دعواهای کودکانه

مامان داداشی عروسکم را برداشته و نمی دهد » مشابه چنین جملاتی معمولا بین تمام خواهر و برادرها یا دوستان مدرسه و مهدکودک دیده می شود بچه ها همان قدر که یکدیگر را دوست دارند و با هم بازی می کنند, بعضی اوقات نیز با هم اختلاف نظر پیدا می کنند که گاه نیز به دعوا و گریه و زاری ختم می شود

«مامان داداشی عروسکم را برداشته و نمی دهد.» مشابه چنین جملاتی معمولا بین تمام خواهر و برادرها یا دوستان مدرسه و مهدکودک دیده می شود. بچه ها همان قدر که یکدیگر را دوست دارند و با هم بازی می کنند، بعضی اوقات نیز با هم اختلاف نظر پیدا می کنند که گاه نیز به دعوا و گریه و زاری ختم می شود. شاید این مسئله به خودی خود چندان عجیب و پیچیده نباشد، اما رفتار درست بزرگترها در این میان بسیار مهم است.

بزرگترها در درجه اول باید ناراحتی خود در این زمان را به خوبی با صبر و حوصله مدیریت کنند. دعواهای خواهر و برادری همیشگی، غیرقابل اجتناب و حتی بهتر است بگوییم لازم و سازنده است. هنگام بگو و مگو و دعوا، بچه ها ابراز ناراحتی می کنند و به دنبال پیدا کردن جایگاه خود در خانواده هستند. می توان گفت که یکی به دو کردن ها به نوعی پیش گرفتن راهی نادرست برای رسیدن به هدف است. اما والدین نیز در این میان نقشی دارند. دخالت پدر و مادر برای بچه ها مهم است، چون آنها این میانجیگری را راهی برای خلاص شدن از گرفتاری و پایان زد وخوردها می دانند و می توانند به هدف خود نیز برسند. مسلما به این معنا نیست که با شنیدن اولین سروصدای بچه ها والدین سر برسند، بلکه در برخی موارد حضور آنها لازم خواهد بود.

● محافظت از جسم و روح بچه ها

زمانی که دعوای بچه ها از حد عادی فراتر رود و امکان دارد یکی از آنها چه از لحاظ جسمی و چه از نظر روحی (به خاطر فحش و توهین) صدمه ببیند، والدین حتما باید وساطت کنند. شخصیت و اعتماد به نفس بچه ها با همین روابط خواهر و برادری است که شکل می گیرد، اما باید توجه کنیم که یکی از بچه ها احساس خرد شدن و تخریب احساسات نکند. اگر در دعوا دخالت کنیم چه می شود؟ نبود میانجی در دعواها به منزله دادن برگ برنده به بچه هاست که هر کاری می خواهند انجام دهند و در قالب نقشی که در آن هستند، باقی بمانند که اصلا با شخصیت آنها هماهنگی ندارد. در نتیجه بچه ای که در دعوا برنده می شود، احساس می کند هر کار بخواهد می تواند انجام دهد و خود را در موقعیت حاکمیت و برتری بر بقیه می بیند. احساس محکوم به قبول خواسته های دیگران نیز در کودکی که هر بار بازنده می شود، شکل می گیرد.

● نقش میانجی

بهتر است هنگام دعوای بچه ها از به عهده گرفتن نقش «قاضی» دوری کنیم. نکته مهم در این زمان، شنیدن صحبت های بچه هاست. به هر کدام اجاز دهید که حرف ها و ناراحتی هایش را بزند و طرف دیگر نیز به او گوش دهد. حالا نوبت شماست که قوانینی مانند کتک زدن، فحش دادن و... ممنوع را به آنها بیاموزید. خوبی های یک رابطه آرام، بی دردسر و اوقات خوشی را که با هم خواهند داشت را به آنها گوشزد کنید. مسلما همه چیز با یک چوب دستی جادویی و در یک لحظه حل نمی شود؛ باید چند روز بعد هم راجع به این مسئله با هم گفتگو کنید.

● دعواهای بچه ها در مدرسه

در دعواهای دوستان غالبا شرط بندی کاملا مشخصی پنهان است: امتحان کردن محبتی که هر کدام نسبت به دیگری دارد. در این شرایط نیز شما نقشی مهم به عهده دارید. اما مسئله اینجاست که شما آنجا نبوده اید و همه چیز را زمانی می فهمید که فرزندتان با چشمانی غمگین و چهره ای درهم به خانه برمی گردد. در این زمان چند توصیه برای دلداری دادن به فرزندتان را فراموش نکنید:

به ناراحتی هایش گوش دهید؛ زیرا مطمئنا تمام شدن یک رابطه دوستانه برای او آسان نیست. با سخنان نرم، کمی غم و غصه ماجرا را کم کنید.

به فرزندتان اطمینان خاطر و اعتماد به نفس بدهید که «گرچه دوستت با تو قهر کرده، اما دلیل نمی شود که تو بچه خوبی نباشی تو هم ویژگی های مثبتی داری که برای دیگران شناخته شده است.»

او را متوجه کنید که جر و بحث و اختلاف نظر در هر رابطه دوستانه ای وجود دارد و هیچ وقت به خاطر این مسائل به هم نمی خورد و دوستان همدیگر را ترک نمی کنند.

گاهی اوقات پدر و مادر می بینند که فرزندشان مرتب با دوستش قهر و دعوا می کند. در این شرایط بهتر است دایره روابط او را گسترش دهید. در این صورت بدون آنکه متوجه هدف شما شود، او را در کلاس های فوق برنامه ثبت نام کنید. کم کم او با بچه های دیگر آشنا می شود و می تواند با آنها روابط دوستانه ای برقرار کند.

● مدیریت صحیح بزرگترها

در نظر بگیرید که برای فرزند کوچکتان جشن تولدی ترتیب داده اید و دوستانش را دعوت کرده اید. هنوز چند دقیقه ای از ورود آنها نگذشته است که بین کودکتان و یکی دیگر از بچه ها، بگومگو شکل می گیرد. علت دعوا هم این است که فرزندتان نمی خواهد هلی کوپترش را به او بدهد. این درحالی است که شما می دانید او اصلا این اسباب بازی را دوست ندارد و فقط بهانه می آورد. در این موقع شما باید قوانینی را برای آنها وضع کنید و نشان دهید که این تقسیم وسایل چه خوبی هایی دارد. یک تکنیک مفید دیگر را نیز به خاطر داشته باشید: حواس بچه ها را از موضوع دعوا پرت کنید. «باشه عزیزم، به جای هلی کوپتر چه اسباب بازی دیگری به دوستت می دهی؟»، «بچه ها بیایید با هم گروهی بازی کنیم.»...

بعضی بچه ها هم «روحیه مورچه وار» دارند و به فکر جمع کردن وسایلشان هستند. آنها قبل از مهمانی، اسباب بازی هایی که نمی خواهند به دوستانشان بدهند قایم می کنند.

اما بقیه وسایل و اسباب بازی ها را در اختیار دوستان قرار می دهند. به هر حال این هم می تواند ایده خوبی برای پیشگیری از بروز دعوا باشد.

● و سخن آخر اینکه...

باز هم به خاطر داشته باشید که دعواهای کودکانه برای رشد بچه ها لازم است. در جریان همین بگومگوهاست که کودک ارتباط اجتماعی را یاد می گیرد و می تواند نسبت به خودش شناخت پیداکند. به علاوه برای والدین نیز بی تأثیر نیست. بله تعجب نکنید! همین بحث های کودکانه صبر را در شما تقویت می کند؛ موهبتی جاودانه که نمی توان هیچ قیمتی روی آن گذاشت.