نوشیدن و نو شدن

گفتگو با دکتر مسعود کیمیاگر درباره نوشیدنی های تقویت کننده سیستم ایمنی

بعضی‌ها فصل سرما را با چندین و چند سرما خوردگی و آنفلوآنزا پشت سر می‌گذارند و بعضی‌ها اصلا در این دوران مریض نمی‌شوند. می‌دانید تفاوت در کجاست؟ در سیستم ایمنی بدن‌شان! متخصصان تغذیه می‌گویند اگرچه عوامل ژنتیکی در مقاومت سیستم ایمنی نقش بزرگی ایفا می‌کند اما تغذیه نیز مهم است. این مساله به ویژه برای کودکان، زنان باردار و سالمندان حایز اهمیت بیشتری است. با انتخاب عادات غذایی صحیح و وارد کردن برخی موادغذایی تقویت‌کننده سیستم ایمنی به ویژه در فصل سرد سال می‌توان خیلی بهتر با عوامل بیماری‌زا مقابله کرد. به همین بهانه از دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی خواسته‌ایم ضمن بررسی نوشیدنی‌های متداول خودمان به ما بگویند که کدام‌یک از اینها تقویت‌کننده سیستم‌ایمنی هستند و کدام‌یک به غلط عنوان مقاوم‌کننده گرفته‌اند.

▪ آقای دکتر! بهترین نوشیدنی‌هایی که شما در فصل زمستان برای تقویت سیستم ایمنی پیشنهاد می‌کنید، کدام‌اند؟

ـ من شیر و آب‌‌میوه‌ها را توصیه می‌کنم. شیر و دوغ و مخصوصا دوغ‌های پروبیوتیکی (نظیر دوغ کفیر) به دلیل باکتری‌های مفید که درون‌شان رشد می‌کند و دارا بودن پروتئین و کلسیم مورد نیاز بدن و آب‌میوه‌ها به دلیل داشتن ویتامین به ویژه ویتامین A از بهترین انتخاب‌هایی هستند که می‌توانند سیستم ایمنی را تقویت کنند. جالب است بدانید، تحقیقات اخیر دانشمندان نشان داده‌ که رابطه مستقیمی بین ویتامین A موجود در بدن افراد و ابتلای آنها به عفونت‌ها وجود دارد. حداقل کاری که ویتامین A می‌تواند در بدن بکند، کاهش عوارض بیماری‌های عفونی است. افرادی که به‌اندازه کافی ویتامین A دریافت می‌کنند هم کمتر به بیماری‌های عفونی مبتلا می‌شوند و هم اگر مبتلا شدند، عوارض عفونت و سیکل و دوره نقاهت شان کوتاه‌تر خواهد بود.

▪ از میان آب‌میوه‌ها، کدام‌یک را پیشنهاد می‌کنید؟

ـ تمامی آب‌میوه‌هایی که بتوانند ویتامین A یا پیش‌ساز آن یعنی بتاکاروتن بیشتری را تامین‌ کنند که بهترین‌شان آب مرکبات و آب هویج است. آب مرکبات در جایگاه اول فهرست نوشیدنی‌های تقویت‌کننده قرار می‌گیرد اما آب‌میوه و سبزیجات دیگر مثلا آب گوجه‌فرنگی هم کم اهمیت نیستند. اگر فردی می‌خواهد تغذیه مناسبی برای پیشگیری از عفونت‌ها داشته باشد باید روی لبنیات و میوه‌ها کار کند که اگر نوشیدنی‌ را در این گروه در نظر بگیریم، شیر و آب‌میوه جزو بهترین‌ها حساب می‌شوند.

▪ مصرف آب‌میوه‌های آماده‌ای که روی آنها قید شده: «بدون شکر، افزودنی و نگه‌دارنده» هم مفید است؟

ـ آن دسته از آب‌میوه‌های آماده‌ای که روی آن نوشته نکتار یا طبیعی، قابل قبول هستند. تقریبا این آب‌‌میوه‌ها نزدیک به نوع طبیعی شان بوده و می‌توانند جایگزین مناسبی باشند؛ مثلاً به عنوان یک همراه غذا در وعده اصلی.

▪ آب‌میوه‌های غنی شده چه‌طور؟همه اینها می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. از این رو به افراد توصیه می‌کنیم. اگر آب‌میوه‌هایی که پیشتر از آنها یاد کردیم، غنی شده نیز باشند، بهتر خواهد بود.

▪ آیا مخلوط کردن آب‌میوه‌ها سبب ایجاد ارزش افزوده‌ای می‌شود یا نه؟

ـ خب، این کار ضرری ندارد و در ضمن تنوع را نیز بیشتر می‌کند. وقتی ما آب‌میوه‌ها را با هم مخلوط می‌کنیم میوه‌ها اثری روی هم نمی‌گذارند که ارزش غذایی شان را کم کند اما چون تنوع بیشتر می‌شود و چند نوع میوه را هم‌زمان دریافت می‌کنیم، به نفع مصرف‌کننده خواهد بود. در ضمن، ممکن است از نظر ذایقه به نظر برخی افراد مخصوصا گروهی که از یک میوه خوش‌شان نمی‌آید، بهتر باشد. البته نباید فراموش کرد که در درجه اول توصیه می‌شود میوه‌ها را مصرف کنید، مگر آنکه ضرورتی وجود داشته باشد. برای افرادی که مشکل بلع یا جویدن دارند، فرصت کافی برای میوه خوردن ندارند و یا معده‌شان با خوردن میوه تحریک می‌شود، مخلوط کردن یا گرفتن آب‌میوه خوب است اما به طور معمول ما ترجیح می‌دهیم مردم عادت کنند که میوه را کامل بخورند.

▪ چای سبز چه‌طور؟ تقویت‌کننده سیستم‌ایمنی نیست؟

ـ در مورد چای سبز و تاثیر آن بر پیشگیری یا درمان بیماری‌های عفونی من چیزی نشنیده‌ام در حالی که این روزها تب خوردن این چای بالا گرفته. چای سبز در کاهش کلسترول بد خون و پیشگیری از سرطان‌ها به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌ها موثر است اما در مورد پیشگیری از عفونت‌ها من مطلبی ندیده‌ام. جالب است بدانید متخصصان فارماکوگنوزی نیز وجود برخی ترکیبات تحریک‌کننده سیستم ایمنی را در این نوع چای اعلام می‌کنند اما آن‌قدر تأثیر چشم‌گیری بر قوای این دستگاه ندارند. به این دلیل عادت به خوردن این نوشیدنی با این هدف توصیه نمی‌شود.

▪ در مورد نوشیدنی‌ آلوئه‌ورا که این روزها زیاد شده و تبلیغات گسترده‌ای دارد، چه‌ می‌گویید؟

ـ آلوئه‌ورا گیاهی است که این‌روزها مورد توجه قرار گرفته و خواص زیادی را به آن نسبت می‌دهند و در منابع گوناگون می‌بینیم که به خصوص گفته می‌شود تقویت کننده سیستم ایمنی، پوست، دستگاه گوارش و تنها منبع گیاهی ویتامین B۱۲ است. به هر صورت می‌توان از کمپوت این گیاه نیز به عنوان راهی برای ایجاد تنوع در جهت تقویت سیستم‌ایمنی از طریق خوراکی بهره برد اما نباید انتظار زیادی داشت در حالی که راه‌های مؤثرتر و کم‌هزینه‌تری وجود دارند.

▪ از این نوشیدنی‌هایی که گفتید، توصیه می‌کنید در روز چه مقدار مصرف کنیم؟

ـ معادل دو لیوان شیر را برای همه (۲ تا ۳ لیوان دوغ پروبیوتیکی) و ۴ تا ۵ عدد میوه که اگر به صورت آب‌میوه بخواهیم مصرف کنیم، هر لیوان آب‌میوه تقریبا ۵/۲ میوه محسوب می‌شود و تقریبا ۲ لیوان آب‌میوه باید نوشید. باز هم تاکید می‌کنم که بهتر است به جای آب میوه، خود میوه را مصرف کنیم.