ترویج فرهنگ قناعت

شناورسازی قیمت انرژی با کمترین آسیب به تولید

شناورسازی قیمت انرژی (شامل برق و حاملهای انرژی) امری ضروری است اما ضروری است اما دغدغه آسیب به تولید و در نظر گرفتن دهکهای پائین جامعه نیز درست است. بنابراین جراحی بزرگ اقتصاد کشور باید با ظرافت و بصورت مرحله ای انجام شود. یارانه انرژی فعلی کشور که هم به تولید و هم به مصرف داده می شود ابتدا باید از مصرف حذف شود و سپس جهت رقابتی نمودن اقتصاد و صنعت باید بطور مرحله ای به بخش تولید (البته ابتدا تولید بخش دولتی) نیز ادامه یابد. بنابراین با حذف یارانه در قسمت مصرف و بلکه بستن مالیات بر مصرف باید یارانه آن به فراخور دهکها به آنها- از طریق حساب ملی خانوار- پرداخت شود. از طرفی باید در انجام این طرح روانشناسی جامعه ایرانی نیز در نظر گرفته شود یعنی اگر بخواهیم در بخش تولید نیز انرژی را شناور کنیم باید ذهن مدیران را آماده کنیم و با آزادسازی در بخش مصرف این آمادگی ایجاد می شود. فرهنگ جامعه ما مصرف در عین قناعت است فداکاری در هنگام نیاز و همبستگی در مواجهه با دشمن است. اکنون به لحاظ ارزان بودن انرژی مصرف از قناعت پیشی گرفته و در صورت آزادسازی همراه با پرداخت یارانه نقدی و هدفدار قناعت از مصرف پیشی می گیرد. این اصلاح رویه نیاز به زمانی در میان ۳ تا ۵ سال و در دراز مدت ۱۵ تا ۲۰ سال دارد. یعنی با برنامه ریزی هدف دار و با توانمندشدن دهک های پائین یارانه نقدی را نیز پس از ۵ سال می توان کم کم حذف کرد و در درازمدت به صفر رساند. و در عوض قسمتی از آن در اختیار شهرداری و بخشداریها جهت عمران و آبادی شهرها و روستاها قرار گیرد.

با این تفصیل جهت هدفمند سازی یارانه ها و شناور کردن قیمت انرژی بصورت مرحله ای باید:

۱) در مرحله اول و با توجه به کاهش جهانی قیمتها، سوخت بنزین خودرو و هواپیما شناور می شود.

بنزین اکثرا در حمل و نقل شخصی مصرف می شود و اثری در تولید ندارد بنابراین تاثیری در قیمت تمام شده کالا نخواهد داشت و تنها قیمت مسافرکشها تغییر می کند.

ممکن است از بار روانی آن صحبت شود که از طریق رسانه ها و خصوص رسانه ملی باید بالا بودن مصرف و اینکه این سرمایه متعلق به نسلهای آینده نیز می باشد عموم مردم توجیه شده و نیز اینکه بنزین سهمی در تولید ندارد و بنابراین با افزایش قیمتها باید برخورد شود.

۲) قیمت کالاهای اساسی و نیز گاز و برق مصرفی بجز در مصرف کارخانه های بخشهای غیردولتی آزاد می شود.

قیمت برق برای تمام شرکتها بجز شرکتهای کوچک و متوسط آزاد می شود؛ صنایع خودروسازی جهت آمادگی با رقابت بیرون، صنایع سیمان، صنایع فولاد، صنایع نفت و پتروشیمی انرژی آزاد مصرف می کنند.

این یارانه ابتدا بصورت نقدی به حساب ملی سرپرست خانوار واریز می گردد.

باید در پرداخت یارانه شهری وروستایی و فاصله روستا با مرکز استان و... لحاظ گردد و دهک های پائین جامعه شناسایی شده باشد.

در روستاها و شهرهایی که هنوز گاز طبیعی نرفته یارانه گاز مایع و نفت سفید باید پرداخت شود.

۳) قیمت سوخت اتوبوسها نیزآزاد می شود و سوخت کامیون ها و مصارف صنعتی وکشاورزی زیر نظر سازمانهای مربوط سهمیه بندی می شود.

در این مورد نیز حمل ونقل که یکی از مولفه های موثر در تغییر قیمت است هنوز تغییری نکرده و از افزایش قیمت کرایه توسط سازمانهای مربوط باید جلوگیری شود.

۴) این سه مرحله پس از افتتاح حساب ملی خانوار و شناسایی کامیونها و اتوبوس ها قابل انجام است بنابراین ابتدا باید زیرساخت آن آماده شود. پس از اجرای این مراحل اقتصاد انرژی در خانواده وارد می شود و از لحاظ روانی اجتماعی مدیران صنعت موضوع را کاملا جدی گرفته وخود را برای انرژی آزاد و رقابتی آماده می کنند.

اقتصاد انرژی در ساختمانها- که چندسال است بدلیل ارزان بودن انرژی جایگاه خود را پیدا نکرده حائزاهمیت شده و مردم در ساخت و خرید خانه به سامانه های نگهداری حرارت و کم مصرف توجه می کنند. وسایل کم مصرف داخل خانه از قبیل چراغ روشنایی، بخاری، یخچال و کولر موضوعیت پیدا می کند.

باید توجه داشت که اقتصاد بخش مسکن در هر اقتصادی سهم بزرگی از آن را دارد وبنابراین تصور اینکه مردم با پرداخت یارانه نقدی همان مصرف را خواهند داشت از بین می رود، چون دخل و خرج دست خودشان است و وقتی ببینند کولر یا بخاریشان پرمصرف است پول یارانه خود را جهت خرید وسایل کم مصرف هزینه می کنند و تا حد امکان درمصرف انرژی صرفه جویی می کنند.

جهت بهره مندی صنایع کوچک و متوسط (SMES) از انرژی یارانه ای (یارانه تولید) این صنایع الزاما باید درشهرکها و یا مناطق صنعتی مستقر باشند (نباید در محدوده شهرها واقع شده باشد) با انجام سه مرحله اول برآورد می شود ۲۵ تا ۳۰درصد از مصرف انرژی کاسته شود، تولید صنایع بزرگ رقابتی و ساختار وسازمان آن چالاک می شود و شوکی به صنایع کوچک و متوسط وارد نمی شود.

شرکتهای بزرگ نظیر خودروسازی، سیمان و فولاد ممکن است در ابتدای امر با چالش و تکانه مواجه شوند و مقاومت کنند، بنابراین تنها یک فرجه چهار تا شش ماهه داده می شود تا خود را سازگارکنند و تطابق دهند.

باید توجه داشت درفرهنگ عامه و سازمانی کشور حتی در رده های مدیریتی تا زمانی که پدیده ای پیش نیاید در پی پیش بینی و چاره جویی آن نیستند. بنابراین:

▪ برای آنها باید مسجل شود که این غده قابل درمان است و درمان می شود و خود را برای آن آماده کنند.

▪ بعد از اجرای بنزین آزاد و برق آزاد برای خانوار همه خود را برای انرژی آزاد آماده می کنند و فرهنگ استفاده از انرژی دارای جایگاه می شود و مدیران صنایع نیز به عنوان گروهی از جامعه اثر آن را در خانه خود درک می کنند.

به صنایعی که سوخت نفت گاز مصرف می کنند و قابل گازسوزشدن است فرصتی داده می شود تا گازسوز شوند.

۵) پس از ۱۲تا ۱۸ماه از اجرای سه مرحله اول برق برای صنایع کوچک و متوسط نیز آزاد شده و این صنایع تنها از یارانه سوخت (یارانه تولید) استفاده می کنند یعنی برق برای کل کشور بجز چاههای کشاورزی آزاد می شود و نیروگاهها، شرکتهای توزیع و انتقال نیرو بصورت خصوصی (ورودی- خروجی) اداره می شود.

۶) پس از ۱۲ماه دیگر کلیه مصارف سوخت بجز کشاورزی به قیمت شناور خواهدبود.

یعنی کل فرآیند شناورسازی قیمت انرژی حداکثر به مدت۳ سال بطول می انجامد.

ـ الزامات: بانکها باید تسهیلات ارزان قیمت در اختیار خانوارهای دهک متوسط به پایین قرار دهند تا وسایل کم مصرف بخرند.

بانکها جهت بهینه کردن فناوری برای تطابق و سازگاری با انرژی آزاد به صنایع وام انرژی می دهند.

صندوق ذخیره ارزی با نظارت کارشناسان خبره باید به ترتیب زمانی به صنایع بزرگ، انرژی بر و کوچک و متوسط وام انرژی جهت انتقال تکنولوژی بهینه سازی مصرف سوخت دهد.

کلیه مصالح ساختمانی و وسایل خانگی باید دارای برچسب استاندارد و گروه مصرف انرژی باشند.

دولت باید مواد ۲و۳ قانون برنامه چهارم توسعه را با ظرفیت کامل پیاده کند.

۷) نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که در طی این فرآیند صنایع با شدت مصرف انرژی بالا که توجیه ناپذیرند جمع خواهندشد و صنایع با تکنولوژی روزظهور خواهندکرد. همچنین صنایع با فرهنگ سازمانی دارای رکود نیز جمع شده- یا اصطلاحا ورشکست شده- و جای خود را به سازمانهای نوآور و چالاک می دهند. بنابراین ناگزیر از این ریزشها هستیم و البته رویشهای خوبی نیز خواهدداشت و نباید از فروریزی سازمانهای راکد نگران بود.

۸) بنابراین اگر سه سال را از انتهای سال ۱۳۸۸ حساب کنیم تا پایان سال ۱۳۹۱ قیمت انرژی شناور می شود.

کانون تفکر خلاق (بسیج دانشجویی)