پرکاری تیروئید و بارداری

غده تیروئید از غدد درون ریز مهم بدن است که در ناحیه گردن قرار دارد. کار هورمون مترشحه از این غده، تنظیم سوخت و ساز مواد در بدن است ، بنابراین به هم خوردن عملکرد این غده منجر به علائم …

غده تیروئید از غدد درون ریز مهم بدن است که در ناحیه گردن قرار دارد. کار هورمون مترشحه از این غده، تنظیم سوخت و ساز مواد در بدن است ، بنابراین به هم خوردن عملکرد این غده منجر به علائم متنوع و پیچیده‌ای می‌شود که مهم‌ترین آنها اختلال در تحمل گرما و سرما، ریزش مو، اختلالات خواب و تغییرات اشتها و چاقی یا لاغری و تپش قلب است.

جالب است که بدانیم بیماری‌های این غده درون ریز در بانوان شایع تر از مردان است و واضح است که اختلال کار این غده درون ریز حیاتی در دوران بارداری آثار چشمگیری بر مادر و جنین دارد.

قبل از توصیف بیماری‌های تیروئید در بارداری باید بدانیم که گواتر همان بزرگ شدن غده تیروئید است و در این حالت تیروئید می‌تواند کم کار یا پرکار باشد و یا کارکرد طبیعی داشته باشد.

کار غده تیروئید توسط هورمون دیگری که از مغز و از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، کنترل می‌شود اما این هورمون هیپوفیزی از نظر ساختار بسیار مشابه هورمون بتا اچ سی جی است که در بارداری به وفور از جفت ترشح می‌شود و در نتیجه تغییرات آزمایشگاهی هورمون تیروئید در بارداری بسیار شبیه کسی است که بیماری مخفی پرکاری تیروئید را دارد و بنابراین جهت تفسیر آزمایشات تیروئید یک خانم باردار نیاز به یک فرد متخصص در این زمینه است.

بیماری پرکاری تیروئید علل متفاوتی دارد؛ از اختلالات مربوط به مصرف ید (که عامل پیش ساز این هورمون است) گرفته تا بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را درگیر کرده و منجر به پرکاری غده تیروئید یا تیروتوکسیکوز می‌شود.

به هر حال چنانچه خانمی قبل یا حین بارداری متوجه بیماری پرکاری تیروئید خود گردد باید داروی مناسب که به جنین آسیبی نرساند استفاده کند و تحت نظر یک متخصص داخلی یا فوق‌تخصص غدد درمان شود، زیرا در دوران بارداری کنترل دقیق این بیماری به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری بسیار مشکل است. از طرفی این هورمون در رشد و نمو مغزی جنین موثر است و اختلال در کار کرد آن منجر به آسیب به جنین می‌شود.

این بیماری در ۳ ماهه اول بارداری منجر به سقط و در ماه‌های بعدی باعث زایمان زودرس، اختلال در رشد جنین و فوت جنین می‌شود.

درمان مناسب بیماری از بیشتر این عوارض تا حدود زیادی جلوگیری می‌کند، اما مادر و جنین در امنیت کامل نیستند و مادر تا پایان بارداری باید تحت نظر و مراقبت کامل باشد.

پس از تولد جنین باید از نظر ابتلا به کم‌کاری یا پرکاری تیروئید تحت بررسی آزمایشگاهی و در صورت لزوم سونوگرافی از گردن جهت بررسی سایز تیروئید قرار گیرد.

از درمان‌های پرکاری تیروئید استفاده از ید رادیواکتیو است که این درمان در حاملگی ممنوع بوده و کسی که چنین درمانی گرفته تا ۶ ماه نمی‌تواند باردار شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان