پوسیدگی دندان در سالمندان

پس از خوردن غذا اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنید لایه ای میکروبی روی سطح دندان ها تشکیل می شود که با گذشت زمان این میکروب ها مواد قندی را به اسید تبدیل می کند, این اسید مینای دندان را به مرور حل کرده و پوسیدگی ایجاد می شود

پیری فرآیندی است که متوقف نمی‌شود و تنها با داشتن زندگی سالم و مراقبت‌های ویژه می‌توان این دوران را به دورانی مطلوب و لذت‌بخش و توام با سلامتی تبدیل کرد.

پس از خوردن غذا اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنید لایه‌ای میکروبی روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود که با گذشت زمان این میکروب‌ها مواد قندی را به اسید تبدیل می‌کند، این اسید مینای دندان را به مرور حل کرده و پوسیدگی ایجاد می‌شود. عواملی مثل رعایت نکردن بهداشت (مسواک نزدن)، مصرف نامناسب مواد قندی و وراثت در پوسیدگی دندان‌ها می‌تواند موثر باشد.

● نشانه های پوسیدگی

▪ تغییر مینای دندان به قهوه‌ای یا سیاه

▪ وجوه حفره در دهان

▪ بوی بد دهان

▪ حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام خوردن غذاهای سرد، ترش یا شیرین و یا نوشیدن آب سرد که بسته به شدت پوسیدگی متفاوت است.

▪ حساس بودن یا درد گرفتن هنگام فشار دندان‌ها روی هم یا هنگام غذا خوردن

▪ پوسیدگی بین دندانی می‌تواند باعث گیر کردن مواد غذایی بین دندان‌ها و به‌خصوص پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده از آن شود.

● پوسیدگی پیشرفته

پوسیدگی پیشرفته در لایه‌های زیرین (داخل عاج) دندان می‌باشد که در این حالت دندان به سرما، گرما و شیرینی حساس است و حتی گاهی درد دندان، دردهای مداوم و شدید ایجاد می‌شود.

در نهایت پوسیدگی به مغز دندان می‌رسد، این حالت معمولاً با دردهای شدید شبانه مداوم و خود به‌خودی همراه می‌باشد و در صورت عدم درمان در انتهای ریشه دندان عفونت ایجاد می‌گردد که می‌تواند با ایجاد تورم روی لثه همراه باشد (آبسه دندانی)

گاهی ممکن است به دنبال درد شدید دندانی به‌طور ناگهانی این درد ساکت شود که نشان مرگ کامل مغز دندان است. چنین دندانی به عنوان کانون عفونی برای بدن محسوب می‌گردد که هر لحظه ممکن است باعث بروز مجدد عفونت شدید، تورم و آبسه حاد گردد که باید به دندانپزشک مراجعه نمود. دقت کنید در مواقع درد شدید حتماً قرص مسکن را با آب بخورید و از گذاشتن آن روی لثه یا دندان خودداری کنید زیرا به بافت‌های دهان صدمه شدیدی خواهد زد.

● خشکی دهان

ترشح بزاق برای سلامت دهان و فعالیت آن بسیار مهم است. خشکی دهان یکی از مشکلاتی است که موجب می‌گردد جویدن و قورت دادن غذا سخت شود و مزه غذاها کمتر احساس شود و همچنین باعث سوزش دهان، کاهش اشتها و افزایش پوسیدگی دندان‌ها می‌گردد.

● علت خشکی دهان چیست؟

▪ افزایش سن باعث می‌گردد به‌طور طبیعی ترشح آب دهان کم شود.

▪ مصرف داروهای مدر (زیاد کننده ادرار) و یا داروهایی که برای ناراحتی‌های گوارشی، افسردگی و بی‌خوابی مصرف می‌شود.

▪ گرفتگی بینی و نفس کشیدن با دهان به‌خصوص هنگام خواب.

▪ کشیدن سیگار

▪ اشعه‌درمانی، شیمی‌درمانی، بعضی داروها و بعضی بیماری‌ها هم می‌توانند از علل خشکی دهان باشند.

● برای برطرف شدن خشکی دهان چه باید کرد؟

▪ نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب حل کنید و چندین بار در طول روز دهان خود را با این محلول آب نمک رقیق بشویید.

▪ حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات ترجیحاً آب ساده در طول روز بنوشید.

▪ در طول روز با نوشیدن کم‌کم و جرعه‌جرعه آب، دهان خود را مرطوب نگهدارید.

▪ جویدن آدامس بدون قند، جهت افزایش فعالیت غدد بزاقی می‌تواند موثر باشد (در افرادی که دندان طبیعی دارند)

▪ قبل از خوردن غذا، دهان خود را با آب بشویید یا کمی آب بنوشید. خیس شدن دهان به راحت‌تر شدن جویدن غذا و قورت دادن لقمه کمک می‌کند.

▪ استفاده از فلوراید و محلول‌هایی به عنوان بزاق مصنوعی با توصیه دندانپزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.

▪ از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.

▪ از کشیدن سیگار یا سایر دخانیات مثل قلیان و چپق خودداری کنید.

▪ میوه‌ها و سبزی‌های تازه را بیشتر مصرف کنید.

▪ از مصرف غذاهای خشک،‌ حجیم، پرادویه، شور یا بسیار ترش اجتناب کنید.

▪ از نخ دندان و مسواک حداقل دو بار در روز استفاده شود.

● بوی بد دهان

عبارت است از بوی نامطبوعی که در هنگام صحبت یا نفس کشیدن بعضی افراد احساس می‌شود که می‌تواند نشانه و علامتی از اختلالات دهان و دندان یا بعضی بیماری‌های دیگر از جمله دیابت، فشار خون و... باشد که می‌تواند از لحاظ روابط اجتماعی هم برای شخص ایجاد مشکل کند.

۱) عواملی که منشأ آن در داخل دهان است می‌تواند شامل:

▪ عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

▪ دندان‌های پوسیده عفونی

▪ اشکال در ترشح بزاق یا قطع ترشح بزاق

▪ بیماری‌های لثه

▪ دندان‌های مصنوعی نامناسب

▪ جراحی‌های دهان و کشیدن دندان و عدم توجه به توصیه‌های دندانپزشک

▪ ضایعات بدخیم دهانی

۲) عواملی که منشأ آن در خارج از دهان می‌باشد شامل:

▪ بیماری‌های بینی

▪ سینوزیت

▪ بیماری‌های دستگاه تنفسی

▪ بیماری‌های دستگاه گوارش

▪ دیابت

▪ مصرف انواع دخانیات

● نکته: در مواردی که احساس بوی بد دهان را داشتید جهت بررسی علت و درمان آن حتما به پزشک مراجعه نمایید.

اگر در ناحیه لب یا دهان تورم یا توده‌ای غیرطبیعی، زخم یا تغییر رنگ واضح (سفیدی، قرمزی، کبودی و سیاهی) مشاهده نمودید که هر کدام از علائم زیر را داشته باشد حتما به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمایید.

۱) در موقع لمس کردن سفت باشد.

۲) با علائم عمومی مثل تب، بی‌حالی، ضعف، سرفه، رنگ‌پریدگی و کاهش وزن همراه باشد.

۳) رشد سریع داشته باشد یا به‌تدریج بزرگ شود.

۴) بعد از ۳ هفته بهبود نیابد.

مریم صابونی