این نام ها از کجا آمده اند

شاید هر روز نام چند محله از تهران را بشنویم بی آنکه بدانیم تاریخچه این نام ها چی هست

شاید هر روز نام چند محله از تهران را بشنویم بی‌آنکه بدانیم تاریخچه این نام‌ها چی هست. البته اگر اهل تهران باشید، به خوبی میدونین که هر یک از این نام‌ها، بخشی از تاریخ تهران رو ساخته و میشه گفت هویت تهران قدیم نهفته در تاریخ این نام‌هاست.

▪ سیدخندان: سیدخندان پیرمردی دانا و البته خنده‌رو بوده که پیشگویی‌های او زبانزد مردم بوده است. دلیل نام‌گذاری این منطقه نیز احترام به همین پیرمرد بوده است؛ البته بعدها نام سیدخندان بر ایستگاه اتوبوسی در جاده قدیم شمیران هم اطلاق می‌شده است.

▪ فرمانیه: در گذشته املاک زمین‌های این منطقه متعلق به کامران میرزا نایب‌السلطنه بوده است و بعد از مرگ وی به عبدالحسین میرزا فرمانفرما فروخته شده است.

▪ فرحزاد: این منطقه به دلیل آب و هوای فرح‌انگیزش به همین نام معروف شده است.

▪ شهرک غرب: دلیل اینکه این محله به نام شهرک غرب معروف شد، ساخت مجتمع‌های مسکونی این منطقه با طراحی و معماری مهندسان آمریکایی و به مانند مجتمع‌های مسکونی آمریکایی بوده و در گذشته نیز محل اسکان بسیاری از خارجی‌ها بوده است.

▪ آجودانیه: آجودانیه در شرق نیاوران قرار دارد و تا اقدسیه ادامه پیدا می‌کند. آجودانیه متعلق به رضاخان اقبال‌السلطنه، وزیر قورخانه ناصرالدین‌شاه بوده؛ او ابتدا آجودان مخصوص شاه بوده است.

▪ اقدسیه: نام قبلی اقدسیه (تا قبل از ۱۲۹۰ قمری) حصار ملا بوده است. ناصرالدین‌شاه زمین‌های آنجا را به باغ تبدیل کرد و برای یکی از همسران خود به نام امینه اقدس (اقدس‌الدوله) کاخی ساخت و به همین دلیل این منطقه به اقدسیه معروف شد.

▪ جماران: زمین‌های جماران متعلق به سید محمد باقر جمارانی از روحانیان معروف در زمان ناصرالدین‌شاه بوده است. برخی از اهالی معتقدند در کوه‌های این محله از قدیم مار فراوان بوده و مارگیران برای گرفتن مار به این ده می‌آمدند و دلیل نام‌گذاری این منطقه نیز همین بوده است و عده‌ای هم معتقدند جمر و کمر به معنی سنگ بزرگ است و چون از این مکان سنگ‌های بزرگ به دست می‌آمده ‌است‌، آنجا را جمران‌، یعنی محل به‌دست آمدن جمر نامیده‌اند.

▪ پل رومی: پل رومی در واقع پل کوچکی بوده که دو سفارت روسیه و ترکیه را هم متصل می‌کرده است. عده‌ای هم معتقدند نام پل از مولانا جلال‌الدین رومی گرفته‌ شده است‌.

▪ جوادیه: بسیاری از زمین‌های جوادیه متعلق به آقای فرد دانش بوده است که اهالی محل به او جواد آقا بزرگ لقب داده بودند. مسجد جامعی نیز توسط جواد آقا بزرگ در این منطقه بنا نهاده است که به نام مسجد فرد دانش هم معروف است.

▪ داودیه: میرزا آقاخان نوری صدر اعظم این اراضی را برای پسرش‌، میرزا داودخان‌، خرید و آن را توسعه داد. این منطقه در ابتدا ارغوانیه نام داشت و بعدها به دلیل ذکرشده داودیه نام گرفت‌.

▪ درکه: اگر چه هنوز دلیل اصلی نام‌گذاری این محل مشخص نیست اما برخی آن را مرتبط به نوعی کفش برای حرکت در برف که در این منطقه استفاده می‌شده و به زبان اصلی درگ نامیده می‌شده است، دانسته‌اند.

▪ دزاشیب: روایت شده که قلعه بزرگی در این منطقه به نام آشِب وجود داشته است و در گذشته نیز به این منطقه دزآشوب و دزج سفلی و در لهجه محلی ددرشو می‌گفتند.

▪ زرگنده: احتمالا دلیل نام‌گذاری این محل کشف سکه‌ها و اشیای قیمتی در این محل بوده است. در گذشته این منطقه ییلاق کارکنان روسیه بوده است.

▪ قلهک: کلمه قلهک از دو کلمه قله و ک‌ تشکیل شده است که قله معرب کلمه کله‌، مخفف کلات به معنای قلعه است‌. عقیده اهالی بر این است که به دلیل اهمیت آبادی قلهک که سه راه گذرگاه‌های لشگرک‌، ونک و شمیران بوده است‌، به آن (قله- هک) گفته شده است‌.

▪ کامرانیه: زمین‌های این منطقه ابتدا به میرزا سعیدخان‌، وزیر امور خارجه‌تعلق داشت و سپس کامران میرزا پسربزرگ ناصرالدین‌شاه‌، با خرید زمین‌های حصاربوعلی‌، جماران و نیاوران‌، اهالی منطقه را مجبور به ترک زمین‌ها کرد و سپس آنجا را کامرانیه نامید.

▪ محمودیه: این منطقه باغی بوده که متعلق به حاج میرزا آغاسی بوده است و چون نام او عباس بوده آن را عباسیه می‌گفتند. سپس علاءالدوله این باغ بزرگ را از دولت خرید و به نام پسرش‌، محمودخان احتشام‌السلطنه‌، محمودیه نامید.

▪ نیاوران: نام قدیم این منطقه گردوی بوده است و برخی معتقدند در زمان ناصرالدین‌شاه نام این ده به نیاوران تغییر کرده است به این ترتیب که نیاوران مرکب از نیا (حد، عظمت و قدرت‌)؛ ور (صاحب‌) و آن علامت نسبت است و در مجموع یعنی کاخ دارای عظمت‌.

▪ یوسف‌آباد: منطقه یوسف‌آباد را میرزا یوسف آشتیانی مستوفی‌الممالک در شمال غربی دارالخلافه ناصری احداث کرد و به نام خود، یوسف‌آباد نامید.

▪ پل چوبی: قبل از اینکه شهر تهران به شکل امروزی خود درآید، دور شهر دروازه‌هایی بنا شده بود تا دفاع از شهر ممکن باشد. یکی از این دروازه‌ها، دروازه شمیران بود با خندق‌هایی پر از آب در اطرافش که برای عبور از آن‌، از پلی چوبی استفاده می‌شد. امروزه از این دروازه و آن خندق پر از آب اثری نیست‌، اما این محل همچنان به نام پل چوبی معروف است.

▪ شمیران: نظریات مختلفی درباره این نام شمیران وجود دارد. یکی از مطرح‌ترین دلایل عنوان‌شده ترکیب دو کلمه سمی یا شمی به معنای سرد و ران به معنای جایگاه است و در واقع شمیران به معنای جای سرد است. به همین ترتیب نیز تهران به معنای جای گرم است. همچنین در نظریه دیگری به دلیل وجود قلعه نظامی در این منطقه به آن شمیران می‌گفتند و همچنین برخی نیز معتقدند یکی از ۹ ولایت ری را شمع ایران می‌گفتند که بعدها به شمیران تبدیل شده است.

▪ منیریه: منیریه در زمان قاجار یکی از محله‌های اعیان‌نشین تهران بوده و گفته شده نام آن از نام زن کامران‌میرزا، یکی از صاحب‌ منصبان قاجر، به نام منیر گرفته شده ‌است.