کوتاهی قد، نشانه چه بیماری‌هایی است؟

تقریبا هر روز مادر یا پدری برای درمان کوتاهی قد فرزندشان به مطب مراجعه می‌کنند. جالب این است که برخی از این فرزندان اصلا کوتاه قد نیستند و صرفا به دلیل تبلیغات شدید این روزهای شرکت‌های دارویی به فکر بلند قد شدن افتاده‌اند.

تقریبا هر روز مادر یا پدری برای درمان کوتاهی قد فرزندشان به مطب مراجعه می‌کنند. جالب این است که برخی از این فرزندان اصلا کوتاه قد نیستند و صرفا به دلیل تبلیغات شدید این روزهای شرکت‌های دارویی به فکر بلند قد شدن افتاده‌اند.

از سوی دیگر تعداد زیادی از این افراد بعد از بلوغ کامل پسر یا دخترشان مراجعه کرده اند که در این موارد باوجود کوتاهی کار خاصی قابل انجام نیست. با وجود این ذکر نکات مهمی در باره این مشکل کمک زیادی به ذهن جامعه خواهد کرد.

مهم ترین نکته این است که ما براساس منحنی های استاندارد رشد قد کودکان را ارزیابی می کنیم و هدف اصلی مان تشخیص بیماری هایی است که می تواند رشد کودک را مختل کند و بررسی منحنی رشد کودکان در این رابطه اهمیت بیشتری از میزان مقطعی قد آنان دارد. وقتی شیب منحنی رشد کودک نسبت به منحنی طبیعی خوب است، گرچه کوتاه قد است، ولی چندان نگران کننده نیست.

در حالی که کودکی که چند سانتی متر از او بلندتر است، ولی به مدت مثلا شش ماه هیچ رشد قدی ندارد و یا رشد قدی کمی دارد به طوری که منحنی رشدش شیب بالارو خیلی کمتری از منحنی نرمال دارد، بیشتر نگران کننده است.

کوتاهی قد از نشانه های مهم چند بیماری مهم مثل کم کاری تیروئید، راشیتیسم و بیماری های کروموزومی و ژنتیک است.

کم کاری تیروئید علامت هایی مثل خواب آلودگی، خستگی مفرط، پف آلود بودن و کند ذهنی دارد که می تواند توجه والدین و پزشکان را به احتمال وجود این بیماری معطوف سازد.

بیماری راشیتیسم همزمان تهدیدی برای کودکان محسوب می شود. علامت های دیگر این بیماری علاوه بر کندی رشد، قوسی شدن پاها و برجسته شدن کناره های استخوان جناغ است.

از بیماری های مهم کروموزومی که عامل کوتاهی است، سندرم ترنر است. این بیماری کروموزومی در اثر کمبود یک کروموزوم ایکس در دختران ایجاد می شود.

از دیگر علائم این سندرم وجود پره در دو طرف گردن، پاهای قوس دار و تاخیر در بلوغ است. این کودکان خیلی کند رشد می کنند و هرچه سن شان بیشتر می شود، کوتاهی قدشان نسبت به هم سن و سالانشان تظاهر بیشتری پیدا می کند.

برای درمان کوتاهی قد یکی از روش ها، تزریق هورمون رشد است. البته درمان با هورمون رشد به صورت تزریقی و به صورت هر شب یا یک شب در میان است و برای رسیدن به اثرات درمانی کافی باید چند سال این دارو را هر روز تزریق کرد و به هیچ عنوان با چند هفته یا چند ماه درمان، افزایش قد چندانی قابل حصول نخواهد بود.

دکتر رضا کریمی

فوق تخصص بیماری های غدد