اگر پوپولیسم نباشد, وضعیت نفت چگونه است

پوپولیسم را که پشت سر بگذارید آثار ویرانگرش را می بینید خود را از فضای انتخابات خارج کنید و به بیست ودومین نمایشگاه نفت, گاز, پالایش و پتروشیمی تهران بیایید

نمونه های ساده ای را برایتان انتخاب کرده ام. ١- کنج سالن خلیج فارس، کمپانی زیمنس آلمان، غرفه بزرگی گرفته است. شرکتی که اگر کمپرسورهایش نمی رسید، فازهای پارس جنوبی افتتاح نمی شد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم تولید مستمر بنزین نداشت. جلوتر که می روم، صاحبان غرفه، کارتشان را می دهند و با روی گشاده آمادگی شان را برای گفت وگو اعلام می کنند. به آذر ١٣٩٠ می رویم، به کنگره جهانی نفت در قطر. غرفه شرکت زیمنس کمی آن طرف تر از غرفه شرکت ملی نفت ایران قرار داشت. ناظر این صحنه بودم که مدیر آلمانی زیمنس از یکی از کارمندان شرکت ملی نفت خواست تا کارت ویزیتش را که لحظاتی پیش به او داده بود، برگرداند. مدیر زیمنسی به خاطر ترس از تحریم حتی حاضر نبود کارت معرفی اش را به ایرانی ها بدهد. ما تحقیر را تا این حد هم دیده ایم! حالا شرکت زیمنس غرفه ای بزرگ از شرکت ملی نفت می خرد و در نمایشگاه تهران شرکت می کند. ٢- شرکت «ABB» سوئیس که یکی از شرکت های مهم تولیدکننده تجهیزات کنترلی و ابزار دقیق برای پالایشگاه های صنعت نفت و کارخانه های مختلف است...

پس از هفت سال و بعد از پایان تحریم ها، برای اولین بار به نمایشگاه نفت تهران آمده است. شرکتی که با بیش از ٣٥٠ هزار نفر پرسنل، در ٦٥ کشور دنیا شعبه دارد. این تنها یک نمونه از شرکت های بزرگی است که بعد از رفع تحریم ها به ایران بازگشته اند. خیلی نمی گذرد از زمانی که اگر خارجی در نمایشگاه می دیدیم عمدتا چینی بودند؛ آن موقع که تحریم بودیم. حالا سفیر هلند برای ملاقات با معاون بین الملل وزارت نفت منتظر می ایستد تا با هم پاویون غرفه های هلندی را افتتاح کنند. اینها را به چشم خود دیده ام.

٣- تحریم ها هنوز به طور کامل دست از سر نمایشگاه نفت ایران برنداشته است. شرکت های بزرگ نفتی بین المللی که زمانی میانه سالن اصلی مربوط به شرکت های خارجی (سالن خلیج فارس) را در اختیار داشتند، امسال هم به نمایشگاه ایران نیامدند. شل، توتال، بی.پی، استات اویل و... هنوز از تحریم ها می ترسند. برخی از مدیران این شرکت ها را اما در نمایشگاه دیدم، آنها ترجیح داده اند همچنان دست به عصا باشند و غرفه ای نگیرند. با وجود این، کشورهای هلند، آلمان، فرانسه، اتریش، کره جنوبی، اسپانیا، ژاپن و... شرکت هایشان را در پاویون اختصاصی جمع کرده اند تا سیگنال تمایل برای همکاری با ایران را مخابره کنند.

٤- مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در حاشیه بیست ودومین نمایشگاه نفت صریح گفت که اگر مذاکرات برای رفع تحریم ها آغاز نمی شد، صادرات نفت ایران به ٤٥٠ هزار بشکه در روز می رسید و بعد هم به کنایه افزود: «هرکس می تواند کشور را با فروش ٤٥٠ هزار بشکه نفت اداره کند، به او جایزه نوبل می دهیم.» صادراتی که فقط پول کالاهای اساسی و دارو را تأمین می کرد. بعد هم به هزینه عدم فروش میعانات گازی در دوره تحریم اشاره کرد که نگهداری آنها ١٢ دلار در هر بشکه برای ایران هزینه داشته است. ١٢ دلار را در ٧٥ میلیون بشکه میعانات روی آب آن روزها ضرب کنید. این هم جزء پول هایی است که بدون دلیل از خزانه کشور رفته است. بعد از برجام و قبل از عید ٩٦، همه میعانات گازی روی آب ایران فروش رفت.

٥- شرکت CNPC چین می خواهد بازار ایران را برای یکی از خواهرخوانده هایش نیز باز کند. به همین دلیل غرفه اش را در بهترین جای سالن اصلی خارجی ها، با نام CPTDC معرفی کرده است. در کنار غرفه چینی ها، شرکت LUKOIL روسیه، غرفه زده است و پشت سر آنها هم «ژاروبزنفت» روسیه نشسته است. شرکت هایی که در دو سال گذشته، تفاهم نامه هایی برای توسعه میادین نفتی ایران امضا کرده اند، اما هیچ کدام هنوز به قرارداد نرسیده اند. کمی آن طرف تر، شرکت «پراتامینا»ی اندونزی، برای اولین بار در نمایشگاه نفت ایران حاضر شده است. شرکتی که برای توسعه میدان آب تیمور و منصوری تفاهم نامه امضا کرده است. غرفه این شرکت ها را که می بینم، در کنار جای خالی شر کت های بین المللی می گذارم و تفاهم نامه هایی را که در سال گذشته امضا کرده اند، در ذهنم مرور می کنم. آن گاه به یاد سنگ هایی می افتم که در دو سال گذشته پیش ِروی نهایی کردن قراردادهای جدید نفتی پرت کردند. قراردادهایی که اگر زودتر نهایی می شد، دیرتر به دوره ترامپ برخورد می کرد و تا حالا چند صد میلیون دلار وارد کشور شده بود.! جای قصه غم انگیز سنگ اندازی ها اینجا نیست.

٦- شرکت های ایرانی E&P تأیید صلاحیت شده دور شرکت ملی نفت، غرفه زده اند. شرکت هایی که براساس قراردادهای جدید نفتی باید شریک شرکت های خارجی شوند تا دانش و تکنولوژی به داخل کشور منتقل شود. برخی از آنها پروژه هایشان تمام شده است و اگر به زودی کار نگیرند ناچار به تعدیل نیرو خواهند بود. گفته می شود ترامپ، تعلیق تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای را امضا خواهد کرد؛ بنابراین فقط باید انتخابات ایران برگزار شود تا تفاهم نامه هایی که سال گذشته امضا شده است به قرارداد تبدیل شود. آن وقت شرکت های ایرانی E&P به سرعت کار خواهند گرفت. «برخی فکر می کنند قراردادهای نفتی، یعنی اتکا به خارج، درحالی که بیشترین تأکیدمان در این قراردادها، استفاده از ظرفیت های داخلی است». این را وزیر نفت در افتتاحیه نمایشگاه گفت.

٧- هنوز آوارهای تحریم ظالمانه ایران از روی صنعت نفت ایران به طور کامل برداشته نشده است. تحریم های مرتبط با برجام اگر چه رفع شده اند اما، چراغ سبز برای همکاری کامل با ایران هنوز کاملا روشن نشده است. این برعهده دولتمردان است که تدبیر امور کنند. ما هم باید واقع بینانه عمل کنیم. وقتی پوپولیسم را پشت سر گذاشته باشیم.

رضا زندی . روزنامه نگار