دو کلمه حرف حساب با سالمندان

چرا سالمندان بیشتر زمین می خورند چگونه می توان از این زمین خوردن ها پیشگیری کرد

احتمال افتادن و خطر سقوط با افزایش سن بیشتر می‌شود و این احتمال برای زنان بیش از مردان است. علت حداقل یک‌سوم از موارد سقوط سالمندان، مشکلات محیطی در خانه است و افتادن، دلیل اصلی جراحت و آسیب‌دیدگی در سنین بالاست...

اگرچه برخی تغییرها و بیماری‌ها در سالمندی ممکن است سالمندان را در معرض خطر افتادن قرار دهد اما می‌توان با رعایت برخی نکته‌ها آسیب‌های مربوط به سقوط را در این افراد کاهش داد. «سالمندان» این هفته به همین موضوع پرداخته است.

● عوامل موثر در سقوط سالمندان

سالانه یک‌سوم افراد ۶۵ ساله و بالاتر دچار سقوط می‌شوند. بیش از نیمی از موارد سقوط‌ هم برای افراد بالای ۷۵ سال رخ می‌دهد. معمولا این اتفاق برای دوسوم افرادی که دچار این حادثه می‌شوند، ظرف ۶ ماه باز هم تکرار می‌شود و ۲۵ درصد سالمندانی که در اثر افتادن دچار شکستگی لگن می‌شوند به مراقبت‌های پرستاری طولانی‌مدت نیاز دارند. مهم‌ترین علل سقوط سالمندان عبارت است از:

۱. پوکی استخوان: بیماری‌ای است که در آن استخوان‌ها شکننده‌تر می‌شوند. این عارضه به دلیل تغییرات هورمونی، کمبود کلسیم و ویتامین D و کاهش فعالیت بدنی بروز می‌کند.

پیشگیری: به مقدار کافی کلسیم دریافت کنید. زنان یائسه روزانه به ۱۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند و می‌توانند بخشی از آن را با مصرف غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر، ماست، پنیر، ماهی، سبزی‌های برگ سبز مانند بروکلی، سویا، شلغم، بادام و... دریافت کنند. ویتامین D نیز به افزایش جذب کلسیم کمک می‌کند که برای دریافت بهتر آن، گاهی باید سالمندان مکمل مصرف کنند.

۲. کم‌تحرکی: با افزایش سن و تحلیل بافت ماهیچه‌ها و توده عضلانی به نوعی بدن انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و این مساله باعث افزایش احتمال سقوط می‌شود.

پیشگیری: ۱۵ دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید و تمرین‌هایی که باعث افزایش قدرت عضلات استخوان می‌شوند و به نوعی به بهبود تعادل و انعطاف‌پذیری بدن کمک می‌کنند، انجام دهید؛ مانند پیاده‌روی نرم و شنا. با مشورت پزشک‌ فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، ورزش‌های آبی یا تای‌چی -یک ورزش ملایم که با حرکات آرام و موزون همراه است- انجام دهید. انجام چنین فعالیت‌هایی با بهبود قدرت بدنی، توانایی حفظ تعادل، هماهنگی عضلات و انعطاف‌پذیری بدن، خطر افتادن را کاهش می‌دهد.

۳. داروها: مصرف داروهای مختلفی از قبیل آرام‌بخش‌ها، ضدافسردگی و... می‌تواند هوشیاری فرد سالمند را کاهش دهد. این عامل می‌تواند باعث افت فشارخون و بروز سرگیجه شود که همین مساله باعث از دست دادن تعادل و در نهایت سقوط می‌شود. برای بسیاری از سالمندان «داروی استاتین» تجویز می‌شود که کلسترول خون را کاهش می‌دهد ولی یکی از عوارض جانبی آن تخریب عضلانی است.

پیشگیری: با پزشک در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، صحبت کنید. پزشک‌ با بررسی این داروها و عوارض جانبی‌ای که ممکن است خطر افتادن را افزایش دهند، می‌تواند شما را راهنمایی کند. حتی امکان دارد برای کاستن از احتمال افتادن، مصرف برخی داروها مانند داروهای‌تان را قطع یا به جای آنها داروی دیگری تجویز کند.

۴. اختلال بینایی: پیری چشم، ابتلا به آب مروارید، گلوکوم (آب سیاه) و نزدیک بینی می‌توانند دید افراد مسن را با مشکل مواجه کنند و احتمال سقوط را افزایش دهند.

پیشگیری: بیماری‌های معینی در چشم و گوش ممکن است خطر سقوط را افزایش دهند. اگر هنگام راه رفتن احساس سرگیجه دارید، دچار درد مفصل هستید، پاهایتان بی‌حس می‌شود یا نفس کم می‌آورید، لازم است پزشک را مطلع کنید. اگر تا به حال هنگام راه رفتن زمین خورده‌اید، جزئیات حادثه را یادداشت کنید. بیان جزئیات می‌تواند به پزشک کمک کند با توجه به موقعیت خاص شما راهنمایی‌تان کند.

۵. خطرهای محیطی: شرایط معمول در خانه، از جمله چگونگی چیدمان اشیاء، نور کم، لیزبودن کفپوش، نوع مبلمان و وجود نداشتن میله در پلکان‌ها و... می‌تواند خطر سقوط در خانه را افزایش دهد.

پیشگیری: جاهای گوناگون خانه را بررسی کنید؛ اتاق نشیمن، آشپزخانه، اتاق خواب، دستشویی و حمام، راهروها و پلکان‌ها چون در هر کدام ممکن است خطرهایی وجود داشته باشد:

• جعبه‌ها، روزنامه‌ها، سیم‌های برق، سیم‌های تلفن را از راهروها جمع کنید.

• میزهای عسلی، قفسه‌ مجله‌ها و زیرگلدانی‌ها را از مناطق پررفت و آمد خانه بردارید.

• فرش‌های لغزنده را با استفاده از نوار چسب دوطرفه یا هر وسیله دیگری روی زمین ثابت یا به کلی آن را جمع کنید.

• کف چوبی یا موکت شل‌شده یا کنده شده را فورا تعمیر کنید.

• لباس‌ها، ظروف غذا و سایر لوازم ضروری را دم دستتان قرار دهید.

• درصورت ریختن مایعات، روغن یا غذا، سریع آن را از روی زمین پاک کنید.

• از واکس غیرلغزنده برای براق کردن کفپوش اتاق استفاده کنید.

• جلوی وان یا دوش زیرپایی غیرلغزنده بگذارید.

• برای جلوگیری از پا گذاشتن روی اشیایی که دیدنشان مشکل است، خانه‌تان را کاملا روشن نگه دارید.

• در اتاق خواب، دستشویی و راهروها از چراغ خواب استفاده کنید.

• یک چراغ در نزدیکی تختخواب‌ نصب کنید تا احتمال افتادنتان کاهش یابد.

• مسیرهایی که در خانه بیشتر در آن رفت و آمد می‌کنید، مخصوصا به سمت کلید چراغ‌هایی که نزدیک ورودی اتاق نیستند، خالی و بدون مانع نگه‌دارید. عوض کردن کلیدهای برق معمولی با کلیدهای درخشنده در تاریکی یا نورانی هم می‌تواند موثر باشد.

• چراغ‌ها را پیش از بالا یا پایین رفتن از پله‌ها روشن کنید.

• چراغ‌قوه‌هایی را در محل‌هایی که به‌راحتی قابل دسترس باشد، بگذارید تا در موارد قطع شدن برق، بتوانید از آنها استفاده کنید.

● ۴ راه پیشگیری از سقوط

۱. از وسایل کمکی استفاده کنید: ممکن است پزشک به شما توصیه کند از عصا یا واکر برای حفظ تعادل استفاده کنید. از وسایل کمکی دیگری هم می‌توانید استفاده کنید؛ مانند میله‌ای در هر دو طرف پلکان، ریسمان‌های غیرلغزنده برای پله‌های چوبی بدون دستگیره، بالا بردن نشیمنگاه توالت‌فرنگی یا استفاده از توالت‌فرنگی دارای تکیه‌گاه دست، نصب میله‌های دستگیره نزدیک دوش یا وان، قراردادن نشیمنگاه محکم پلاستیکی برای دوش یا وان و استفاده از دوش دستی برای استحمام در حالت نشسته و...

۲. کفش مناسب بپوشید: کفش‌های پاشنه‌بلند، دمپایی‌های گشاد و کفش‌های با کف صیقلی ممکن است خطر لغزیدن، از دست دادن تعادل و افتادن را افزایش دهند بنابراین کفشی بخرید که کاملا اندازه، محکم و پردوام باشد و کف آن نیز صیقلی نباشد. از خریدن کفش‌هایی با کف بسیار ضخیم هم بپرهیزید.

۳. عجله نکنید: شما برای حفظ تعادل و قدم برداشتن نیاز به زمان بیشتری دارید و نباید عجله کنید. عجله، تعادل شما را به هم می‌زند بنابراین برای داشتن فرصت کافی، از محل مخصوص عابر پیاده که خط‌کشی شده، استفاده کنید زیرا در این قسمت‌ها، رانندگان ملزم به رعایت حقوق عابران پیاده هستند. در صورت نبود احساس امنیت، حتی‌الامکان از همراه برای عبور از عرض خیابان استفاده یا اینکه با جمعیت‌های گروهی، از عرض خیابان عبور کنید.

۴. کاردرمانی: کاردرمانگر می‌تواند سایر راهبردهای پیشگیری از افتادن را نیز به شما ‌آموزش دهد. اجرای برخی از این راه‌حل‌ها ممکن است ساده و نسبتا ارزان‌قیمت باشد.

منبع: MayoClinic

ترجمه: مرضیه امیربهرام