رژیم های لاغری, راه و بیراهه

فراگیر شدن پیروی از رژیم های لاغری درایران بویژه درمیان زنان و دختران جوان اكنون به مرحله ای رسیده است كه سبب نگرانی متخصصان تغذیه و متولیان بهداشت و درمان شده است

تبعیت از رژیم‌های لاغری خودسرانه، پیروی از یك رژیم به صورت گروهی بدون در نظر گرفتن ویژگیهای فردی، افراط در سبك‌سازی وزن بدن با توسل به نخوردن و انجام ورزشهای سنگین، موزون‌سازی بخشی از اندام بدن با توسل به شیوه‌های غیرعلمی و همچنین استفاده از انواع قرصها از جمله معضلاتی است كه به اعتقاد متخصصان تغذیه سلامتی بخشی از جوانان جامعه ما را در معرض تهدید قرار داده است.روی آوری طیف گسترده‌ای از جامعه به رژیمهای لاغری از نظر اجتماعی نیز سبب ورود افراد غیرمتخصص و در برخی مواقع سودجو به این عرصه شده است كه به اعتقاد متولیان بهداشت و درمان تداوم این روند سبب تسریع در تخریب بیشتر سلامت جامعه می‌شود.گفت و گو درباره انواع رژیم‌های لاغری و موفق یا ناكارآمد بودن آنها اكنون به جذاب‌ترین موضوع در محافل زنان بویژه دختران جوان تبدیل شده است.اغلب افرادی كه رژیم‌های لاغری را در دستور كار قرار می‌دهند كاهش وزن و رهایی از چاقی را انگیزه خود اعلام می‌كنند.چاقی از جمله مشكلات مشترك میان كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است كه بویژه در دو دهه اخیر شیوع فراوانی یافته است.بر اساس آمارهای رسمی جهانی، طی سالهای ‪ ۱۹۸۱‬تا ‪ ۲۰۰۱‬این بیماری در كشورهایی مانند انگلستان، آمریكا و ایران تا سه برابر افزایش داشته است.این آمارها نشان می‌دهد كه هم اكنون بین ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۰‬درصد مردم كشورهای غربی و بیش از ‪ ۲۵‬درصد مردم ایران از مشكل چاقی رنج می‌برند كه سهم زنان در این میان ‪ ۳۱‬درصد است.اگر چه متخصصان تغذیه رژیم‌های لاغری را با هدف حل معضل چاقی و تبعات منفی ناشی از آن تدوین كرده‌اند ولی امروزه بخشی از زنان جوان در كشور ما به رغم اینكه با مقیاس علمی چاق محسوب نمی‌شوند، با انگیزه دستیابی به اندامی زیبا و باریك به این نوع رژیم‌ها روی می‌آورند.این بخش از جامعه كه هر روز بر تعدادشان افزوده می‌شود عمدتا متاثر از تبلیغات تلویزیونهای ماهواره‌ای است و به همین علت خواسته آنان در رسیدن به اندامی زیبا در جامعه ما به "اندام ماهواره‌ای" شهرت یافته است.به اعتقاد متخصصان تغذیه، كاهش وزن و لاغری اگر چه فوایدی چون بالا رفتن كیفیت زندگی ،كاهش فشار خون، كاهش سطح چربی‌هاو همچنین پایین آمدن خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را به دنبال دارد، ولی چنانچه به صورت خود سرانه ،بدون مشورت پزشك و یا به شكل بسیار كوتاه مدت و فشرده دنبال شود، آثار جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.كارشناسان تغذیه هشدار می‌دهند كه پیروی از رژیم‌های لاغری خودسرانه و بدون مشورت متخصصین اگر چه ممكن است مشكل چاقی افراد را حل كند ولی خود سبب ایجاد مشكلات جسمی و روحی دیگری می‌شود.در یك رژیم تغذیه مناسب و سالم ‪ ۶۵‬تا ‪ ۷۰‬درصد مصرف انرژی روزانه صرف انرژی پایه در بدن (متابولیسم) می‌شود كه به اعتقاد متخصصان تغذیه چنانچه این تناسب در هر گونه ریاضت كشی نادیده گرفته شود آسیبهای جدی مانند ناراحتی عصبی،فراموشی،ریزش مو،چروك پوست و در مواردی مرگ ناگهانی را در پی خواهد داشت.یك دختر جوان مشهدی كه با پیروی از رژیم لاغری خودسرانه دچار مشكلی جدی روحی و جسمی شده در تایید هشدارهای پزشكان و متخصصان تغذیه می‌گوید: بیش از یك سال پیش تصمیم گرفتم خودم را لاغر كنم و به همین دلیل به طور كامل خوردن مواد نشاسته‌دار،چرب و شیرین را قطع كردم.مریم وجدانی افزود:بعد از چند ماه بشدت لاغر شدم اما در عین حال احساس ضعف شدید جسمانی و خستگی داشتم كه تحت هیچ شرایطی رفع نمی‌شد تا اینكه با مراجعه به پزشك متوجه شدم دچار افسردگی و تحلیل كامل قوای بدنی شده‌ام.یكی دیگر از بیمارانی كه بیش از ‪ ۲۷‬سال ندارد و از رژیم لاغری خودسرانه پیروی كرده، می‌گوید: به پیشنهاد یكی از دوستانم به طور مشترك رژیمی را به مدت دوماه رعایت و در كنار آن از برخی از قرصهای لاغری موجود در بازار نیز استفاده كردیم.مرضیه برومند افزود: پس از مدت چند ماه متوجه چروك شدید پوست صورتم شدم كه با مراجعه به پزشك ،علت آن رژیم غذایی غلط و استفاده از قرصهای لاغری غیر مجاز عنوان شد.وی با بیان اینكه در حال حاضر درمان پوست صورتش هزینه سنگینی برایش به بار آورده است، گفت:پزشك معالجم بر این اعتقاد است كه اگر به روش غلط رژیم لاغری ادامه می‌دادم، منجر به مرگم می‌شد.یك مرد میانسال مشهدی نیز كه از حدود یك سال پیش تاكنون زیر نظر پزشك متخصص تغذیه قرار دارد،گفت: با توجه به وزن زیادی كه داشتم پزشكان احتمال سكته قلبی را در من بسیار بالا ارزیابی كردند و به همین دلیل رژیم لاغری خاصی را در دستور كارم قرار دادند.محمدكاظمی افزود: همسر برای تشویق من در این رژیم لاغری با من همراه شد در حالی كه هیچگونه اضافه وزن نداشت.وی گفت: همسرم پس از مدتی دچار بیماری و ضعف جسمی شدید شد كه پزشكان علت آن را تغذیه نامناسب با وضعیت بدنی وی اعلام كردند.اغلب متخصصان تغذیه بر این باورند كه "نخوردن" به خودی خود لاغری را در پی ندارد بلكه تغییر شیوه زندگی و افزایش فعالیتهای روزانه بویژه ورزش روزانه نقش مهمتری در این زمینه دارد.آنها معتقدند: تجویز رژیم‌های لاغری مناسب مستلزم كشف علل اضافه وزن و شناسایی ویژگیهای فردی ،سنی و نحوه زندگی فرد است .استادیار دانشگاه علوم‌پزشكی درگفت‌وگو با ایرنا ضمن بیان اینكه به هر فردی "چاق" اطلاق نمی‌شود، گفت : برای تشخیص چاقی می‌توان از فرمولی استفاده كرد كه درآن وزن فرد(كیلوگرم) تقسیم بر قد وی به توان دو (بر حسب متر) می شود.دكتر مجید غیور مبرهن افزود:عدد به دست آمده "بادی مس ایندیكس ‪index‬ ‪ "body mass(‬نمای توده بدنی) نام دارد كه طبق تعریف صورت گرفته در صورتی كه بین ‪ ۱۸/۵‬تا ‪ ۲۳/۵‬باشد نشان‌دهنده وزن نرمال فرد است.

---