معنی لفظی نام کلاردشت

کلمه کلار را به سادگی می توان از ریشهً خیل آر بیرون آورنده نیشهای بلند و کج خلنده فارسی کهن خوهل آور یعنی جایگاه گرازان گرفت کلمه خئل در زبان آذری به معنی نیش گراز بهتر بر جای مانده است

کلمه کلار را به سادگی می توان از ریشهً خیل آر ( بیرون آورنده نیشهای بلند و کج خلنده؛ فارسی کهن خوهل آور) یعنی جایگاه گرازان گرفت. کلمه خئل در زبان آذری به معنی نیش گراز بهتر بر جای مانده است. نگارنده بعد از سالها تفحص نامهای کاسپی و گرگان (وهرزان، وهرگان) به ترتیب به معنی خورندگان گوشت گراز و سرزمین گرازان دریافته است. امروز که در داستان نبرد رستم با شاه مازندران در شاهنامه به نام پهلوان اساطیری مازندرانی کلاهور (علی القاعده صورتی از ریشه خیله خور) بر خورد نمودم؛ به پیگیری این موضوع کشیده شدم: مطابق شاهنامه کلاهور "که مازندران زو پر از شور بود" دست رستم (آترادات پیشوای آماردان؛ آذربرزین؛ الوای) را چنان فشرد که دست رستم از این کردار وی چنان به درد آمد که به رنگ نیل شد. آنگاه نوبت به زور آزمایی خود رستم رسید:

بیفشارد چنگ کلاهور سخت

فرو ریخت ناخن چو برگ درخت

کلاهور با دست آویخته

پی و پوست و ناخن فرو ریخته

بیاورد و بنمود و با شاه گفت

که بر خویشتن درد نتوان نهفت

ترا آشتی بهتر آید ز جنگ

فراخی مکن بر دل خویش تنگ

ترا با چنین پهلوان تاو نیست

اگر رام گردد به از ساو نیست

مسلم است که انطباق کلار یا کلاو یعنی دارای آوای نیرومند (کل[=نیرومند]+آوا+ آر) یا همان غوک (موجود پُر صدا)، قور باغه (به ترکی آذری یعنی دارای فریاد نیرومند) بنیاد درستی ندارد. می دانیم که در ایران باستان موجودی موذی و اهریمنی (خرفستر) به شمار می رفته؛ لذا کلار به معنی غوک در وجه تسمیه کلاردشت صرفاً ساده انگاری و به دنبال ظواهر امر سادهً موجود رفتن است. اما اگر کلار را از ریشه کُل (ستور اهلی و یا وحشی نر و نیرومند) بگیریم باز پای گراز (از اسامی حماسی کهن مردان مبارز خصوصاً در مازندران و یکی از نمودهای ایزد جنگ بهرام) به وسط می آید که به عنوان ستور وحشی و نیرومند که از نظر کثرت توالد و محیط پرورش طبیعی مناسب در این منطقه بیش از گاومیش و گوزن و آهو و بزکوهی مورد توجه قرار میگیرد. نام کلاهور شاهنامه (گراز خوار) به همراه نام ایل کرد کلهُر (کل خور= به احتمال زیاد در این باب منظور گوزن خوار و بزکوهی خوار) نام کلار دشت را به مفهوم دشت محل زیست گرازان و ستوران وحشی نشان می دهد. در این مسیر استدلال، نامهای شاهنامه ای هفتخوان رستم که به صورت اولاد گندی (علی القاعده وراز غنیتی/گندی= گرازخوار یا گراز بزرگ) و ارژنگ دیو (=دیو جنگی و سیاه، در اصل همان وراژنگ= گراز) به نام مازندرانی کهن کلاهور (گراز خوار) که پیشتر از آن در این باب یاد شد؛ به عنصر گراز اصالت می بخشند. چنان که در آغاز گفته شد نامهای "کاس-پیانه" و "وهراگانه" هم که در عهد باستان به منطقه مازندران و گرگان اطلاق شده اند به ترتیب به معنی همین گرازخواران و محل منسوب به گراز می باشند.

کلاردشت (از وبلاگ بهشت گمشده ایران زمین): در گذشته کلار خوانده می شد و کلار نام شهر و قلعه ای باستانی در محدوده کلاردشت امروزی بود . کلمه کلار نیز آنگونه که در فرهنگ فارسی آمده ، و به فتح "ک " به معنی غوک و وزغ می باشد . اینکه چرا نام کلار بر این منطقه نهاده اند ، به احتمال آن است که در قدیم در این دشت زمین های باتلاقی وسیعی وجود داشته است که اصطلاحا "لش " نامیده می شود و این زمین ها محل تجمع و تراکم انواع غوک و وزغ بوده است . چه بسا در گذشته های دور وسعت چنین زمین هایی بیشتر بوده و این محدوده مملو از جانوران مزبور بوده است و نام دشت به این سبب به کلار و بعد ها به کلاردشت شهرت یافته است.

کلاردشت، دشتی بر فراز کوه‌ها، منطقه‌ای کوهستانی است در غرب مازندران با وسعت ۱۵۰۹ کیلومترمربع، تابع شهرستان چالوس و متشکل از سه دهستان کلاردشت، بیرون بشم و کوهستان که جمعیت آن در سرشماری سال ۱۳۷۵، ۲۳۰۹۷ نفر برآورد شده است و البته خدا می‌داند که هم‌اکنون با این هجوم‌های بی‌رویه چه جمعیتی دارد. کلاردشت از جنوب قله تخت سلیمان تا حدود گردنه کندوان به خط‌الرأس اصلی البرز محدود می‌شود و رود چالوس از کنار آن می‌گذرد.دهستان کلاردشت با ۳۹ آبادی در دشت کوچکی در دامنه تخت سلیمان واقع و مرکز آن حسن کیف است.این منطقه با دو جاده فرعی به راه اصلی کرج - چالوس و ساحل دریای خزر می‌پیوندد. جاده نخست از مرزن‌آباد در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب چالوس منشعب شده و به طول ۲۰ کیلومتر از میان تپه‌هایی که بر دامنه‌های‌شان گندم و جو کشت می‌شود، می‌گذرد و دومین جاده، از عباس‌آباد واقع در جاده کناره، میان راه چالوس و تنکابن منشعب شده و به طول ۲۵ کیلومتر پس از گذشتن از جنگل‌های متراکم و بسیار زیبا در ناحیه نکارود به غرب دشت می‌رسد.وجود بیش از ۴۵ قله بالای ۴۰۰۰ متر،‌ نمونه کم‌نظیری از عظمت، صلابت و زیبایی رشته‌کوه‌های البرز را در کلاردشت به نمایش گذاشته است. علم‌کوه با ارتفاع ۴۸۴۵ متر از سطح دریای آزاد بلندترین کوه این دشت است. علم‌کوه که در سمت شمال شرقی به دیواره‌ای به طول ۷۰۰ متر و عرض ۴۵۰ متر منتهی می‌شود، یکی از هشت دیواره سخت‌ گذر جهان است. «تخت سلیمان»‌ نیز که در افسانه‌ها از آن به جایگاه ازدواج «سلیمان (ع) و بلقیس» یاد می‌کنند با ارتفاع ۴۶۵۰ متر یکی از دیدنی‌های این منطقه به شمار می‌رود.در کوه‌های مرتفع کلاردشت یخچال‌های طبیعی و دایمی وجود دارد که پس از گذشت ده‌ها میلیون سال هم‌چنان ناآرامند. این توده‌های عظیم یخ که با سنگ و خاک آمیخته شده‌اند، منابع اصلی آبگیری رودخانه «سرداب رود» (مهم‌ترین رودخانه کلاردشت» هستند و البته چشمه‌های دیگر نیز این رود را یاری می‌کنند. آب «سرداب رود» از صاف‌ترین و زلال‌ترین آب‌های رودخانه‌های شمال ایران است و برای پرورش و تکثیر قزل‌آلا و ماهی آزاد مناسب است.هوا در کلاردشت مه نسبتا دایمی دارد و دمای آن در برخی از روزهای سرد زمستان به حدود ۳۰ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد. در شب‌های تابستان نیز گاه مردم به استفاده از لباس گرم نیاز دارند. دریاچه ولشت (سماء)، نگین آبی کلاردشت نیز یکی از دریاچه‌های آب شیرین ایران است. این دریاچه با وسعتی حدود ۲۰ هکتار در عمق تپه‌های شرقی کلاردشت در نزدیکی دهکده «سماء» واقع است.طول این دریاچه دایمی ۶۵۰ متر، عرض آن ۳۰۰ متر و عمق گودترین نقطه آن ۳۰ متر است.منبع تامین آب ولشت، چشمه‌های کف و اطرافند. این دریاچه جزو زیست‌بوم‌های نادر مازندران است و پرندگان مهاجری از قبیل مرغابی و غاز وحشی در این مکان یافت می‌شوند و اما اشیای به دست آمده در منطقه کلاردشت نشان از قدمت ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد دارد.منطقه کلاردشت از لحاظ طول عمر ساکنان آن نیز شهرت دارد که این امر به زندگی طبیعی و متعادل و شرایط جغرافیایی مربوط است و البته بهتر است بگوییم مربوط می‌شد!تا حدود ۳۰ سال پیش خانه‌های چوبی قدیمی «داردچی» و پس از آن خانه‌های نیمه‌سنتی در این منطقه دیده می‌شد و حالا جای آن خانه‌های سنتی و نیمه‌سنتی را که یکی از جاذبه‌های توریستی این منطقه بود ویلاهای مدرن گرفته است.عبور از جاده کلاردشت و نگاهی نه چندان ژرف به طبیعت حتی بدون هیچ نظر کارشناسی به وضوح نشان می‌دهد که ساخت و ساز در این منطقه سال‌ها پیش باید متوقف می‌شد.آلودگی اطراف جاده با زباله‌های غیرقابل جذب نیز وصله ناجور این طبیعت است اگر چه کلاردشت، هنوز هم همان بهشتی است که سال‌ها پیش مجله «گردش» از آن یاد کرده بود: «دشتی بر فراز البرز در ارتفاع ۱۲۵۰ تا ۱۳۵۰ متر انباشته از رسوبات عهد سوم زمین‌شناسی و از همین ارتفاع تا دریا فقط ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.»پوشش گیاهی جنگل‌های منطقه کلاردشت شامل: سپیدار،‌ افرا، داغداغان، توسکا، تمشک، نمدار، راش، زرشک، گل سرخ وحشی، بلوط سیاه، ممرز، ازگیل، ملچ، بلوط، زالزالک، سیاه‌تلو، خوج و ... است.از پستانداران و پرندگان وحشی جنگل‌های کلاردشت نیز می‌توان سنجاب، گوزن، بز، پلنگ، خرس، خرگوش، خوک، شغال، گربه وحشی، جوجه تیغی، گورکن، گرگ، قرقاول، لاشخور، دارکوب، دم جنبانک، کبک، قوش، کبوتر، زاغچه، جغد، کوکرک و بلدرچین را نام برد.

علی مفرد