انتخاباتی برای حفظ هویت و اعتبار

انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده به روزهای سرنوشت ساز خود نزدیک می شود در حالی که نتیجه نظرسنجی های متفاوت از پیشتازی قابل توجه سناتور «باراک اوباما» نسبت به رقیب جمهوریخواه خود خبر می دهد

انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده به روزهای سرنوشت‌ساز خود نزدیک می‌شود در حالی که نتیجه نظرسنجی‌های متفاوت از پیشتازی قابل توجه سناتور «باراک اوباما» نسبت به رقیب جمهوریخواه خود خبر می‌دهد. دمکرات سیه‌چرده طی ماه‌های اخیر با نزاکت اخلاقی و تفکرات آشتی‌جویانه خود توانسته است دل از رای‌دهندگان آمریکایی ربوده و طبقات و طیف‌های معمولا ناراضی از جرگه واجدین شرایط رای دادن از جمله جوانان، زنان و مستقل‌‌ها را به سود خویش به این نبرد دموکراتیک جلب کند.

پیرمرد اخلاق‌گرا با تمام شگردهایی که طی نیم قرن بندبازی سیاسی در ساختار قدرت آموخته است و با به رخ کشیدن مدال قهرمانی جنگ که به حرفه خلبانی وی در جنگ ویتنام در واحد ویژه این نیرو برای استفاده از بمب‌های غیرمتعارف و اسارت پنج‌ساله او در این کشور مربوط می‌شود، نتوانست انتظارات حزب جمهوریخواه را برآورده کند. روند مبارزات انتخاباتی آمریکا در بستر موج بلند تغییر از هم‌اکنون به احتمال زیاد سرنوشت ساکن تازه کاخ سفید را رقم زده است و همگان می‌بایست خود را برای دوران زمامداری اوبامای دموکرات آماده کنند.

شاید برای اولین‌بار طی یکصد سال اخیر انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور ماهیت مفهومی و اهمیت هویتی-اعتباری یافته است چراکه طی هشت سال زمامداری جورج بوش موقعیت نظری و جایگاه اخلاقی این کشور در عرصه بین‌المللی مخدوش گردیده و در درون ساختار ملی کشور نیز بحران‌های بزرگ امنیت، آزادی‌های دموکراتیک، وضعیت مالی -اعتباری، تعمیق جهشی شکاف‌های طبقاتی- اجتماعی و افول پوسته دولت رفاهی به شدت موقعیت تهدیدآمیز خود را به رخ رای‌دهندگان می‌کشد.

به‌طور کلی انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ آمریکا وضعیت متفاوتی را نسبت به دوران قبل از خود خواهد داشت و به همین دلیل تبعات متنی و حاشیه‌ای آن در آینده این کشور و نظام بین‌المللی نقش اساسی و شاید تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کند. اینکه بسیاری از تحلیلگران و سیاستمداران با پیچیده کردن شرایط در انتخابات جاری ایالات متحده با استفاده از درک سوفسطایی خود سعی می‌کنند با دلیل و برهان ذهنی از سناتور «جان مک‌کین» کاندیدای جمهوریخواه این نبرد انتخاباتی به نوعی اعاده حیثیت کرده و پیروزی وی را در راستای منافع ملی خود بدانند به همان اندازه از جهان واقعیت‌‌ها به دور است که بهانه قهرمان ملی بودن وی از منظر نگاه ویتنامی‌‌ها می‌تواند به تصور درآید.

ساختار سیاسی آمریکا هرچند که آن چنان تثبیت شده است که معمولا سخن گفتن از دوران‌گذار برای این کشور چندان درست به نظر نمی‌رسد ولی این امر ناقض این واقعیت نیست که اعتبار و هویت مخدوش شده این کشور همانگونه که در شعار انتخاباتی اوبامای جوان طرح می‌شود احتیاج به یک بازسازی اساسی دارد.

به عکس تصور معمول طی انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده و همگی نظام‌های غربی، هر چه که به زمان برگزاری این انتخابات نزدیک می‌شویم به جای بالانس شرایط رقابت‌‌ها این‌بار دامنه اختلاف بین دو کاندیدای ریاست‌جمهوری بیش از پیش زیادتر می‌شود که همین موضوع نشان می‌دهد، موج بلند تغییرات اجتناب‌ناپذیرتر از هر زمان دیگری شده است. این‌بار انتخاب بین دو حزب یا دو فرد متقاضی ریاست‌جمهوری نیست بلکه انتخاب بین دو ایده و رویکرد در آینده سیاسی آمریکا و عرصه بین‌المللی است هرچند که از قبل نمی‌توان ادعا کرد که این موضوع یک واقعیت حتمی و بروز واقعی خواهد داشت. شاید ظهور بحران مالی کنونی که آمریکا و دیگر ساختارهای ملی را هم‌اکنون در چنبره خود گرفتار کرده یکی از دلایل پیشی گرفتن اوباما از مک کین تلقی شود ولی از جانب دیگر همین موضوع خود دلیل روشنی برای تجدیدنظر و تغییر در تلقی راست روانه و نولیبرال کنونی از اقتصاد بازار به نفع تفکرات دولت رفاه کینزی است که تا حدودی دموکرات‌‌ها امروز گرایش خود را نسبت به آن آشکارتر بیان می‌کنند. نظرسنجی‌هایی که در روزهای اخیر در اروپا انجام گرفته است فاصله گرایش افکار عمومی به دو نامزد انتخاباتی آمریکا را به بهترین وجهی نشان می‌دهد تا جایی که لیبرالیسم غربی در حال پوست انداختن و مهر باطل زدن بر نولیبرالیسم دو دهه اخیر است که توسط «مارگارت تاچر» و «رونالد ریگان» رهبران اسبق بریتانیا و آمریکا در دوران نوین به نظام بین‌المللی تحمیل شد.

انتخابات ریاست‌جمهوری در چهارم نوامبر در موقعیت جدید ایالات متحده می‌تواند منحصربه‌فرد تلقی شود نه از این لحاظ که اوباما بر مک کین پیروز شود بلکه به این دلیل که حامل پیام و رویکرد جدیدی حول تغییر در سیاست‌های کنونی این کشور در داخل و تجدیدنظر در نظام تک‌قطبی و یکجانبه‌گرایی در خارج است. بدون شک با توجه به تبعات سیاست‌های یکجانبه واشنگتن در یک دهه اخیر که موجب جنگ افغانستان، عراق و بحران‌های متعدد در بسیاری از حوزه‌های ژئوپلیتیک شده و بروز بحران مالی اخیر که اعتبار نظام اقتصادی نولیبرالیسم تحت رهبری آمریکا را مخدوش کرده است، نتیجه این انتخابات در شکل‌دهی به نظام نوین بین‌المللی و شکاف‌های کنونی درون ساختار ملی ایالات متحده بسیار بااهمیت خواهد بود.

مک کین به گذشته‌ای تعلق دارد که دیگر تاریخ مصرف آن تمام شده و بی‌اعتباری آن به اثبات رسیده است در حالی که اوباما در چارچوب ساختار لیبرال آمریکا حامل تفکرات تازه‌ای برای بازسازی چهره مخدوش شده و سنگرهای به هم ریخته کنونی خواهد بود. موج اوبامایی کنونی در ایالات متحده قبل از آنچه به تبلیغات معمول ریاست‌جمهوری ارتباط داشته باشد به ضرورت و الزامات غیرقابل اجتناب در این برهه از زمان مربوط است که موج بلند تغییر را بر پیشانی اوباما به هر دلیلی حک کرده است. به‌طور عینی اوباما کفه حقوق بشری ساختار سیاسی واشنگتن را در تقابل با کفه اقتدارگرایانه مورد نظر نئوکان‌های هواخواه مک کین تقویت می‌کند و به تبع آن تاثیرگذاری در حوزه‌های ژئوپلیتیکی دیگر در همین راستا نیز در آینده خود را نشان می‌دهد.

اردشیر زارعی قنواتی