هالیوود ستیزی با کدام فیلم

در شرایطی که تولید فیلم های ضدایرانی در هالیوود به عنوان یکی از حربه های تبلیغاتی آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی رو به افزایش است, سینمای ما همچنان نه تنها در نوعی انفعال و موضع خنثی به سر می برد, که گاه برخی فیلم های ساخت داخل در راستای تخریب وجهه ایران در جهان تأثیر می گذارند

در شرایطی که تولید فیلم های ضدایرانی در هالیوود -به عنوان یکی از حربه های تبلیغاتی آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی- رو به افزایش است، سینمای ما همچنان نه تنها در نوعی انفعال و موضع خنثی به سر می برد، که گاه برخی فیلم های ساخت داخل در راستای تخریب وجهه ایران در جهان تأثیر می گذارند.

وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی چند روز پیش در گفت و گویی از برنامه های این وزارتخانه برای مقابله با فیلم های ضدایرانی هالیوود خبر داد و گفت:«برگزاری همایش هالیوودیسم، برپایی هفته های فیلم ایران در سایر کشورها، دعوت از هیئت های سینمایی جهان، شناسایی کارگردان ها و فیلمسازان غربی منتقد شرایط فعلی جهان و تولید فیلم مطابق با استانداردهای جهانی و اکران در سطح دنیا از برنامه های این وزارتخانه برای مقابله با فیلم های ضدایرانی هالیوود است.» اما واقعیت این است که تمام این برنامه ها در نهایت وقتی تبدیل به جریان شده و تأثیر می گذارند که به تولید فیلم و اکران جهانی این تولیدات بینجامند.

به عنوان مثال یکی از اتفاقات مثبتی که طی سال های اخیر افتاده، برگزاری همایش هالیوودیسم و حضور تعدادی از فیلمسازان دگر اندیش غربی در ایران بوده، اما خروجی همه این برنامه ها، چند سخنرانی کلیشه ای بوده که بازتاب چندانی هم پیدا نکردند. البته دست اندرکاران سینمای کشورمان با یکی از این هنرمندان به نام »دیه دونه« اهل کشور فرانسه برای ساخت یک أثر مشترک به توافق و مرحله عمل هم رسیدند، اما با گذشت دو سال هنوز از حاصل این همکاری که تله فیلم «صهیونیست ستیز»(با نام قبلی یهودستیز) است هیچ خبری نشده و حتی در داخل کشور هم به نمایش درنیامده، چه رسد به عرصه بین المللی.

اما جدیدترین توافق مدیریت سینمایی برای ساخت فیلم مشترک برای حضور در جهان، فیلم »لاله« است که به تازه ترین چالش این مدیریت در برابر منتقدان تبدیل شده است. ساخت فیلم درباره یک دختر رالی باز با هدف«پاسخ دادن به تبلیغات ضدایرانی»، آن هم به وسیله یک فیلمساز سطح پایین که دستی هم در ساخت فیلم های ضداخلاقی آن هم در فاسدترین دستگاه سینمایی جهان یعنی هالیوود دارد هم از آن تصمیم هایی است که نمی توان هیچ توجیه عقلانی برای آن یافت. برفرض که این فیلم بنابر ادعای آقایان، تصویری مثبت از ایران نشان دهد و فضایی متفاوت با آنچه غربی ها درباره وضعیت کشورمان تبلیغ می کنند را ترسیم نماید. آیا آقایان نمی دانند که «دختر رالی باز» اساسا نمادی از غرب زدگی نسل جوان ایرانی شناخته می شود؟ یعنی فیلم «لاله» در بهترین حالت روایتی درباره تسلیم شدن جامعه ایران در برابر فرهنگ مهاجم غربی و استحاله دختران جوان ایرانی در سبک زندگی و الگوهای رفتاری و شخصیتی آمریکایی است. خب این کجایش نوعی پاسخ به تبلیغات ضدایرانی هالیوود محسوب می شود؟ گویا رابرت تیت نویسنده روزنامه تلگراف انگلیس خیلی زودتر از برخی از دوستان ما این موضوع را فهمیده و نوشته: «لاله صدیق (قهرمان فیلم لاله) نمادی از زنان ایرانی است که برای استقلال فکری خود در جامعه ای مردسالار به مبارزه می پردازند.»

یک فیلم و به طور کلی یک أثر هنری زمانی می تواند فرهنگ و تمدن و جامعه ایرانی را در جهان نمایندگی کند که ملهم از جهان بینی و ارزش ها و آیین های بومی کشورمان باشد. چطور می توان فیلمی را که مضمونی جز غلبه فرهنگ غربی بر ایران و جوانان و زنان آن را روایت نمی کند، نماینده سینمای ایران در جهان دانست؟

یکی دیگر از موضوع هایی که جناب وزیر ارشاد به عنوان برنامه های وزارتخانه تحت مدیریت خویش برای مقابله با فیلم های ضدایرانی هالیوود عنوان کرده اند، برگزاری هفته های فیلم در خارج از کشور است. البته این برنامه هم می تواند موثر باشد، به شرطی که در انتخاب فیلم ها دقت بیشتری صورت گیرد. چون متأسفانه در بسیاری موارد آثاری به هفته های فیلم خارج از کشور اعزام می شوند که به جای خنثی سازی تبلیغات ضدایرانی، خود نوعی تخریب وجهه و چهره ایران و ایرانی محسوب می شوند.

نمونه اخیر، برگزاری هفته فیلم های ایرانی در برلین است که توسط موسسه رسانه های تصویری برگزار شد. نکته عجیب این بود که دقیقا فیلم هایی برای نمایش در این هفته انتخاب شدند که اغلب القاگر وجود بحران و گسست و ناهنجاری در جامعه ایران هستند. فیلم هایی که نه تنها قابلیت بازسازی تصویر جامعه امروز ایران را نزد مخاطب خارجی ندارند که بیشترشان فیلم هایی بی هویت و خالی از رویکرد بومی و فرهنگ ایرانی هستند.

مشکلی که اغلب درباره معرفی نمایندگان سینمای ایران در جشنوراه ها و محافل خارج از کشور هم رخ می دهد. چند ماه قبل فیلم «جدایی نادر از سیمین» به عنوان نماینده ایران در مراسم اسکار اعزام شد. این درحالی است که مالکان و مدیران اسکار دشمنان سرسخت و بی رحم کشور و مردم ایران هستند و اسکار در واقع یکی از بازوهای تبلیغاتی رژیم جنگ طلب حاکم بر ایالات متحده محسوب می شود. حاکمیتی که از هیچ ترفندی برای ضربه زدن به ملت ایران کوتاهی نمی کند و حتی اگر در توانش باشد حاضر است با انواع تسلیحات کشتار جمعی مردم سرزمین ما را از حق زندگی کردن نیز محروم کند. آن وقت ما نه تنها با شیفتگی به استقبال محفل سینمایی این رژیم می رویم که فیلمی را به عنوان نماینده سینمای کشورمان ارسال می کنیم که دقیقا در راستای تبلیغات و خواسته های آن هاست.

اتفاقی که در جشنواره اخیر فیلم کن نیز افتاد و فیلمی به نمایندگی از ایران به آنجا رفت که در شان کشور ما نبود. شایعه شده بود که قرار است فیلم «خانه پدری» نیز از سینمای ایران به جشنواره ضدایرانی دیگری به نام ونیز حضور یابد که خوشبختانه تکذیب شد. چون این فیلم هم از آثاری است که چهره کشورمان را نزد مخاطب خارجی مخدوش می کند.

حال باید پرسید که سینمای ایران با کدام فیلم ها قصد مقابله با هالیوود را دارد؟ اگر فیلم مناسبی برای حضور در مجامع جهانی نداریم -که البته تعداد انگشت شماری هست- لااقل ای کاش از حضور فیلم های سیاه نما و تخریب کننده چهره ایران در عرصه بین المللی جلوگیری می شد.

آرش فهیم