نام های تجاری در دنیای نرم افزارهای آزاد

لینوکس یا گنو لینوکس مساله این است بحث و جدل های زیادی در گرفته است و میلیون ها کلمه در باب این که این درست است یا آن یکی, نوشته شده و احتمالا ساعت های بسیاری هم به این موضوع فکر شده است

لینوکس یا گنو‌‌لینوکس؛ مساله این است. بحث و جدل‌های زیادی در گرفته است و میلیون‌ها کلمه در باب این‌که این درست است یا آن یکی، نوشته‌ شده و احتمالا ساعت‌های بسیاری هم به این موضوع فکر شده است.

این بحث ادامه پیدا خواهد کرد چرا که گیک‌ها (خوره‌های کامپیوتر و اطلاعات) دوست دارند همه چیز را دقیق بدانند. اما دلیل دیگری وجود دارد که این قدر افراد خود را درگیر نامگذاری می‌کنند. شاید آن دلیل، میزان شهرت در دنیای نرم‌افزارهای آزاد باشد.

ریشه اصلی این بحث به مدل توسعه نرم‌افزارهای آزاد برمی‌گردد. البته ابتدا این کار به صورت رایگان از سوی افراد، آن هم با انگیزه‌هایی متفاوت انجام می‌گرفت.

برای عده‌ای، انگیزه اخلاقی مطرح بود، برای عده دیگری جنبه تفریحی داشت اما برای همه آنها یک چیز مشترک بود؛ کدی که در اختیار دیگران قرار می‌گرفت باید به‌گونه‌ای شخصیت هر برنامه‌نویس را نشان می‌داد و به قول معروف معرف اسم و رسم او می‌شد. امروزه نیز با آن که برنامه‌نویسان بسیاری برای توسعه نرم‌افزارهای منبع‌باز پول دریافت می‌کنند، باز هم شهرت، بحثی حساس است.

این مساله شباهت زیادی به نام‌های تجاری دارد؛ با هم نگاهی به ادامه مطلب بیندازیم تا متوجه شویم نام‌های تجاری در دنیای نرم‌افزارهای متن باز، قرار است چه کاری انجام دهند:‌

نام‌های تجاری به مشتریان کمک می‌کند محصول خود را تشخیص دهند، شرکت‌ها نیز می‌توانند محصولات خود را از طریق این نام بیشتر بشناسانند. محصول یک تولیدکننده می‌تواند بهتر از دیگر تولیدکننده‌ها باشد و در نتیجه بعد از مدت زمانی، مشتریان این شرکت‌ها و نام‌های تجاری‌ آنها را با کیفیت قلمداد می‌کنند. وقتی این شرکت‌ها به دیگران اجازه می‌دهند از نشان‌های تجاریشان در محصولات کم‌کیفیت‌تر استفاده کنند، ناگهان میزان رضایت کاربران از آن نام تجاری کاهش می‌یابد.

متن بالا، بخشی از برداشت موزیلا از نام‌های تجاری است که به‌صورت زیر ادامه پیدا می‌کند:

اعتماد مردم به نام و محصولات ما برایمان حیاتی است. وقتی بحث محصولات مهمی چون نرم‌افزارها به میان می‌آید، فقط اعتماد است که باعث می‌شود فرد از نرم‌افزار استفاده کند. ما همچنین باید چنین اعتمادی را حفظ کنیم. این سیاست نام تجاری برای حفظ اعتماد عمومی و کاربران خودمان در دنیای موزیلاست. این متن، از زاویه دیگری به شهرت می‌پردازد: نه تنها به‌دست آوردن اعتبار از داشته‌ها اهمیت دارد، بلکه نباید به دیگران اجازه داد با اعلام پیوند به منشا اعتبار، اعتبار کاذب به دست آورده و در نهایت اعتبار نام اصلی را خدشه‌دار کنند.

در دنیای نرم‌افزارهای آزاد، مساله دیگری وجود دارد که در کنار تئوری استاندارد نام‌های تجاری، حائز اهمیت ‌شده و باعث می‌شود دیگران نیز براساس کارهایی که یک فرد انجام می‌دهد، اعتبار خود را افزایش دهند. نام‌های تجاری، به‌دلیل طبیعت وجودشان این قابلیت اشتراک را تا حد امکان کنترل می‌کند. در سند نام‌های تجاری موزیلا نیز این موضوع بوضوح به چشم می‌خورد:

شکل صحیح: نام‌های تجاری موزیلا باید در شکل دقیق خود قرار بگیرند و نباید با هیچ نام دیگری ترکیب شده یا به‌صورت خلاصه نوشته شوند. با استفاده از نام‌های تجاری موزیلا، باید در نزدیک‌ترین محل ممکن،‌ عبارت ثبت شده توسط بنیاد موزیلا نوشته شود.

محمدرضا قربانی