به دنبال مسدود كردن راه های دریبل مالیاتی

تفاوت وضعیت پرداخت مالیات ورزشكاران در ایران با سایر كشورهای جهان

فصل نقل و انتقالات فوتبال همیشه برای علاقه‌مندان جذاب و حساس است، در این مقطع تیم‌ها برای این‌كه در فصل بعد بهتر از فصل قبل باشند، سعی می‌كنند نقاط ضعف خود را از بین ببرند، مسوولان تیم‌ها هم برای این‌كه دل هواداران و مدیران بالادست خود را راضی نگه دارند، سعی می‌كنند در این فصل خوب عمل كنند تا میانهء فصل «كاسه چكنم» دست نگیرند. اما در ایران بدون كمك واسطه‌ها و مدیر برنامه‌ها و حتی شاید عده‌ای از خبرنگاران این كار محال است، برای پیوستن بازیكنان به باشگاه‌های مورد نظر، این واسطه‌ها هستند كه نقش كاتالیزور را ایفا می‌كنند، یك مسالهء جالب دیگر كه شاید فقط منحصر به ایران باشد مسالهء رقم قراردادهای بازیكنان است، رقم قراردادها در این فصل نه هر روز بلكه هر ساعت بالاتر می‌رود، بالا رفتن قرارداد نیز یعنی افزایش درصد مالیات بر درآمدها.

برای همین باشگاه‌ها و بازیكنان به فكر راه‌حل‌هایی برای شانه خالی كردن از مالیات هستند، بازیكنان كه سال‌های سال است به مالیات ندادن عادت كرده‌اند از سال ۸۳ مجبور شده‌اند، كه اظهارنامهء مالیاتی پر كنند و به ظاهر مالیات می‌دهند، اما مساله این است كه آن‌ها راه‌هایی برای فرار پیدا كرده‌اند. در حالی كه گفته می‌شود، قرارداد داخلی بازیكنان مهم نیست، اتفاقا اصل قرارداد همین قراردادهای داخلی است كه در باشگاه‌ها بسته می‌شود، رقم این تفاهمنامه‌های داخلی قیمت دقیق بازیكنان و پولی است كه این بازیكنان از باشگاه‌ها می‌گیرند حتی درصدی كه به مدیر برنامه‌ها تعلق می‌گیرد بر اساس همین قرارداد داخلی است، اما وقتی كار به ثبت قانونی قراردادها در هیات‌ها می‌رسد ماجرا فرق می‌كند، این‌جاست كه سر و كلهء ممیزهای مالیاتی پیدا می‌شود. باشگاه‌ها و بازیكنان برای این‌كه هر چه كم‌تر مالیات بدهند، تا جایی كه امكان دارد رقم ثبت شده را پایین می‌آورند. نمونهء بارز آن علیرضا نیكبخت‌واحدی است، به گفتهء شهبازی، مسول ثبت قراردادها در هیات فوتبال استان تهران، بیش‌تر قراردادها برای فرار از مالیات صوری است; مثلا نیكبخت‌واحدی با رقم پایین در هیات فوتبال قراردادش را با پرسپولیس ثبت كرد و در واقع اظهار كرد كه ۱۹۰ میلیون تومان را برای دو سال دریافت كرده است; ولی چند قدم آن طرف‌تر به خبرنگاران تلویزیونی گفت: «۴۲۰ میلیون تومان از پرسپولیس گرفته است.»

از این ماجراها زیاد داریم، ما این‌جا اصل را بر درستی می‌گذاریم و می‌گوییم شاید به خبرنگاران دروغ می‌گویند. وقتی كه با قرارداد جدید، وضع مالی بازیكنان تغییر محسوسی می‌كند مشخص می‌شود كه با قراردادهایی زیر ۱۰۰ میلیون نمی‌توان چنین جهش‌های مالی داشت. جالب این‌جا‌ست كه حتی خود مسوولان نیز می‌دانند، بازیكنان و باشگاه‌ها در مورد میزان قراردادها دروغ می‌گویند; اما نمی‌توانند كاری انجام دهند. عجیب این‌جا‌ست كه بعضی وقت‌ها بازیكنان از باشگاه‌ها رودست می‌خورند، مثال خیلی واضح آن بازیكن یكی از تیم‌های محبوب پایتخت است كه وقتی به خاطر مطالباتشان از باشگاه خود شكایت كرد، فقط توانست مبلغی را كه در قراردادش در هیات فوتبال ثبت كرده از باشگاه بگیرد و در واقع در این شیوه فرار مالیاتی، این بازیكنان هستند كه باید روی قراردادهای صوری ریسك كنند.

نحوهء مالیات بستن روی درآمدها نیز جالب است، بعضی از بازیكنان به خاطر درآمد كم از دادن مالیات معاف هستند، میزان مالیات از درآمدهای چهار میلیون تومان در سال به بالاست كه حداقل پنج درصد و حداكثر ۳۵ درصد است. بازیكنانی كه قراردادهای ۱۰۰ میلیون تومانی ببندند، باید حداكثر مالیات را بدهند. برای همین بازیكنان سعی می‌كنند تا جایی كه امكان دارد، زیر ۱۰۰ میلیون تومان قرارداد امضا كنند. البته حتی برای درآمدهای زیر ۱۰۰میلیون تومان هم راه‌هایی مثل چانه‌زدن برای تخفیف گرفتن وجود دارد كه باعث می‌شود بازیكنان راه‌هایی برای كم‌تر مالیات دادن پیدا كنند. البته در تمام باشگاه‌ها و بازیكنان این‌گونه نیست و تعداد باشگاه‌هایی كه كارهای غیرقانونی می‌كنند، خیلی كم‌تر از باشگاه‌هایی است كه راه‌های قانونی را طی می‌كنند.به هر حال قانون هم راه‌هایی برای بستن راه فرار قانون گریزان اندیشیده است; مثلا فصل گذشته تعدادی از بازیكنان با مشكل‌های مالیاتی شدیدی روبه‌رو شدند; از جمله ساها، الونگ و صلاح‌حسن كه به خاطر پرداخت نكردن مالیات خود نتوانستند بعد از پایان فصل، سریع به كشورهای خود برگردند و در واقع ممنوع‌الخروج شدند. در این میان وضعیت صلاح حسن از همه بدتر بود كه به خاطر نپرداختن ۳۰ هزار دلار در موقعی كه تیم ملی عراق به او احتیاج داشت، نتوانست از ایران خارج شود و برای همین از تركیب تیم ملی كشورش خط خورد.

قراردادهایی كه در هیات فوتبال ثبت می‌شود، سه نسخه است كه یكی از آنان به بازیكنان و دیگری به باشگاه واگذار می‌شود و نسخهء آخر در فدراسیون فوتبال می‌ماند و میزان مالیات بر اساس این نسخه مشخص می‌شود و البته گاه اتفاق‌هایی هم می‌افتد كه نشانگر این است كه گروهی از بازیكنان ایران به قانون اخلاق پایبند هستند.

ماجرایی كه سال گذشته برای فرشید كریمی اتفاق افتاد و طفره رفتن دروازه‌بان پرسپولیس از امضای پای قرارداد غیرواقعی در هیات فوتبال تهران تقریبا باورنكردنی بود. این فوتبالیست در حالی بر ثبت رقم واقعی قراردادش پافشاری می‌كرد كه كم‌تر بازیكنی حاضر به انجام این كار می‌شود، شهبازی در این باره می‌گوید: «خودم هم از این اتفاق جا خوردم، نمایندهء باشگاه پرسپولیس رقم ۲۰ میلیون تومانی را مطرح كرده بود، ولی كریمی زیربار نرفت و دقایق طولانی با مدیرعامل وقت پرسپولیس حرف زد تا همان رقم ۱۰۰ میلیون تومان در هیات ثبت شود، كریمی تاكید می كرد مالیات را كاملا خودش می‌پردازد كه این برای من تازگی داشت و جای تشكر دارد.» مورد دیگر هم كریم باقری است كه همین چند روز پیش از دست رییس‌جمهوری تقدیرنامه‌ای به خاطر خوش‌حسابی مالیاتی گرفت و به نظر می‌رسد كه یك تخفیف مالیاتی در سال بعد نصیبش شده است.

جالب این‌كه چند روز پیش نیز علی دایی اظهارنامهء مالیاتی خود را تحویل ادارهء مالیات داد و به گفتهء خود این كار را كرد تا به نوعی فرهنگ‌سازی كند.

محمدرضا قلی معاون دریافت مالیات در ادارهء كل مالیات استان تهران می‌گوید: «برای ما هیچ فرقی نمی‌كند كه كدام ورزشكار باشد. بازیكنان سرشناس تا آخر تیرماه وقت دارند، اظهارنامهء مالیاتی بدهند. این آخرین مهلت برای پرداخت مالیات آن‌ها در سال ۸۵ است اگر این كار را نكنند، ممنوع‌الخروج می‌شوند. از علی پروین كه محبوب‌تر و سرشناس‌تر نیستند، ما پروپن را ممنوع‌الخروج كرده بودیم و با كسی رودربایستی نداریم.»

این ممیز با بهتر خواندن اوضاع مالیاتی ورزشكاران نسبت به سال‌های گذشته خاطرنشان می‌كند، تعدادی از باشگاه‌ها در این زمینه دردسرساز هستند، اما بقیه روال قانونی را به خوبی طی می‌كنند.

مدیر گروه مالیاتی ورزشكاران تصریح می‌كند، از سه سال پیش تاكنون كه طرح جدید به اجرا درآمده اوضاع خیلی بهتر شده است، به خصوص در لیگ یك كه مشكل چندانی احساس نمی‌شود و وضعیت مالیات لیگ برتری‌ها هم با سخت‌گیری‌هایی كه صورت می‌گیرد رو به بهبود است و البته بازرسی‌‌هایی سرزده از محل باشگاه‌ها و دفاتر درآمدها و مخارج آن‌ها باعث شده وضع از سال‌های قبل، بهتر شود اما به هر حال وضع پرداخت مالیات در ایران با سایر كشورهای مطرح فوتبال جهان تفاوت‌های زیادی دارد.

در كشورهای دیگر نظیر انگلستان و اسپانیا بخش عمده‌ای از درآمدهای ورزشكاران مشمول پرداخت مالیات به گونه‌ای است كه حتی بازیكنان ایرانی شاغل در بوندس‌لیگا هم نسبت به آن معترض بودند، ژرمن‌ها البته بین بازیكنان مجرد و متاهل فرق قایل شده‌اند به طوری كه متاهل‌ها ۱۳ درصد كم‌تر از مجردها مالیات پرداخت می‌كنند. طبق قانون آن كشور فوتبالیست‌های متاهل ۳۰ درصد و مجردها ۴۲ درصد از كل مبلغ قراردادشان را به عنوان مالیات بر درآمد به دولت می‌پردازند كه البته این كار توسط باشگاه‌ها صورت می‌گیرد و بازیكنان هیچ ارتباطی با ادارهء مالیات نخواهند داشت.

آندرانیك تیموریان كه اولین فصل حضورش در لیگ برتر انگلستان را تجربه كرده با اشاره به وضعیت پرداخت مالیات در انگلستان می‌گوید: «در لیگ برتر انگلستان مبلغ هنگفتی از درآمد ما بابت مالیات كسر شد، اما هیچ كس حق اعتراض به این مساله و حتی چانه‌زنی ندارد.»

پویان امیری