منابع خلاقیت

در ابتدا بهتر است تعریفی از خلاقیت داشته باشیم و بعد به ذکر منابع و زمینه های لازم برای استفاده و به کارگیری موثر وخلاقانه قدرت خلاقیت به کار میرود اشاره کنیم

● تصور خلاق چیست؟

در ابتدا بهتر است تعریفی از خلاقیت داشته باشیم و بعد به ذکر منابع و زمینه های لازم برای استفاده و به کارگیری موثر وخلاقانه قدرت خلاقیت به کار میرود اشاره کنیم .

خلاقیت به معنی توان و استعداد به کارگیری بهینه و موثر از مجموعه عوامل بیرونی ودرونی برای رسیدن به حل مسئله و استفاده از راه حلهای متنوع و گسترده برای حصول بهترین نتیجه و رسیدن به هدفهای مورد نظر هر شخص میباشد. آموزش نیروهای خلاقیت و به کارگیری آن در تمامی ابعاد زندگی ؛امروزه در مراکزعلمی مهم دنیا تحت عنوان مهندسی فکر و نیروی خلاق بعنوان یک قاعده و فرمول علمی و ضرورت محسوب میشود.

متاسفانه خیل عظیم فارغ التحصیلان بیکار دانشگاهها ی ما و بلاتکلیفی و سرگردانی آنها بعد از فارغ التحصیل شدن بعنوان یک معضل و موید این است که فضای آموزش ما چه در ابتدایی ترین سطوح ایتدایی تا بالاترین آنها فضای خلاقانه و مبتکرانه نیست و دانش اموزان و دانشجویان ما در بیشتر موارد فاقد انگیزه و پویایی لازم برای به کارگیری قوۀ ابتکار و خلاقه خود در حل مسائل ریز و کلان خود در تمامی ابعاد زندگی میباشند. چرا که در این گونه مراکز ؛اساتید و مربیان چون خود فاقد روشهای تربیتی خلاقانه هستند در نتیجه ناتوان از تربیت نیروهای خلاق و مبتکر و ارائۀ یک بینش وافق روشن و گسترده میباشند .

نیروهای علمی ما در اینگونه مراکز یاد میگیرند که برای رسیدن به هدف های زندگی و حل مسائل پیش ورو تنها وتنها یک راه حل و یک مسیر وجود دارد به طوری که الان متاسفانه در جامعه ما و در تمام خانواده های ما جو دانشگاه رفتن و مدرگ گرایی بدون پشتوانه لازم و کسب تجربه و ● مهارت مورد نیاز

تبدیل به یک معضل و یک مسئله اساسی و حیاتی در جامعه ما شده که نتیجه آن افزایش افسردگی ؛اضطراب و استرس ؛ بیماریهانی روحی و روانی ؛ خودکشی و.....میباشد. این در حالی است که در یک سیستم خلاق وپویای آموزشی ؛ تمام راه های موفقیت به دانشگاه ختم نمیشود و به ارائه راحلهای پویا ومتنوع برای رسیدن به نتیجه مورد نیاز میپردازد.

کسانی که در تلاش برای تغییر و تحول در زندگی هستند باور داشته باشند که بزرگترین و غنی ترین منبع برای دریافت و اسخراج نشانه های موفقیت و کسب تجربه های موثر در زندگی همانا؛ خود زندگی و جهان پیرامون میباشد .انسان امروز با تصور خلاق و تخیل بی حد وحصرش و با قوۀ خلاقه اش جهان پیرامون را ساخته است و در تلاش شبانه روزی و بی پایانش در صدد است تا بیشتر از پیش شگفتی های جهان خلقت را و رازکائنات را کشف و گسترش دهد. یقینا تنها سرمایه داشتن ؛ بعنوان یک منبع نمیتواند سر منشاء

این همه تلاش و ابتکار باشد و بدون شک انسان علاوه بر نیروی جسمانی و فیزیکی ؛ و بیشتر با نیروی ذهنی و فکر خلاقه به این درجه از توسعه وپیشرفت رسیده است.

بنابراین برخلاف تصور کسانی که تنها داشتن پول وسرمایه را بهانه و دستاویزی برای کسب وکار و توجیه تنیلی و سستی خود محسوب میکنند به ذکر منابع دیگری اشاره میکنم که میتواند در فعالیت و توسعه کسب وکار استفاده شود.

۱-خداوند: خداوند منبع لایزال و بی پایان تمامی اسرار ؛ و شگفتی های جهان خلقت که هر لحظه و در همه جا در تلاش است تا نشانه ها ؛ راز ورمز ها و جلوه های جهان خلقت را به زیباترین شکلش به منصۀ ظهور برساند میتواند منبع غنی و نیرومندی برای کسانی که میتوانند با توکل واعتماد به نیروی خداوندی راه های پر فرراز ونشیب زندگی را برای رسیدن به عالیترین هدف های زندگی طی کنند باشد. چقدر این منبع و نیرو را میشناسیم ؟ چقدر در راه رسیدن به اهدافمان در زندگی از این منبع استفاده کردیم؟

۲- تجربه : از خود بپرسیم برای توسعه کسب وکار و حتی شناسائی فرصتهای شغلی چقدر توانسته ایم از تجربیات مفید وسازنده آدمهای موفق ؛ بزرگترها و...استفاده کنیم .در استفاده از این منبع گاهی غرور کاذب نسل جوان مانع از بهره گیری از تجربیات نقد وآماده والدین ؛ سالخوردگان و آدمهای موفق میباشد.

۳- مردم: مردم نیز یکی دیگه از منابع مهم و تاثیر گذار میباشد که میتوان با در نظر گرفتن این قاعدۀ کلی که هرشخصی و حتی احمق ترین آدمها هم چیزی برای گفتن دارند و میتوان از آنها به عنوان فرصتهای طلایی و حتی پنجرۀ به سمت دروازه های پیشرفت وموفقیت استفاده نمود. البته اینجا منظور از استفاده ؛ حسن استفاده با در نظر گرفتن و رعایت تمام موازین اخلاقی و عرفی میباشد نه سوء استفاده ؛ شیادی و فرصت طلبی از حسن اعتماد و حق وحقوق مردم !

آیا توانسته ایم از این منبع بکر و غنی درست وموثر استفاده کنیم؟

۴- کتاب و مطالعه کردن: آیا هیچ وقت سعی کرده ایم از این سرمایه و منبع غنی و موثر در رشد و اعتلای دانش و علم بشریت امروز و کشف مجهولات بیشمار جهان خلقت استفاده کنیم ؟چقدر برای رشد وارتقاء دانش و اندیشه مان از این منبع استفاده کرده ایم؟ در برنامه ریزیهای زندگیمان ؛ سهم کتاب ومطالعه چند دقیقه و چه مقدار میباشد؟ در مقایسه با هزینها و ریخت وپاشهای که صرف خوردن و خوابیدن ؛ لذت بردن ؛ آسایش و رسیدن به رفاه بیشتر میشود ؛ برای ارتقاء فکر واندیشه مان چقدر توانستیم هزینه کنیم؟

در مقایسه با هزینه های که مثلا صرف خرید کارت شارژ برای ارسال پیامکهای بی محتوا وغیر اخلاقی میکنیم ؛ سهم کتاب در سبد خانوارچقدر است؟

۵- توانای نوشتن: ایا هیچ وقت به این فکر افتاده اید که از توانایی خودتان در امر نوشتن برای ضبط و ماندگاری ؛ ایده ها ؛ اندیشه و نظریات تان در زمینه های تخصصی خود استفاده نمایید؟ تا حالا چند جمله ؛ یادداشت ؛ مقاله و.....در زمینه کاری وتخصصی خود در سایت ها ؛ مطبوعات ونشریات نوشته درج و ارائه کرده اید؟ پس از این به بعد به این منبع بکر وغنی نیز که یکی از پارامترها و فاکتورهای اساسی در تسریع و سرعت بخشیدن به روند موفقیت میباشد نیز فکر کنید؟

۶- قدرت بیان: یکی از عوامل مهم در موفقیت و پیشرفت نزد خبرنگاران ؛ مجریان برنامه های تلویزیونی ؛بازیگران رادیو ؛ سینما وتلویزیون ؛ نظریه پردازان و منتقدین ادبی وهنری ؛ سخنرانان ؛ سیاستمداران و رهبران موفق دنیا توانایی آنها در تسلط به زبان و بیان میباشد. شما چقدر میتوانید از این توانایی بهره برداری کنید؟ چند دقیقه میتوانید در زمینه کاری خودتان حرف بزنید؟ چقدر به زبان و قدرت تکلمتان تسلط دارید؟

۷- حواس پنچگانه: قدرت بینایی ؛ حس بویایی ؛ قدرت شنیداری ؛ حس لامسه و... از این منابع چقدر توانسته ایم استفاده کنیم ؟ مثل هنرمند نقاشی که نابینا است ولی با چشم دلش نقاشی میکشد و یا نقاشی که از نعمت دست محرومه ؛ با پا هایش نقاشی میکشد!؟

۸- قدرت حافظه : از این قدرت چقدر توانسته ایم در فرایند خلاقیت و توسعه و پیشرفت کارمان استفاده کنیم؟

۹- زمان : بدون شک کسانی که مدیریت زمان را در دست گرفته اند و از لحظه ها و ثانیه های در حال گذشت زندگی که ممکنه هر لحظه دچار چالش و تنش شود استفاده کرده اند در زندگی با نتایج حیرت انگیزی روبه رو شده اند ؛ آنها با شناخت فرصتهای پیش رو و استفاده از منبع زمان ؛ اتفاقات و تغییرات پیش رو را پیش بینی و با تصمیمات درست و به موقع ؛ به کسب موفقیتهای زیادی نائل شده اند. شما چقدر توانسته اید از این قدرت استفاده کنید؟ کسانی که به قدرت زمان پی برده اند با اشتیاق ولذت تمام به امورات روزمره هم میپردازند بدون اینکه احساس بیهودگی و یا تلف شدن وقت بکنند ! رفت و آمد با اوتوبوسهای خط واحد برای آنها دیگه اتلاف وقت و یا خسته کننده نیست زیرا با قدرت خلاقیت و ابداعگری خود میتوانند در آن شرایط ویژه دهها سرگرمی مفید وسازنده از جمله مطالعه کردن ؛ حفظ کردن لغات انگلیسی ؛فکر کردن و....برای خود دست وپا کنند !؟

هنرمند نقاشی که کارش و نوع تخصصش ایجاب میکند درباره زندگی مردم ؛ نوع زندگی و آداب و رسوم قومیت ها و گونه های مختلف فرهنگی اطلاعات بیشتری داشته باشد دیگرایستادن در صفهای طولانی نانوایی و اتوبوس و... اتلاف وقت محسوب نمیشود و یا مثلا نویسنده ها ؛ شاعران؛ طراحان شخصیت در پروژه های انیمیشن ؛ کاریکاتوریستها ؛ هنرمندان عرصه تئاتر؛ سینما و تلویزیون به خاطر ایفای نقشهای مختلف در برنامه ها و فیلمهای سینمایی لازم و ضروری میباشد که در ارتباط ملموس و تنگاتنگ با اجتماع و زندگی روزمره مردم باشند تا بتوانند با نوع دیالگ ها ؛ لحن گفتار ؛ وضعیت پوشاک و رفتارهای اجتماعی و....آشنا شوند.

زندگی روزمره و محیط پیرامون منبعی بکر وغنی برای دست یافتن به ایده های ناب و دست نخورده نزد هنرمندان ؛ فیلمسازان ؛ نویسندگان و..... میباشد .

۱۰- اینترنت : امروزه تمامی کارشناسان علوم ارتیاطات و رسانه های صوتی ؛ تصویری و نوشتاری در عصری که به دهکده جهانی معروف و نام گذاری شده است بر تاثیر بلامنازع ارتباطات بر رشد وتوسعه همه جانبه در تمامی عرصه های علمی ؛ سیاسی ؛ اقتصادی ؛ اجتماعی ؛ فرهنگی و...اذعان و اعتراف دارند.

شما چقدر ازاین منبع قدرتمند استفاده کرده اید؟ جنبه های مثبت و منفی اینترنت و دنیای مجازی را چقدر میشناسید؟ اینترنت در زندگی شما چه کاربردی دارد؟ سهم اینترنت در رشد وپیشرفت شما در عرصه کسب وکار چقدر است؟ مثلاء به جای اینکه در فضای yahoomessenger ساعتها وقت خود را با چت کردن تلف کنید آیا نمیتوانید نیازها و درخواستهای کاری وشغلی خود را با این نرم افزار مشخص واعلام نمایید؟

امروزه در تمامی دنیا مشاغلی که وابسته به کامپیوتر و شاخه های مختلف آن در تمامی عرصه ها میباشند جزء مشاغل مدرن امروزی میباشند که تا چند سال پیش وجود نداشتند. بنابراین شناخت و تسلط بر علوم کامپیوتر و اینترنت در دنیای مدرن امروزی یک ضرورت و شناخت آن در فرایند رشد وپیشرفت کاری هر کسی موثر و کارساز میباشد.

۱۱- موبایل: گوشی همراه نیز یکی دیگر از عناصر مهم و تاثیر گذار در تسهیل و تسریع ارتباطات و نزدیک کردن فاصله های زمانی و مکانی در دنیای پیچیده و مدرن امروز میباشد . امروزه دیگر کمتر کسی پیدا میشود که با این ابزار و قابلیتهای صوتی ؛تصویری و نوشتاری از جمله قابلیت آن در عکس گرفتن و تصویربرداری ؛ پخش فایلهای صوتی و تصویری ؛ساخت کلیب و نصب نرم افزارهای کامپیوتری ؛bluetooth؛ ارسال فیلم ؛ عکس و نوشته ؛ یادداشت برداری ؛ ترجمه لغات ومتون فارسی به انگلیسی و برعکس ؛ ضبط صدا و...... آشنایی مختصری نداشته باشد. از این ابزار چقدر استفاده مثبت کرده ایم و چقدر منفی؟ از امکانات و قابلیتهای این ابزار در پیشرفت و توسعه کارمان استفاده برده ایم؟

۱۲- کمبود ها و محدودیت ها: نگاهی به بیوگرافی و زندگی نامۀ دانشمندان و انسانهای بزرگ و موفق در زمینه های مختلف تاکیدی بر این ادعاست که در اکثر موارد موتور محرکۀ آنها و احساس نیاز به حرکت و پویایی در رسیدن به قله های بزرگی و موفقیت ؛ مصائب و سختیها؛ محدودیت ها و کمبودهای فراوان در زندگی آنها بوده است.چرا که کمبودها و سختیهای زندگی است که احساس نیاز به حرکت و پویایی را و تلاش برای حل مشکلات و رسیدن به هدفهای زندگی در انسان به وجود میآورد و اگر انسانها در وضعیت رفاهی و معیشتی ایده ال زندگی میکردند نیازی به زحمت و تلاش احساس نمیشد و گواه این مدعا این است که ؛ هستند کسانی که در عالیترین و بهترین وضعیت رفاهی و معیشتی زندگی میکنند ولی متاسفانه جزء سستی و تنبلی و هدر دادن انرژی ها و منابع بیشمار در زندگی شاهد هیچ گونه ابداع ؛ ابتکار و خلاقیت در زندگی انها نیوده ایم وحتی در بسیاری مواقع ما شاهد فساد ؛ انحرافات و ناهنجاریهای اخلاقی نیز در چنین خانواده ها و شرایط نیز بوده و هستیم.

بنابراین به عنوان یک قاعده و قانون کلی و موثر بایستی اذعان کرد که انسانهای موفق و خلاق آنهای هستند که اتفاقات و بحرانها ؛ مشکلات و کمبودهای زندگی را تبدیل به فرصت های طلایی میکنند و در راه رسیدن به موفقیت های زندگی با بینشی مثبت به آنها نگریسته میشود و مشکلات و محدودیت ها را فرصت های حکیمانه میدانند که از جانب خداوند به انها داده شده است . البته بایستی اشاره کرد که برعکس این قضیه هم مصداق دارد که فقر و نداری چهرۀ زشتی دارد و در دین مبین اسلام نیز به کرات در رفع و رجوع فقر ومشکلات مردم به مسولین دولتی توصیه شده است که در بسیاری مواقع نیز ریشه بسیاری از جنایات و بزهکاریهای جامعه فقر و بیکاری میباشد.

اما باز میتوان اینجوری تصور کرد که ریشه فقر مالی ؛ فقر فکری و نبود قوۀ خلاقه در اشخاص است که زمینه ساز به وجود آمدن مشکلات و بحرانهای مالی پی درپی میباشد.

۱۳- مهارت و تخصص ها: دربارۀ موفقیت و مباحث مربوط به خلاقیت و راههای رسیدن به هدف کم وبیش و به کرات گفته شده که بایستی به یک نکته مهم اشاره کرد که رسیدن به موفقیت بدون داشتن پشتوانه های لازم مهارتی وتخصصی و بدون در نظر گرفتن میزان تواناییها و استعدادهای وجودی ؛رویا و توهمی بیش نیست.بنابراین یکی از مهمترین فاکتورهای لازم و کارایی ترین و موثر ترین منبع برای هرگونه ابتکار ؛ابداع و کار خلاقه رشد و پرورش استعدادها ؛توانایی ها؛تجربه ها و مهارت های فردی در زمینه های مختلف میباشد . مسئله مهمتر اینکه فرد بدون نگرانی و دغدغه خاطر از میزان اهمیت و جایگاه شغلی ؛ علایق و استعدادها در جامعه و یا از جانب عموم مردم فقط وفقط در صدد رشد وارتقاء کمی و کیفی توانایی ها و مهارتهای شخصی تا حد عالی و حرفه ای باشد تا حد اینکه حس حسادت و غبطه دیگران را برانگیزد و نگاه وبینش دیگران را نسبت به علاقه ؛کار وشغل مورد رضایت خودش تغییر دهد. که البته بایستی یادآوری کنم در کشور ما ؛تنها و تنها از طرف جامعه و حتی بسیاری خانواده ها به محدودی از مشاغل اهمیت داده میشود و تنها محدودی از مشاغل دارای کلاس کاری ؛ دسیپلین و جایگاه میباشند و متاسفانه به خاطر همین بینش غلط از طرف حتی خانواده ها در برخورد با فرزندان دانشجو در شرایط انتخاب رشته وشغل ؛ تواناییها ؛ استعدادها و علایق ها آنها را سرکوب و مسیر زندگی انها را به سمتی سوق وهدایت میکنند که انواع بیماریهای روحی و روانی و افسردگیها و نارضایتی از شغل ورشته را به دنبال خواهد داشت.

۱۴- در پایان میتوان به نعمت ها و منابع بیشمار؛ بکر ودست نیافتنی خداوند رحمان ورحیم که کرامت وبزرگیش وصف ناپذیر و بی پایان است اشاره کرد که به نوبه خود و با داشتن و تجهیز به نیرو و تصور خلاقه میتوان از آنها برای رسیدن به جایگاه مورد نظر استفاده بهینه و موثر برد ؛ از جمله میتوان به نعمت سلامتی ؛ نیروی جسمانی و زیبایی ظاهری ؛ خانواده خوب ؛ همسر ایده ال ؛ محبت ونیکی کردن ؛ ایثار وفداکاری ؛ کمک واحترام به والدین ؛ دعا ونیایش به درگاه خداوند ؛ ائمه اطهار و امامان معصوم و...اشاره کرد که بودن هر کدام از این فاکتورها در زندگی بعنوان کاتالیزور باعث تسریع و سرعت بخشیدن به فرایند رسیدن به موفقیت های بیشمار در زندگی می باشد.

فخرالدین دوست محمد

عکاس و کاریکاتوریست