كنتاكت لنز و كودكان

ممكن است فیت كردن كودكان با لنز آسان نباشد اما چندان مشكل هم نیست ، در ضمن به اهمیت این كار و افتخاری كه به دنبال خواهد داشت بیاندیشید. در شرایطی كه روش های معمول با شكست مواجه می‌شوند ، كودكان را به دلایل مختلف فیت می كنیم ، از اصلاح كژی های شكست نور (عیب های انكساری) تا دید درمانی (Vision therapy)، در این مقاله به بسیاری از فرصت های موجود برای فیت كودكان اشاره خواهد شد .

● همیشه سن مسئله‌ی مهمی نیست

بیشترین دلیل فیت لنز كودكان بالای شش یا هفت ساله ، اصلاح عیب های انكساری است . آنهایی كه برای اصلاح بینایی خود كنتاكت لنز را بر می‌گزینند ، بایستی توان نگهداری و مراقبت مستقل از لنز را داشته باشند . بدین جهت معمولا برای بچه ‌های زیر سن شش و هفت سال ، كنتاكت لنز تجویز نمی‌كنیم .

كودكان ۶ساله‌ای هستند كه برای مراقبت از لنز ، احساس مسئولیت كافی دارند در حالیكه برخی ۱۳ ساله‌ها فاقد حس مسئولیت لازم‌اند . این نشان می‌دهد كه كودكان درجات تكاملی مختلفی دارند . بنابراین گرچه نمی توانیم عوامل خاص و ثابتی را برای آن كه آیا كودك می تواند از لنز استفاده كند یا نه ، در نظر بگیریم ، لیكن می توانیم مواردی همچون چگونگی واكنش به احساس جسم خارجی در چشم (بدنبال جاگذاری لنز) ، مستقل بودن یا نبودن كودك و كمك و همراهی بزرگترها را در تصمیم گیری برای استفاده از لنز در كودك مورد نظر ، لحاظ نماییم .

استفاده از كنتاكت لنز اغلب برای اصلاح دید كودكان جوان و فعالی كه در ورزش‌های گوناگون شركت می‌كنند، روشی مناسب‌تر است .

زدن عینك در حین بازی‌هایی چون فوتبال ، هاكی ، بیس بال و سایر فعالیت‌های ورزشی مناسب نیست . همچنین اغلب در حال ژیمناستیك ، جست و خیزهای شادمانه و پرش در حین تماشای مسابقات و یا فعالیت در زمین‌های ورزشی ، عینك از چشم جوانان می افتد . غالبا پدر و مادر ، كودك را به علت گم كردن یا كج و كوله شدن عینك ، دوباره نزد پزشك بر می‌گردانند.

برای برخی پدر و مادرها ، كنتاكت لنزها ممكن است وسیله‌ای اقتصادی برای اصلاح عیوب انكساری چشم كودكان همچون هیپرمتروپی متوسط تا شدید باشد .

كنتاكت لنز از نظر ظاهری به لحاظ زیبایی ، مناسب تر و راحت تر از عینك است .

انواع گوناگونی از لنزهای نرم و GP برای كودكان در دسترس است ، هر چند لنزهای یك بار مصرف روزانه و شبانه روزی (Continuous wear) از ۰۰/۶ + به بالا در دسترس نیست .

لنزهای یك بار مصرف روزانه و دائمی برای همه شماره های نزدیك بینی ، تقریبا در دسترس است و كودكان نزدیك بین كم تا متوسط می‌توانند از لنزهای تغییر شكل دهنده قرنیه (Corneal reshaping) استفاده كنند (ارتوكراتولوژی )

كافی است فقط تصمیم بگیرید كه با توجه به شخصیت ، درجه‌ی تكامل و نحوه‌ی زندگی كودك كدام روش مناسب تر است .

● لنز را با محیط تطبیق دهید

انتخاب مناسب‌ترین روش اصلاح برای هر كودك ، به انگیزه‌ی او در انتخاب لنز ، تجربه‌ی وی و یا پدر و مادرش در زمینه‌ی استفاده از كنتاكت لنز بستگی دارد .

اگر كودك می‌خواهد در زمان ورزش از لنز استفاده كند ، لنز نرم بهترین جایگزین برای استفاده‌ی موردی و موقت (Part time) است . استفاده‌ی موقت و تطبیق با لنز ‌GP مشكل تر است . همچنین برای كودكانی كه در محیط‌های پر گرد و خاك مثل میدان های اسب سواری و زمین های خاكی مورد استفاده برای توپ بازی ، ورزش می‌كنند و یا فعالیت هایی همچون ژیمناستیك (با دستكش های پودردار) انجام می‌دهند ، لنزهای نرم مناسب ترند . به هر حال در این موارد لنزهایی كه به طور مداوم (در طی روز و شب ) استفاده می‌شوند، بهترین جایگزین برای اصلاح چشم كودكان نیستند زیرا ممكن است نتوانند مراقبت ، نگهداری و برداشتن و گذاشتن لنز را بطور مرتب و مناسب انجام دهند . كودكان بایستی در مواقع خاص لنز را از چشم در بیاورند .

● كنترل كردن عیوب انكساری

ممكن است عینك برای بزرگسالان تنها وسیله‌ای برای افزودن بر زیبایی یا كاستن از آن باشد و یا به هر حال مسئله‌ای نه چندان مهم محسوب گردد ؛ اما معمولا نگاه كودكان به آن چنین نیست. بدین جهت بایستی انواع كنتاكت لنزهای مورد استفاده در كنترل انواع عیوب انكساری را چنان كه در زیر خواهد آمد بشناسید .

● نزدیك بینی

پدر و مادر نزدیك بین ، اغلب نگران كنترل میوپی كودكشان هستند و استفاده از لنزهای GP تنها راه ممكن جهت كنترل پیشرفت میوپی است.

غالب بررسی‌ها و مطالعات دال بر تاثیرگذاری احتمالی لنزهای GP فیت شده از طریق Alignment Fit (سطح خلفی لنز موازی سطح قدامی قرنیه) بر روی پیشرفت میوپی هستند . در مورد تاثیر روش‌های تغییر دهنده انحنای قرنیه برای جلوگیری از پیشرفت میوپی هنوز مدارك زیادی موجود نیست . برای كودكان فعالی كه نمی‌خواهند از عینك در موقع انجام فعالیتهای ورزشی استفاده كنند . روش‌های تغییر دهنده‌ی انحنای قرنیه (O rtho K) عالیترین روش است . این لنزها توسط كودك ، زیر نظر پدر و مادر و در منزل ، جایی كه احتمال گم شدن آنها كم است استفاده می‌شود.

● آمبلیوپی

كودكان جوان آمبلیوپ دوست ندارند چشم سالم شان با پد بسته شود . این كودكان بایستی برای اصلاح تنبلی چشم از روش پنالیزاسیون استفاده كنند.

كنتاكت لنز برای این كودكان می‌تواند برای درمان آمبلیوپی از ۲هفتگی مورد استفاده قرار گیرد .

دكتر شارلوت جاسلین ، معتقد است كه : لنزهای اكولودر (لنزهای بستن چشم) جایگزینی مناسب در درمان آمبلیوپی شدید هستند .

یك كنتاكت لنز اكولودر برای تقریبا یك سوم كودكانی كه در روش بستن چشم استاندارد (patch therapy) نا موفق بوده‌اند ، موثر عمل كرده است یك سوم كودكانی (از یك سری ۱۳نفره) كه با لنزهای اكولودر (لنزهای بستن چشم) موفق بودند ، یادگرفتند كه لنز را در چشم جابجا كنند.یك سوم كودكان نیز اصلا همكاری نكرده و نتوانستند از این لنزها استفاده كنند.

دكتر جاسلین پیشنهاد می‌كند : در این مورد این لنزهای مثبت بالا (high plus) انتخاب شوند تا بهتر در دست جای بگیرند . او می‌گوید : لنزهای اكلودر در بسته بندی چهارتاریی نگهداری می‌شوند و برای كودكانی كه لنز را گم یا پاره می‌كنند مناسب ترند .

پنالیزاسیون ، به علت ایجاد تاری اپتیكی برای درمان آمبلیوپی موثر است . می‌توانید لنزهایی با مثبت بالا را برای درمان آمبلیوپی تجویز كنند. هر چند كه كودك می باید هیپرمتروپ بوده و میزان تاری ایجاد شده بایستی از تاری چشم آمبلیوپ بیشتر باشد . بنابراین ، این گونه لنزها در آمبلیوپی متوسط و پائین قابل استفاده اند .

● آفاكی

نوزادان می‌توانند برای اصلاح آفاكی یك طرفه از لنز استفاده كنند. زیرا دچار آنیزوكونیا (اختلاف اندازه تصویر در دو چشم) می‌شوند .

كودكان آفاك دو طرفه هنوز می‌توانند برای اصلاح بینایی از عینك استفاده كنند. لنزهای داخل چشمی (IOL) برای درمان كاتاراكت مادر زادی مورد استفاده قرار می‌گیرند ، هر چند استفاده در نوزادان به علت رشد سریع و تغییرات رفراكتیو سریع مرود تردید و كنتراورسیال است . پیش از قیت كردن یك كودك آفاك با لنز ، بایستی پدر و مادر بدانند كه استفاده از لنز چه مسائلی دارد .

لوئیز اسكالوفا ضمن اظهار این مطلب می‌‌‌گوید: سعی می‌كنم با خانواده كودك قبل از جراحی آب مروارید ملاقات كنم تا مطمئن شوم كه آنها پروسه را درك می‌كنند. آنها باید بدانند كه جراحی فقط مرحله‌ی اول درمانی طولانی برای بیماری كودك است ) می‌توانیدكودكان آفاك را با لنز GP یا لنز نزم Soft فیت كنید و این كودكان می‌توانند لنزها را بصورت روزانه (DW) و یا شبانه روزی (EW) استفاده كنند . اگر پدر و مادر بتوانند لنزها را روزانه در چشم نوزاد گذاشته و در آورند ، این روش ، روشی ایده آل است زیرا بدین ترتیب ، و در دوره نوزادی و پیش از آن كه به یك كودك دو ساله‌ی قوی و سركش تبدیل شود ، با لنز تطبیق پیدا می‌كند.

● درمان موارد دیگر

كودكان می‌توانند برای اصلاح دید دو چشمی ( Binocular vision therapy) از لنز استفاده كنند. آنها كه كمبود تقارب (Convergence insufficiency) یا كمبود تطابق (Accommodative insufficiency) دارند ، ممكن است از لنزهای دو كانونه (Bifocal) بهره برند. برای این كودكان می توان از لنز GP یا سافت استفاده كرد .

اگر كودك برای مطالعه ، بعلت ایزوفوریای نزدیك یك Add زیاد دارد ، لنز Bifocal GP مناسب ترین روش درمانی است ، اما بیشتر بچه‌ها می‌توانند از هر نوع لنز Bifocal بهره ببرند.

تعداد كمی از كودكان با نیستا گموس به هر دلیل به شما مراجعه می‌كنند و گزارش های نا موثفی از كاهش نیستاگموس با لنز وجود دارد .

مكانیسم احتمالی بر اساس چرخه فیدبك كه حركت چشم را كاهش می دهد ، استوار است و بنظر می رسد كه GP بسیار موثرتر است .

گزارش های دیگر می‌‌‌گوید: لنزهای نرم هم موثرند كه نشان می دهد بهبود حدت بینایی می تواند علت اصلی كاهش نیستاگموس باشد .

اگر لنز ، نیستا گموس را كاهش ندهد ، لنزهای پروستتیك ممكن است حركت لنز را تا حدی پوشانده و ظاهر بیمار را بهبود بخشد .

برخی كودكان از زدن عینك سرباز می زنند زیرا ظاهر خود را با عینك دوست ندارند همچنین تصور می‌كنند استفاده از عینك راحت نیست و آنها را محدود می‌كند . این بچه ها كاندیداهای خوبی برای لنز هستند. آنها با این لنزها علاوه بر تصحیح قدرت بینایی چشم شان ، احساس اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت .

كودكان به علل زیادی ممكن است از لنز استفاده كنند اما آنها از هر روشی كه استفاده كنند تا هفت ـ هشت سالگی ، نقش پدر و مادر در نگهداری و مراقبت از لنز در كودكان حیاتی است . از این سن به بعد بچه ها می‌توانند بطور مستقل از لنز خود نگهداری كنند . لازم است كلیه كودكانی را كه نیاز به اصلاح رفراكتیو دارند ، در مورد امكان استفاده از لنز آگاه كنید . حتی كودكانی كه نیاز به اصلاح ندارند ، می‌توانند از كنتاكت لنز بهره ببرند .

● یافتن لنز مناسب برای بازی كودكان

در سنینی كه كودك فعال و متحرك می‌شود ، توجه او در حدود درك نوشته‌های تابلوها و سایر وسایل است كودكان می‌خواهند بازی های خشن انجام دهند . و توانایی خود را درك نمی‌كنند. بنابراین صدمات چشمی برای بچه های نوپا نسبتا شایع است .

در پاسخ به سوال چه زمانی استفاده از لنز توسط كودك به عنوان سخت ترین شرایط ممكن ، تلقی می گردد ؟ دكتر اسكافانی می‌‌‌گوید : كودك دو ساله با صدمه‌ی قرنیه ای . بسته به نوع ضربه‌ی چشمی ، لنز را برای اصلاح دید یا اصلاح ظاهری چشم استفاده می‌شود . . افراد با تجربه لنز GP را برای اصلاح بینایی بعد از ثروما توصیه می‌كنند ، زیرا آستیگماتیسم نا منظم قرنیه را اصلاح می‌كند . برای پدر و مادر راحت تر است كه لنز GP را در چشم كودك ۲ ساله گذاشته ودر بیاورند ،‌اما برای كودك ۲ ساله هم راحت است كه لنز را در چشم جابجا كند یا در بیاورد .

اگر تروما باعث تغییر شكل چشم شده و هدف اصلاح زیبایی است ،‌بنابراین تجویز لنزهای پروستیك انتخابی مناسب است . لنزهای زیبایی مختلفی برای كودكان و بزرگسالان موجود است . اگر پیش آگهی بینایی خوب نیست . لنز پروستیك با مردمك Opaque (سیاه) برای زیبایی بیشتر مفید است .

● بهره‌گیری از یك جمعیت جوان تر

وقتی با فیت لنز كودكان آشنا شوید ، در می‌یابید كه چگونه هر كودك توان نگهداری و پذیرش مسئولیت لنز را دارد همچنین درك می‌كنید كه كاركردن با كودكان چه قدر جذاب و لدت بخش است . كار با آنهایی كه در آینده بالغینی خواهند شد و دوباره از لنز استفاده می‌كنند.

Jeffrey J. Walline OD.PHD

ترجمه : دكتر پرویز زرین بخش

با تشكر از آقای دكتر زرین بخش