قباد ایرانی

قد و قامت صنعت لیزینگ در میان عناصر توسعه چقدر است، به تعبیر دیگر صنعت لیزینگ در مقایسه با دیگر مولفه های توسعه در کشور های در حال توسعه دارای چه وزنی است؟ اصولاً در انتخاب عناصر …

قد و قامت صنعت لیزینگ در میان عناصر توسعه چقدر است، به تعبیر دیگر صنعت لیزینگ در مقایسه با دیگر مولفه های توسعه در کشور های در حال توسعه دارای چه وزنی است؟ اصولاً در انتخاب عناصر توسعه در یک کشور، در گام اول یعنی همان زمانی که قرار است استراتژی های برنامه های توسعه تدوین شود، روی مقوله «مزیت های نسبی» آن کشور مطالعه موردی می شود و در نهایت پایه و اساس توسعه بر فعلیت یافتن و استفاده از مزیت های نسبی قرار می گیرد. در برشماری مزیت های نسبی کشور ما که در مقدمه برنامه توسعه چهارم نیز به موارد هفت گانه آن اشاره شده؛ دو مورد بسیار اساسی دیده می شود؛ یکی جامعه تحصیلکرده و دیگری ذخایر غنی زیرزمینی (فسیلی و غیرفسیلی). این دو مزیت قادرند دو فضای بسیار گسترده اقتصادی و اجتماعی را تحول اساسی ببخشند.

حجم بالای جمعیت تحصیلکرده به معنای وجود تخصص در کشور ماست که در واقع خمیرمایه اصلی توسعه است و دیگر ذخایر زیرزمینی است که اگر امکان استخراج، تصفیه و طی شدن مراحل فرآوری و صنایع بالادستی این ذخایر به وجود آید، کشور ما به آسانی می تواند تبدیل به یک کشور صنعتی شدن را در چشم انداز خود ترسیم کند.در حالی که نیرو ی کار متخصص و ظرفیت های کار بالقوه به صورت مولد وجود دارد اما در این میان، یک حلقه مفقوده نیز به چشم می خورد و آن سرمایه است.البته فاکتور های دیگری نیز لازم است تا وقتی سه عامل نیروی کار متخصص، زمینه های کار و تولید و سرمایه در کنار هم قرار گرفتند و حاصل این فرآیند نیز اقتصادی باشد، از جمله وجود بازار (داخلی یا خارجی) که در جای خود به آنها پرداخته می شود. آنچه اکنون و در این میان به صورت خیلی جدی حضور خود را در کشور ما مدام تکرار می کند، همان حلقه مفقوده یعنی سرمایه است.

برای تامین سرمایه البته ابزار های مختلف با کارکرد های مختلف وجود دارد که در نهایت بخشی از تامین سرمایه را به دوش می کشد اما لیزینگ به عنوان ابزار مالی، دارای مزیت هایی است که این مزیت ها ناگزیر جایگاه ویژه ای را در میان ابزارهای مالی دیگر برای لیزینگ اختصاص می دهد. فارغ از برشماری تمام مزایای لیزینگ، این صنعت سه مزیت دارد که به تکمیل این نوشتار بسیار کمک می کند. این سه مزیت عبارتند از افزایش «قدرت خرید»، «بازارسازی و افزایش تقاضا» و «کاهش ریسک». مزیت «قدرت خرید» بدان معناست که لیزینگ توانایی تجهیز پروژه های صنعتی به لحاظ مالی را برای صاحبان آنها بالا می برد. از سوی دیگر، لیزینگ این توانایی را دارد که در قالب «لیزینگ مصرف کننده» زمینه ساز افزایش تقاضا و به عبارتی بازارسازی را فراهم کند تا تعادل عرضه و تقاضا حفظ شود. اگر این مساله را نیز نوعی کاهش ریسک بدانیم، یک نکته بسیار مهم آن است که لیزینگ در هر نقطه که سرمایه گذاری می کند چون انتقال مالکیت صورت نمی گیرد بنابراین ریسک سرمایه گذاری را نیز بسیار کاهش می دهد و این در بخش سرمایه گذاری های مولد امری بسیار حیاتی است.

محاسبه اینکه لیزینگ تا به این میزان، قادر است بار تامین مالی توسعه اقتصادی را به دوش بگیرد، از دو زاویه قابل بررسی است؛ یکی نگاه دولت و دیگری توانمندی های صنعت لیزینگ. در این نکته هیچ شکی نیست که کشور ما به لحاظ نقدینگی، جهت برآورده کردن پروژه های عمرانی خود کاملاً در مضیقه است که به نظر می رسد سه راه برای برآورده شدن این نیاز وجود داشته باشد؛ بانک، بورس و لیزینگ، این سه ابزار با فرض اینکه هر سه کارا هستند، هر کدام کارایی خاص خود را دارند که لاجرم جهت توسعه به آنها نیاز است. بانک قادر است سرمایه های با حجم بالا را تامین کند.

شرکت های بورسی می توانند در هر مقطع از اجرای پروژه و مراحل گسترش خود از طریق صاحبان سهام خود، سرمایه جذب کنند و لیزینگ قادر است با حضور تخصصی خود در پروژه های صنعتی، ضمن تامین سرمایه، ریسک فعالیت را نیز کاهش دهد و با عدم انتقال مالکیت کالا به مجرمان پروژه، آسودگی خیال را برای آنان فراهم کرده تا امکان گسترش فعالیت ها بیشتر مهیا باشد. بنابراین و با توجه به استدلال های آمده، به نظر می رسد لیزینگ از چنان قامتی برخوردار است که جزء برادران بانک و بورس باشد. اینکه برادر کوچک تر باشد یا هم قد، بستگی به نگاه دولت و توانمندی فعالان صنعت لیزینگ دارد. دولت با بستر سازی قانونی و برنامه ای و فعالان صنعت با افزایش دانش و توانمندی ها اندازه این قامت را تعیین خواهند کرد.