در انتظار مهدی ع

موضوع بحث راجع به قطب عالم امكان, محور عالم وجود, واسطه بین عالم غیب و شهود, حضرت بقیهٔاللَّه ع بود

موضوع بحث راجع به قطب عالم امكان، محور عالم وجود، واسطه بین عالم غیب و شهود، حضرت بقیهٔاللَّه(ع) بود.

خلیفه عالم وجود باید دارای دو جنبه باشد؛ یك جنبه »یلی‏الحقی« و یك جنبه »یلی‏الخلقی« كه از جنبه یلی‏الحقی استفاضه و از جنبه یلی‏الخلقی افاضه كند. مثل ترانس برق كه واسطه است بین نیروگاه و لامپهای روشنایی.

جلسه دوم راجع به اشكالاتی بود كه به حضرت بقیهٔاللَّه، روحی‏له‏الفدا، و مذهب شیعه شده بود. عرض كردم حدود دوازده اشكال شده است و در بین این دوازده اشكال، دو اشكال چشمگیر است و بقیه قابل اعتنا نیست؛ یعنی جوابش خیلی سهل‏المعونه است. دو اشكال را عرض كردم اشكال اول راجع به طول عمر حضرت بود و مفصلاً بیان شد و جوابش را حلاً و نقضاً بیان كردم. در جلسه سوم هم اشكال دوم كه راجع به نفع حضرت در زمان غیبت بود بررسی شد. در این جلسه موضوع بحث، فضیلت انتظار، معنی انتظار و شرایط انتظار است.

اولاً این عقیده و ایده شیعه است كه منتظر حضرت بقیهٔاللَّه، روحی له الفداء، است. روایاتی در این زمینه هست كه چند نمونه را خدمت شما عرض می‏كنم. مجموع روایاتی كه از نبی‏اكرم(ص) تا امام حسن عسكری(ع) راجع به انتظار و فضیلت انتظار و اجر و ثواب منتظران رسیده ۹۹ روایت است. در یكی از این روایات كه از حضرت امام صادق(ع) نقل شده چنین آمده است: »المنتظر لأمرنا كالمتشحطّ بدمه فی سبیل‏اللَّه«؛۱ كسی كه منتظر فرج امام زمان(عج) باشد مثل كسی است كه در راه اسلام در خون خودش غلتیده است. كسی كه در راه اسلام به شهادت برسد چه اجر و مقام و ثوابی دارد؟ كسانی هم كه منتظر امام زمان(عج) هستند همین اجر و ثواب را دارند.

روایت دیگری نیز از حضرت صادق(ع) نقل شده كه می‏فرماید: »إعلموا أنّ المنتظر لهذ الأمر له مثل اجر الصائم القائم.«؛۲ كسی كه منتظر امام زمان باشد اجر و مزدش همانند اجر و مزد كسی است كه همیشه در حالت صیام مشغول نماز باشد؛ یعنی روزها روزه و شبها مشغول عبادت باشد.

در روایت دیگری امام جواد(ع) می‏فرماید: »أفضل أعمال شیعتنا انتظار الفرج«؛۳ بهترین اعمال شیعه ما انتظار فرج امام زمان(عج) است.

روایت دیگری است از رسول اكرم(ص). براساس این روایت آن حضرت روزی در حالی كه در بین جمعی از اصحاب نشسته بودند، فرمودند: »أللّهم لقّنی إخوانی«؛ خداوندا، برادران مرا به من برسان! عرض كردند: »یا رسول‏اللَّه! برادران شما چه كسانی هستند؟« حضرت فرمودند: »برادران من آن كسانی هستند كه در زمان خلیفه دوازدهمی من حضرت بقیهٔاللَّه قرار می‏گیرند و منتظر آن آقا هستند.« عرض كردند: »یا رسول‏اللَّه! ما در برابر شما شمشیر می‏زنیم، قرآن در بین ما نازل شده است، ما برادران شما نیستیم و آنهایی كه صدها سال یا هزارها سال دیگر می‏آیند، آنها برادران شما هستند؟« حضرت فرمودند: »شما مرا می‏بینید، معجزات مرا می‏بینید، در جلسات من حاضرید و حرفهای مرا می‏شنوید ولی آنها در حالی به من ایمان می‏آورند كه مرا ندیده‏اند. آنها برادران من هستند لكن شما اصحاب من هستید.«۴ و این بزرگ‏ترین مقام است برای شیعه‏ای كه حالت انتظار در وجودش باشد.

روایت دیگری است از حضرت علی(ع). ایشان می‏فرماید: »أفضل عبادهٔ المؤمن إنتظار فرج‏اللَّه«؛۵ برترین عبادتی كه از مؤمن صادر می‏شود، انتظار فرج است.

انتظار امام زمان(عج) افضل همه عبادات است، خواه عبادت اعتقادی باشد خواه عبادت با اركان و اعضاء بدن.

حضرت سجاد(ع) نیز درباره فضیلت انتظار می‏فرماید: »إن أهل زمان غیبته القائلون بإمامته المنتظرون لظهوره أفضل من أهل كلّ زمان«؛ كسانی كه در زمان غیبت قائل به امامت حضرت بقیهٔاللَّه و منتظر ظهور آن حضرت هستند، از اهل همه زمانها افضل هستند. بعد می‏فرماید: »لأن اللَّه تعالی ذكره أعطاهم من العقول والأفهام والمعرفهٔ ما صارت به الغیبهٔ عندهم بمنزلهٔ المشاهدهٔ«؛۶ این طایفه افضل از همه هستند؛ زیرا خداوند عقل و فهم آنها را كامل كرده است به گونه‏ای كه غیبت و ظهور نزدشان مساوی است؛ یعنی جداً به وجود مقدس حضرت بقیهٔاللَّه و عدم مصلحت در رؤیت و شناخت حضرت معتقدند.

اگر چه آن حضرت در بین اجتماع هستند و ما ایشان را می‏بینیم و ایشان ما را می‏بیند، لكن ما ایشان را نمی‏شناسیم؛ مانند برادران حضرت یوسف(ع) كه آن حضرت را می‏دیدند اما نمی‏شناختند كه این برادرشان است و بعد از كشف حجب معلوم شد كه برادرشان است. در روایت آمده است كه: »مثل شما با امام زمان مثل برادران یوسف با برادرشان است.«۷ نه اینكه امام زمان در پس پرده‏ای باشد یا یك جای مخفی باشد و كسی ایشان را ملاقات نكند. این حسابها نیست. حضرت در اجتماعات هستند و كسی آن بزرگوار را نمی‏شناسد. معنای غیبت، عدم حضور نیست. معنای غیبت، عدم شناخت است. غیبت در لغت به هر دو معنا آمده است؛ هم به معنای عدم حضور و هم به معنای عدم شناخت، اما غیبت آن حضرت به معنای عدم شناخت ایشان است و گرنه آن حضرت در بین ما هستند.

در روایتی كه از نایب امام زمان(ع) محمد بن عثمان عمری نقل شده، آمده است: »واللَّه إنّ صاحب هذا الأمر لیحضر الموسم كل سنهٔ، یری الناس و یعرفهم و یرونه ولا یعرفونه.«؛۸ حضرت صاحب‏الامر هر سال در اجتماع حج حضور می‏یابد. آن حضرت مردم را می‏بیند و می‏شناسد اما مردم او را می‏بینند و نمی‏شناسند.

روایت دیگری است از معصوم(ع) كه می‏فرماید: »المنتظر للثانی عشر كالشاهر سیفه بین یدی رسول‏اللَّه یذبّ عنه«؛۹ كسی كه منتظر امام دوازدهم باشد مثل كسی است كه شمشیر دست بگیرد و از نبی‏اكرم(ص) دفع دشمن بكند. كسی كه شمشیر داشته باشد و از نبی‏اكرم(ص) دفع دشمن بكند چه ثواب و اجر و مقامی دارد؟ كسانی كه منتظر امام زمان هستند، چنین اجر و مقامی برایشان هست.

امیرالمؤمنین(ع) می‏فرماید: »دولت ما آخرین دولتهاست«؛۱۰ یعنی هر صنفی از اصناف بنی‏آدم حكومت و ریاست و زمامداری می‏كنند تا بفهمند كه نمی‏توانند اجتماع را اصلاح بكنند و لذا زمانی كه حضرت بقیهٔاللَّه تشریف آوردند و اصلاح كردند نگویند كه اگر حكومت به دست ما هم می‏رسید همین كار را می‏كردیم. اگر چنانچه یك طایفه، دو طایفه به حكومت برسند، یك قشر، دو قشر از اجتماع به حكومت و ریاست و زعامت نرسند و امام زمان بیایند؛ موقعی كه حضرت عدل واقعی را پیاده كردند آن قشر می‏گویند اگر ما هم بودیم همین كار را می‏كردیم؛ امام زمان(عج) كار خاصی نكرده‏اند. لذا تمام اقشار و تمام اصناف باید بیایند به حكومت برسند و بفهمند كه حنایشان رنگی ندارد. نمی‏توانند اجتماع را اصلاح بكنند. موقعی كه آن حضرت تشریف آوردند و اجتماع را اصلاح كردند دیگر نگویند اگر ما هم بودیم همین كار را می‏كردیم. تا معلوم شود یك قدرتی ماوراء قدرت بشری، حاكم بر اجتماع است.

امام محمد باقر(ع) نیز در این‏باره می‏فرمایند: »ما ضرّمن مات منتظراً لأمرنا ألاّ یموت فی‏وسط فسطاط المهدی و عسكره«۱۱ كسی كه منتظر ظهور امام زمان(ع) و قبل از ظهور از دنیا برود ضرر نكرده كه در خیمه‏گاه مهدی و سپاهیان او از دنیا نرفته است؛ زیرا همین انتظارشان برای فرج امام زمان(ع) دارای اجر و مقام است.

امام صادق(ع) در روایتی می‏فرماید: »إذا قام أتی المؤمن فی قبره فیقال له: یا هذا إنّه قدظهر صاحبك! فإن تشأ أن تلحق فالحق، و إن تشأ أن تقیم فی كرامهٔ ربّك فأقم«؛۱۲ بعد از اینكه حضرت تشریف آوردند به مؤمنانی كه در قبرند گفته می‏شود: »صاحب شما آمد، می‏خواهی بلند شو؛ رجعت كن، بیا محضر حضرت، می‏خواهی هم استراحت كن؟ اختیار با شماست.«