مضرات استفاده از قند ساکارز در کودکان

لاکتوز قند شیر است و برای جذب شدن در دستگاه گوارش باید توسط آنزیم لاکتاز به گلوکز و گالاکتوز تجزیه شود. این دی‌ساکارید (دوقندی) ۷۵ درصد از شیر انسان و ۴۵ درصد از شیر گاو را تشکیل …

لاکتوز قند شیر است و برای جذب شدن در دستگاه گوارش باید توسط آنزیم لاکتاز به گلوکز و گالاکتوز تجزیه شود. این دی‌ساکارید (دوقندی) ۷۵ درصد از شیر انسان و ۴۵ درصد از شیر گاو را تشکیل می‌دهد ولی حلالیت و شیرینی کمتری نسبت به بقیه دی‌ساکارید‌ها دارد. آنزیم‌های سوکراز و مالتاز خیلی سریع در قاعده پرز و به محض تشکیل سلول‌های روده، تولید و عرضه می‌شوند. ولی آنزیم لاکتاز تنها در جریان اواخر مهاجرت سلول‌های روده به نوک پرز تولید و عرضه می‌شود، برای همین بیماری‌های دستگاه گوارش که باعث آسیب سلول‌های روده و ریختن آنها می‌شود، با کمبود لاکتاز و عدم تحمل لاکتوز همراه هستند.

شیر مادر بهترین و کامل‌ترین تغذیه برای کودکان است. از طرفی مبتلایان به لاکتوزمی با کمبود آنزیم لاکتاز روبه‌رو هستند، بنابراین از شیرخشک‌های بر پایه سویا بهره می‌برند که به جای لاکتوز با قند دیگری غنی شده است، اما این قند جایگزین بهتر است ساکارز نباشد.

ساکارز (سوکروز) یا قند نیشکر از فروکتوز و گلوکز تشکیل شده و شیرینی بالایی دارد. دکستران و لوان فرآورده‌های باکتریایی ساختاری هستند که از قندهای مختلفی شامل سوکروز و مالتوز مشتق شده‌اند. برخی باکتری‌ها دکستران تولید می‌کنند که پلیمر خطی حاوی ایزومالتوز (گلوکز با یک شاخه) به عنوان واحد تکرارشونده می‌باشد. لوان نیز پلیمر تکرارشونده واحدهای فروکتوز با پیوند ۲ و ۶ فروکتوزیدی است که از سوکروز تشکیل شده است. پلاک‌های دندانی حاوی باکتری‌های تولیدکننده لوان هستند که در ماتریکس سخت و چسبنده‌ای که تولید کرده‌اند، محصور شده‌اند! افرادی که فلور دهان آنها حاوی باکتری‌های تولیدکننده لوان است، بخصوص وقتی که مقادیر زیادی سوکروز مصرف می‌کنند، مستعد پلاک دندانی هستند.

در سال‌های اخیر بیماری‌های مزمن در صدر عوامل مرگ‌ومیر جهانی قرار گرفته‌اند. مجامع بین‌المللی بهداشت عمومی، بزرگ‌ترین مشکل عصر جدید و در واقع مادر امراض را چاقی می‌دانند.

شیرخشک‌های شیرین شده با ساکارز علاوه بر تخریب جوانه‌های دندانی به خاطر شیرینی زیاد و اختلال در تکامل جوانه‌های چشایی، باعث اضافه دریافت در بچه‌ها شده و این اعتیاد آنها به شیر خشک علاوه بر تقابل با شیر مادر، آنها را شیرین پسند کرده و این ذائقه‌سازی غلط در آینده آنها را به سمت طعم شیرینی میل می‌دهد و بتدریج دچار چاقی‌های خطرناک می‌شوند که خود زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن دیگری مثل دیابت، تخریب کبد، فشار خون، بیماری‌های قلبی عروقی و انواع سرطان‌ها می‌شود. زیرا ساکارز یکی از شیرین‌ترین قندهاست در حالی‌که قند طبیعی شیر (لاکتوز) شیرینی کمتری دارد.

محمدعلی پازوکی مهر