پیانو

نخستین پیانو به معنی امروز را یک ایتالیایی Bartolommeo Cristoferi ۱۶۵۵ – ۱۷۳۱ در سال ۱۷۲۹ ساخت. تا پیش از Cristoferi ، سازهای شبیه به پیانو، Clavichord , Harpsichord ، از لحاظ توانایی اجرایی و بیان موسیقایی ، وسعت و غنای پیانو …

نخستین پیانو به معنی امروز را یک ایتالیایی Bartolommeo Cristoferi ۱۶۵۵ – ۱۷۳۱ در سال ۱۷۲۹ ساخت. تا پیش از Cristoferi ، سازهای شبیه به پیانو، Clavichord , Harpsichord ، از لحاظ توانایی اجرایی و بیان موسیقایی ، وسعت و غنای پیانو را نداشتند. به سبب دامنه وسیع اجرایی این ساز تازه ، Cristoferi نامی جدید بر ساز ابداعی اش گذاشت.

تاریخچه پیانو را می توان به سه دوره زمانی از ۱۷۲۰ تا ۱۸۵۰ ، ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ ، ۱۹۰۰ تاکنون تقسیم کرد که پیانوهای ساخته شده در این دوره ها به ترتیب آنتیک (Antique) ، ویکتوریایی (Victorian) و امروزی (Modern) خوانده می شوند.

در پیانوی اولیه ، یا آنتیک ، از نظر ساختار فنی تحولات زیادی پدید آمد و در این دوره پیانوهای تجربی متنوعی به اشکال گوناگون ساخته شد. در دوره دوم ، صنعت پیانو سازی ، همچون سایر صنایع عصر صنعت ، مشمول قاعده کلی استاندارد کردن یا همسان سازی گشت.

پیانوهای ویکتوریایی در سه نوع عمودی (Upright) ، بزرگ (Grand) و چهارگوش ساخته می شدند. در نوع عمودی، سیمها و تخته صدای پیانو به طور عمودی تعبیه می شد. در نوع بزرگ، سیمها افقی و با زاویه قائمه نسبت به صفحه شستیها یا کلاویه های سیاه و سفید و پیانو قرار می گرفت.

در نوع بزرگ چهارگوش، که امروز دیگر ساخته نمی شود، سیمها به طور افقی و موازی با صفحه شستیها تعبیه می شد و جعبه پیانو به شکلی چهارگوش بود. پیانوهای امروزی تنها از دو نوع عمودی و بزرگند.

از لحاظ ساختار، در داخل جعبه پیانو چکشهایی با روکش نمدی وجود دارد که با پایین رفتن شستیها یا کلاویه های پیانو با فشار انگشتان نوازنده، این چکشها به سیمهای پیانو ضربه می زنند و به سرعت به عقب باز می‌گردند.

این ضربه سیمها را مرتعش می کند و آوای موسیقی حاصل می شود. نوازنده پیانو با تغییر میزان فشار انگشتان خود به شستیها، نیروی ضربه چکشها بر سیمها را تغییر می دهد و آوای موسیقی را با شدت و کیفیتی که مورد نظر او است ایجاد می کند.

حدود چهارچوب (Frame) پیانو را می توان از پشت پیانوهای عمودی یا زیر پیانوهای بزرگ دید. یکی دیگر از اجزای مهم پیانو صفحه ای چوبی به نام تخته صدا (Sound board) است که هنگام نواختن همراه سیمها به ارتعاش در می آید و در نتیجه شدت صدای سیمها را افزایش می دهد. هنگام خرید پیانو باید از سلامت تخته صدا اطمینان حاصل کرد.

سیمهای اکثر نتهای پیانو در گروههای سه تایی قرار گرفته اند که هر سری سیمهای سه تایی، به طور یکسان کوک می شوند تا صدای یکدیگر را تقویت کنند. اما نتهای بم یک یا دو سیم دارند و در قسمتهای بمتر مفتولهایی از جنس مس یا آهن به دور سیم اصلی پیچیده شده است.

وزن این مفتولها ارتعاش سیم را کمتر و در نتیجه صدا را بمتر می کند. نتهای خیلی زیر (بالا) تنها از ارتعاش دو سیم نازک حاصل می شوند. روی سیمهای پیانو یک رشته صداگیر یا خفه کنهای نمدی قرار دارد که شدت ارتعاش سیمها را تنظیم می کند. اکثر پیانوها دارای سه پدال و برخی از آنها دارای دو پدال هستند.

پدال سمت راست پدال نگهدارنده (Sustaining Pedal) خوانده می شود. فشار دادن این پدال به طرف پایین موجب می شود تا خفه کنهای نمدی عقب بروند و از سیم دور شوند.

بنابراین حتا پس از برداشتن انگشت از روی شستی پیانو نیز آوای نتها به علت ادامه ارتعاش سیمها تداوم می یابد. عقب رفتن خفه کنهای نمدی موجب آزادی ارتعاش همه سیمها می شود و در نتیجه صدای قویتری به گوش می رسد.

پدال سمت چپ یا پدال نرم (Soft Pedal) برای کاهش یا نرم کردن صدا به کار می رود. در پیانوهای عمودی و برخی از پیانوهای بزرگ فشار دادن این پدال به سمت پایین موجب می شود چکشهای نمدی پیانو به سیمها نزدیکتر شوند.

کاهش فاصله چکش و سیم باعث مس شود که صدای حاصل شدت کمتری داشته باشد. در اکثر پیانوهای بزرگ، استفاده از پدال نرم، موجب می شود تا ردیف چکشها به یک سو حرکت کنند و در نتیجه چکش به جای سه سیم تنها بر دو سیم ضربه بزند و صدای کمتری ایجاد شود.

پدال میانی در بسیاری از پیانوهای امروزی به قابلیت اجرایی موسیقی می افزاید و در مواردی برای نوازنده در حکم دست سوم او عمل می کند. در پیانوهای غیر حرفه ای، با فشار دادن این پدال، یک قطعه پارچه نسبتا ضخیم، میان چکشها و سیمها قرار می گیرد و شدت صدا را کم می‌کند.

منبع: guitar۴all.com