چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
دوستی در بستر خلق نیکو
▪ ارزشمندی دوستی و‌دوستان: در‌تمامی مکاتب وفرهنگ‌ها، به‌دلیل نقش کلیدی که‌دوستان در‌زندگی افراد ایفا می‌نمایند، به اهمیت آن تصریح‌شده و‌موکدا آدمی را‌بدین امر توجه داده‌است که نباید امردوستی ودوستیابی به صورت مسئله ای ساده وکم‌ارزش نگریسته‌شده و‌در‌اجرای آن سهل انگاری و‌کم توجهی نماید. در‌فرهنگ اسلامی نیز با تعابیر بسیار گویا و‌روشنی به این موضوع پرداخته شده‌است. به عنوان نمونه، در روایات زیادی تصریح شده‌است که اساس عقل، پس از ایمان به‌خدا، دوستی بامردم است(۱.) در روایتی‌دیگر، دوستی با دیگران نیمی از دین راتشکیل می‌دهد(۲) و‌در‌تعبیر دیگری، سودمندترین گنج و‌سرمایه آدمی، دوستی معرفی شده‌است.(۳) همچنین درتبیین ارزش و‌اهمیت دوستی در روایات چنین آمده‌است: دوستان یک جان در‌چندین بدن‌اند(۴.) روش وشیوه زندگی افراد براساس مذهب وآیین دوستانشان است(۵.) بر‌این‌اساس، توصیه شده‌است که در‌دنیا بر‌تعداد دوستانتان بیفزایید چون دوستان در‌دنیا و‌آخرت سودمندند. زیرا در‌دنیا نیازمندی‌هایی هست که فقط توسط دوستان برآورده می‌شود و‌در‌آخرت بسیاری از گناهان با شفاعت و‌کمک آنان آمرزیده می‌شود(۶.)
عوامل و موانع شکل‌گیری روابط دوستانه
▪ عوامل و زمینه‌های ایجاد دوستی: بر اساس قرآن کریم و روایات، برخی عوامل فردی و اجتماعی برقراری ارتباط اولیه و‌شکل گیری دوستی و‌رفاقت میان دو یا چند نفر را‌بیان می‌داریم.
الف) ایمان، عامل ایجاد دوستی میان مومنان: خداوند متعال در سوره انفال،آیه ۷۲ می‌فرماید: آنان که به خدا ایمان آوردند و‌از وطن خود هجرت کردند و‌در‌راه خدا با مال و‌جانشان کوشش نمودند و هم آنانکه به مهاجرین منزل دادند و‌آنها را یاری می‌کردند، آنها دوستدار یکدیگرند.... همچنین در‌سوره مریم، آیه ۹۶ می‌فرماید: همانا آنان که به خدا ایمان آوردند و نیکوکار شدند خدای مهربان آنها را‌در‌نظر خلق محبوب گردانید. نیز در‌سوره بقره، آیه ۱۶۵ می‌خوانیم: آنان که ایمان آورده‌اند، در‌دوستی خدا سخت‌ترند. بر‌طبق این سه آیه، ایمان به خدا و پایبندی به آن و‌تلاش برای حفظ ایمان تاثیر مستقیم در ایجاد محبت و‌دوستی در هم‌کیشان ایمانی گشته و‌باعث تالیف قلوب و‌نزدیکی ایشان به یکدیگر می‌گردد.
درک وجود خداوند متعال و‌شناخت ابعاد صفاتی حضرتش ازجمله قدرت، علم و... سبب ایجاد معرفت ایمان عمیقی به عظمت، لطف و‌محبت بی‌کران حضرت حق، نسبت به مخلوقات خود می‌گردد. از نتایج مهم این ایمان، درک روشن ناچیزی و‌حقارت انسان و‌لزوم تبعیت از فرامین و‌آموزه‌های ارائه شده از سوی منادیان وحی و در‌نهایت از میان برداشته شدن حجابهای تکبر و‌خودپرستی می‌باشد. تا زمانی که انسان به کوچکی و‌ناچیزی خودپی نبرد، از پوسته تکبر و‌تبختر خود بیرون نرفته، ضعیف، ترسو، بخیل، حسود، بدخواه، کم‌صبر، خودپسند و‌متکبر است. روحش نشاط و‌هیجان ندارد، همیشه سرد است و‌خاموش اما همینکه از خود پا بیرون نهاد و‌حصار خودی را‌شکست این خصائص و‌صفات زشت نیز نابود می‌گردد. پس از خشکیده شدن ریشه‌های تکبر به دست ایمان، روحیه محبت و عشق‌ورزی به خدا، و‌بندگان خدا در‌انسان شکوفا شده و‌زمینه بسیار مطلوبی برای برقراری روابط دوستانه و‌بذل محبت و‌عشق به دیگران فراهم می‌گردد.
ب) داشتن اخلاق نیکو، بشاشیت چهره و‌زبان و‌بیان خوش: اولین قدم در‌راستای دوستی و‌برقراری ارتباط وگشودن باب گفتگو ونزدیک شدن به دیگران، داشتن اخلاق نیکو، گشاده‌رویی و زبان خوش می‌باشد. اگر کسی در‌همین نخستین قدم با چهره‌ای عبوس وگرفته و با خلقی تنگ و‌تلخ با دیگران برخورد نماید، از همان ابتدا دیگران را برای همیشه از خود متنفر وبیزار کرده است اما برعکس اگر کسی در‌ابتدا با لبخند واظهار محبت واخلاق خوب ظاهر شود به سادگی می‌تواند دلهای دیگران را به خود جذب کرده و‌دوستان فراوانی را‌پیدا نماید . چنانچه امام علی(ع) در‌این زمینه می‌فرماید: خوش اخلاقی، محبت به بار می آورد و‌ریشه ای دوستی را استوار می‌سازد(۷.) در‌خصوص گشاده‌رویی نیز امیرالمومنین در نامه خود به مالک اشتر با توصیه وی به گشاده‌رویی با مردم عنوان می‌دارند: انسان با ایمان، چهره‌ای بشاش دارد و‌حزنش [در‌چهره پدیدار نمی‌گردد بلکه آنرا] فقط در‌قلب خویش جای می‌دهد. همچنین حضرتشان می‌فرمایند: دلهای مردم گریزان است، به کسی روی آورند که خوشرویی کنند(۸.)
عامل دیگر در جذب افراد به انسان و ایجاد رابطه سالم و‌دوستانه، خوش زبانی و اجتناب از سخنان زشت و‌رکیک یا استفاده از ادبیاتی شماتت‌آمیز و‌نیش‌دار می‌باشد. اینگونه ادبیات، چنان اثر بد و‌ماندگار بر‌شخصیت انسان برجای می‌گذارد که به آسانی حتی در دراز مدت قابل التیام و معالجه نمی‌باشد. کسی که می‌خواهد با دیگران پیمان دوستی و محبت ببندد با داشتن چنین زبانی هرگز موفق نخواهد شد. کسی که به شخصیت ، باورها، افکار و ایده های دیگران احترام نگذارد و‌آنها را با فحش و ناسزا و توهین واهانت به باد مسخره بگیرد وهمواره با بد زبانی و‌سخنان نیش دار آنها را‌سرزنش کند ، مسلما در‌زندگی تنها خواهد ماند و‌هیچکس جز هم‌کیشان وی حاظر به برقراری رابطه واقعی دوستانه با وی نخواهد بود. اما افرادی که در‌نقطه عکس اینگونه رفتار قرار دارند، با ادبیاتی محترمانه و‌عاری از توهین، تمسخر، شماتت و... و با زبان وگفتاری خوش، بسیاری از موانع را‌برطرف و‌دشمنان زیادی را به دوستانی تازه تبدیل کنند. به گفته امیرالمومنین(ع:) هر که شیرین زبان باشد، برادرانش زیاد شوند(۹.)
مهدی امینیان
پی‌نوشت‌ها:
-۱بحارالانوار، ج۷۴، ص۳۹۲
-۲ بحارالانوار، همان
-۳ غررالحکم، حکمت۲۹۷۳
-۴ غررالحکم، حکمت۲۰۵۰
-۵ کنزالعمال، ج۹، ص۲۱
-۶ مستدرک‌الوسائل، ج۸، ص۳۲۳
-۷ غررالحکم، حدیث۴۸۶۸
-۸ نهج‌البلاغه، حکمت۵۰
-۹مناقب خوارزمی، ص۳۷۵، حدیث۳۹۵
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست