یک بام و چند هوا

در حاشیه یک توقیف ۲۴ ساعته

رفع توقیف روزنامه همشهری، خبر خوشحال کننده‌ای بود. این خوشحالی زمانی بیشتر می‌شود که روزنامه‌های وابسته به جناح اصلاح طلبان هم از این شانس برخوردار باشند و دوره توقیف آنهانیز کوتاه باشد زیرا اگر نیک نگریسته شود توقیف بعضی از آن روزنامه‌ها هم به دلایل و سوء تفاهماتی بوده که همشهری را به محاق توقیف یک روزه برد.

اما خوشحالی ناقص نیز باید ابراز شود تا هم شکرگزاری به درگاه احدیت باشد و هم سپاس از تدبیر صحیح کسانی که یک تصمیم نه چندان خوشایند را تصحیح کرده‌اند. روند توقیف و بازتاب‌هایآن، بیش از هر چیز حاکمیت فرهنگ »یک بام و چند هوا« رادر کشورمان به نمایش گذاشت که در این زمینه به چند نکته اشاره می‌شود.

۱‌) دیـروز مـعاون وزیر ارشاد، این انتظار خود از مدیران همشهری را ابراز داشت که »برای عذرخواهی از ملت شریف ایران، چند روز به صورت داوطلبانه از انتشار روزنامه، خودداری می‌کردند«. انتظار ابراز شده توسط معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد، موضوعاً -و نـه به صورت مصداقی - انتظاری زیباست و شاید یکی از حسرت‌های تاریخی ملت ایران باشد. اما آیا واقعا در سطوح بالاتر مدیریتی به ویژه در دولت‌های نهم و دهم، هیچ گاه به خاطر برخی خطاها و کوتاهی‌ها، کسی به فکر عذرخواهی از مردم بوده است؟

آیا کسی تاکنون به مدیران ارشد دولتی به ویژه مدیران مرتبط با حوزه راه و ترابری توصیه کرده است »به احترام هزاران و بلکه میلیون‌ها ایرانی عزادار از مرگ صدها نفر در سوانح هوایی و جاده‌ای، از سمت خود استعفا دهید«؟آیا حتی در مرتبه ای پایین‌تر، تاکنون یکی از مدیران دولتی، به خاطر این سوانح از مردم عذرخواهی کرده است که اکنون به خاطر اشتباه یا غرض‌ورزی یک کارمند، خواستار توقف داوطلبانه انتشار یک روزنامه می‌شوند؟ آیا به خاطر گرانی‌های دست‌ساز بعضی مدیران و سیاست‌های دولتی، تاکنون کسی از مردم عـذرخـواهـی کرده یا هیچ یک از وزیران، برای ابراز همدردیبا میلیون‌ها ناراضی از گرانی‌ها، به صورت داوطلبانه از کار کناره‌گیری کرده است؟

۲) معاون وزیر ارشاد که ظاهرا پوشیدن لباس معاونت، تغییری در اعلام مواضع ضد استکباری او ایجاد نکرده، در توضیح علت صدور حکم توقیف همشهری، نکته‌ای را مورد اشاره قرار داده تا نشان دهد این کار، از یک جوشش اجتماعی ناشی از غیرتمندی مردم، جلوگیری کرده است. بنابر اعلام معاون وزیر ارشاد »جریانات مختلف داخلی، تذکر داده‌اند که اگر ارشاد، عکس‌العمل نشان ندهد و قانون را پاسداری نکند هنوز هستند غیور مردان و زنانی که آماده دفاع از ارزش‌های دینی خود بوده و اجازه ترویج گروه‌های خبیث چون بهائیت را به هیچ رسانه‌ای نخواهند داد«. با این سخن، بلافاصله سوالی به ذهن می‌آید که آیا معاون وزیر و مقامات بالاتر از او، این حق را برای عده‌ای دیگر از همفکران خود - و نه اصلاح‌طلبان - هم قائل هستند که اگر موضوعی را در تضاد با ارزش‌های خود دانستند و از اقدام به موقع مسئولان دولتی ناامید شدند، راسا غیرت خویش را به نمایش بگذارند؟ آیا مثلا به غیرتمندان اصولگرا اجازه خواهند داد که اعتراض خود به افزایش روز افزون جایگاه نظریه‌پرداز دوستی با مردم اسرائیل در هیئت دولت را با غیرتمندی هر چه تمام‌تر به نمایش بگذارند؟ یا اینکه از این زاویه هم مردم باید نظاره‌گر حاکمیت یک بام و چند هوا باشند؟

۳) در اوایل کار دولت نهم، سوالات یک آزمون رسمی دولتی، شامل نکاتی سخیف و اهانت‌آمیز علیه پیامبر عظیم‌الشأن اسلام بود. در آن زمان، تریبون‌داران مشهور، به همگان توصیه می‌کردند به این موضوع دامن نزنند زیرا اشاعه این مطلب، گناهی به مراتب بالاتر از تخلف یا اشتباهی است که طراحان سوال، مرتکب شده‌اند. اما امروز هنگامی که به مسئولان دولتی توصیه می‌شود خبط چند کارمند در همشهری را با یک اقدام پر سر و صدا، به سوژه جهانی تبدیل نکنند، دست به توجیهاتی عجیب می‌زنند. تریبون دارانی هم که سه سال پیش، خواستار سرپوش گذاشتن بر موضوع »سوالات موهن آزمون دولتی« بودند با سکوت خود، عملا به مردم نشان می‌دهند که آنها نیز یک بام و چند هوا را به رسمیت‌می‌شناسند. البته آن روز که از رسانه‌ها می‌خواستند به موضوع سوالات، دامن نزنند یک دلیل موجه داشتند. این دلیل، وجود همان عبارات سخیف، در کتابی بود که چهل سال قبل توسط یکی از روحانیون سرشناس جبهه اصولگرایی، تصحیح و ترجمه شده است. اگر این مسئله را دلیل موجهی برای سکوت آن روز می‌دانستند قاعدتا وابستگی شهردار تهران به جبهه اصولگرایان نیز می‌توانست به عنوان دلیل موجه، برای عدم اشاعه خبط روزنامه همشهری باشد.

‌۴) ‌تنها سه روز قبل، یکی از نمایندگان اصولگرای مجلسبه خاطره‌گویی از حوادث انتخابات پرداخته و تلویحا مدعی شده است نفوذی‌ها در دو وزارتخانه کلیدی، نظرسنجی‌هایی را تهیه و در اختیار ارکان حکومتی - از جمله شورای‌عالی امنیت ملی - گذاشتند که نشان می‌داد انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده خواهد شد. به ادعای نماینده اصولگرای مجلس، همین نظرسنجی که توسط نفوذی‌ها تهیه شده بود بهانه‌ای به دست اصلاح‌طلبان داد که سوژه تقلب در انتخابات را مطرح کنند. اصولگرایان معتقدند ادعاهای مطرح شده در خصوص تقلب در انتخابات، طراحی دشمن بود و همه آنها بر این باورند که این موضوع، موجب سوء استفاده دشمنان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی شده و هزینه‌های فراوانی به نظام و انقلاب وارد کرده است. اظهارات دیروز معاون وزیر ارشاد نیز نشان می‌دهد کـه بـه اعـتـقـاد متولیان مطبوعاتی کشور، درج آگهی خبط ا~لود در همشهری، براساس طراحی عناصر مرموز بوده و این مسئله به روزنامه همشهری، تحمیل شده است. قطعا مسئولان دولتی قبول دارند که هـزیـنـه‌های تحمیل شده بابت سوژه‌های انتخاباتی، به مراتب سنگین‌تر و عواقب آن، پیچیده تر است. آیا به خاطر عوامل نفوذی- به ادعای یک نماینده اصولگرا که قطعا مورد قبول مسئولان دولتی هم می‌باشد - بخش نظرسنجی در دو دستگاه نزدیک به احمدی‌نژاد را تعطیل کردند که اکنون به عنوان دم دستی‌ترین برخورد با توطئه تحمیل شده از بیرون، قدم در راهی می‌گذارند که می‌تواند به بیکاری و خانه نشینی صدها روزنامه‌نگار منجر شود؟ آیا همین مقایسه، نشان دهنده رسوخ فرهنگ یک بام و دو هوا در عرصه مدیریتکشور نیست؟

در خاتمه، تذکر یک نکته خالی از لطف نیست. معاون وزیر ارشــاد، در اظـهـارنـظـری کـــه بـازتاب دهنـده انتظار همـه مطبـوعاتی‌هـا از او می‌باشـد اظهـار داشتــه‌است: »مـا هیـچ سوءظنی نسبت به مطبوعاتی‌ها نداریم«. این خبر برای همه کسانی که جراید کشور را محلی برای خدمت یا ارتزاق خویش می‌پندارند، بسیار خوشحال کننده است. آقای رامین می‌تواند با گام برداشتن در مسیری که انتهای آن، رفع توقیف از دهها روزنامه و بازگشت صدها نفر به محل کار خود می‌باشد ثابت کند که حداقل در زمینه نگرانی برای اشتغال و رفاه اقشار مختلف مردم، یک بام و یک هوا بیشتر در کشور وجود ندارد. اگر این کار انجام شود بدنه مطبوعات با امید و دقت بیشتر مراقبت خواهند کرد تا اتفاقی که همشهری را تا مرز حذف هــمـیـشـگـی از پـیـشـخوان روزنامه‌فروشی‌ها پیش برد، تکرار نشود.