گذری بر گورستان ظهیرالدوله

سربالایی میدان تجریش به طرف امامزاده قاسم را به سوی کوه های شمالی تهران حرکت کنی باور نخواهی کرد به گنجینه یی خواهی رسید که باید ساعت ها و ساعت ها در آن پرسه زد. درمیان ساختمان …

سربالایی میدان تجریش به طرف امامزاده قاسم را به سوی کوه های شمالی تهران حرکت کنی باور نخواهی کرد به گنجینه یی خواهی رسید که باید ساعت ها و ساعت ها در آن پرسه زد. درمیان ساختمان های درهم تنیده و بدقواره که ناشی از ساخت و ساز بی برنامه تهران است باید سوال کنی گورستان- ظهیرالدوله - کجاست؟ و متعجب می شوی که در این بخش از شمالی ترین قسمت شهر گورستانی وجود دارد. علی خان ظهیرالدوله پسر محمدناصرخان قاجار که در ۱۶سالگی داماد ناصرالدین شاه شد و به فرقه دراویش پیوست، در این محل زندگی می کرد. او بنیانگذار انجمن اخوت است. هموست که به زیبایی شمایی از میرزارضای کرمانی قاتل ناصرالدین شاه در روزهای زندان و بازجویی ارائه کرده و خاطرات او خواندنی است. عمری دراز یافت و به سال ۱۳۰۳ شمسی که دیگر چراغ خانواده قاجار لب بام بود، درگذشت. جدا از زندگی و دوره ظهیرالدوله باید از این باغچه زیبا یادی کرد؛ گورستانی که اگر شناخته شود هرروزه هزاران نفر بازدیدکننده دارد. مجموعه یی هنری در این باغچه دل به خاک سپرده اند، تلفیقی از شعر و موسیقی، از داریوش رفیعی یا مرتضی خان محجوبی، از رهی معیری تا ملک الشعرای بهار، از روح الله خالقی تا فروغ فرخزاد. باورکردنی نیست در همین گوشه تهران می شود مدفن ده ها شاعر و نویسنده و موسیقیدان را یکجا غنوده در دل خاک دید. ساز محجوبی، شعر رهی، طنز گزنده ایرج و شور انقلابی بهار، این باغ در دل خود چه نهفته است؟ که این شعر را می شود در فضای عطرآگین آن زمزمه کرد.

خوشا هجرت از اینجا با دل پاک

که همچون گل نهندت در دل خاک

خوشا آن کس که چون زین ره گذرکرد

به اقلیم نکوکاران سفرکرد

خوشا با عشق حق در خاک رفتن

بدا پاک آمدن ناپاک رفتن

کاش شهرداری یا هر متولی دیگری دستی به سر و روی این مکان هنری می کشید و صدا و سیما دوربین خود را درون این باغچه می چرخاند و خانواده ها لحظه یی کنار گورهایی که هریک نام و آوازه یی دارند، درنگی می کردند. کجا می شود قمرالملوک وزیری را با ملک الشعرای بهار و مرتضی خان محجوبی و رضای محجوبی با آن ساز دیوانه کننده اش یکجا دید؟ شعر بالا که برگرفته یی از شعری بلند در این مکان است را می خوانم، دلم می خواهد دیگران هم سری به اینجا بزنند و گلچینی از هنر را ببینند.

ایمان نیکزاد