خاطره سازان یک دهه پرتلاطم

بازیکنان بزرگی در دهه اخیر به هنرنمائی در زمین چمن پرداختند. خاطره بازی‌های زیبا تا سال‌های سال در یاد علاقه‌مندان باقی خواهد ماند، اما در این میان نام ۳ بازیکن بیش از دیگران بر سر زبان‌ها است. بله، زین‌الدین زیدان، اریک کانتونا و رونالدو ۳ ستاره بزرگی بودند که سراسر دهه را با نام بزرگ خود تحت‌تأثیر قرار دادند. کارنامه ۳ شورانگیز دهه اخیر فوتبال دنیا اینگونه بود:

۱. زین‌الدین زیدان

نام او به شکل برجسته‌ای در پرستشگاه فوتبال دیده می‌شود. در میان تمام مدعیان دریافت جایزه برترین‌های دهه، زیدان یک سر و گردن بالاتر است. او زمانی از عرصه ملی خداحافظی کرد و اعلام نمود در سطح باشگاهی نیز تنها تا سال ۲۰۰۷ دوام خواهد آورد. او چند روز پیش از تصمیم خود منصرف شده و به تیم ملی بازگشت، با این حال وقتی از فوتبال خداحافظی کند، این سؤال پیش می‌آید که چه کسی واقعاً لایق عنوان برترین بازیکن تاریخ فوتبال خواهد بود. مسلماً زیدان در کنار پله و مارادونا لایق کسب این عنوان است. بدون هیچ سؤالی زیدان بازیکنی برای عصر مدرن است. زیزو در طول سالیان گذشته به خوبی توانائی‌هایش را گسترش داده و حالا یک افسانه بزرگ فوتبالی به حساب می‌آید. دوران فوتبال مرد مسلمان فرانسه طی سال ۱۹۸۸ در تیم کان آغاز شد. او ۴ سال موفقیت‌آمیز را نیز در بوردو سپری کرد. زیزو تا سال ۱۹۹۶ در عرصه ملی یک نام ناشناخته بود. زیرا از طرفی لباس بوردو برای او تنگ بود و از سوئی دیگر فرانسه در رقابت‌های جهانی یک غایب بزرگ بود. انتقال وی به یوونتوس فرجام خوشی داشت، زیرا توانست سرانجام قدرت خود را به حریفان دیکته کند. دستاورد اولین فصل او کسب عناوین قهرمانی سوپرجام اروپا و جام بین قاره‌ای بود. شاید این افتخارات ناچیز به نظر برسد، اما نباید توجه داشت که کلکسیون زیدان در سال‌های بعدی پر شد.

در سال ۲۰۰۲ او با مبلغ جهانی ۶/۴۵ میلیون یورو به رئال‌مادرید پیوست. زیزو چنان نمایش در خور ستایشی انجام داد که ظرف مدت اندکی به محبوب هواداران، هم‌تیمی‌ها و حتی اعضاء تیم رقیب تبدیل شد. زحمات وی در یوونتوس قابل چشم‌پوشی نبود.

او رهبر بیانکونری‌ها در دوران موفقیت‌آمیز اواسط و اواخر دهه ۹۰ بود. زیدان به یووه کمک کرد تا فینال فصول ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ و اسکودتوی فصل ۱۹۹۵ را مجدداً کسب کند. مرد فرانسوی مانع گسترش امپراتوری میلان شد.

زیزو یووه را به ۲ فینال لیگ قهرمانان در فصول ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ رساند، اما تیم هر ۲ بار به ترتیب مغلوب بروسیادورتموند و رئال‌مادرید شد. بیانکونری این عناوین را در رقابت‌های سال ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ اسکودتو تکرار کرد. شاید یکی از بدترین خاطرات او از دست دادن قهرمانی فصل ۲۰۰۰ در هفته آخر بود. در آن شب منحوس بارانی پروجا از یووه یک مغلوب تمام عیار ساخت. نقطه قوت زیزو توانائی‌های بی‌حدش هنگام قرارگیری در تنگناها است. به این معنا که او به خوبی از فشارها فرار می‌کند. باشکوه‌ترین نمایش زیدان در فینال جام‌جهانی ۱۹۹۸ به نمایش درآمد. او نبرد مقابل برزیل را بهترین عملکرد خود می‌داند. ۲ ضربه سر زیزو مدافع عنوان قهرمانی را ناامید ساخت و سبب‌ساز پیروزی مشهور ۳ بر صفر فرانسه و کسب عنوان قهرمانی جهان شد. پس از پایان جام، زیزو اولین عنوان بهترین بازیکن سال جهان را به‌دست آورد. زیزو با ارائه مطلوب‌ترین بازی‌ها در یووه ۲۰۰۰ سران فیفا را مجبور کرد برای دومین بار رأی به انتخاب وی بدهند. اگرچه زیدان گل‌های بازی فینال مقابل ایتالیا را به ثمر نرساند، اما نقش عمده‌ای در دومین پیروزی بزرگ فرانسه ایفاء کرد. زیدان در نهایت عنوان برترین بازیکن جام را کسب کرد.

در پایان فصل ۲۰۰۱ پرز به‌دنبال جذب دومین ستاره بزرگ دوران ریاستش افتاد. رؤیای جذب بهترین بازیکن جهان خواب و خوراک را از پرز ربوده بود. زیدان انتخاب اول بود. او قسمت مهم تیم پرز برای کسب عناوین گوناگون بود. گل زیبای زیزو در فینال سال ۲۰۰۲ لیگ قهرمانان، مقابل لورکوزن بی‌نهایت جادوئی بود. او خود باعث عملی شدن بزرگترین آرزویش شد: فتح لیگ قهرمانان آن هم در اولین فصل پوشیدن پیراهن رئال‌مادرید. وی قبل از شروع فصل، لیگ قهرمانان را مهمترین رقابت توصیف کرده بود عاقبت جام این مهمترین رقابت را در دست گرفت. با این جام کلکسیون پررونق افتخارات وی کامل شد. زیزو هر آنچه را که یک فوتبالیست در آرزوی آن است، تصاحب کرده و دورانی پر از موفقیت داشته است. نمی‌توان زیدان را صرفاً یک بازیکن دانست. او با توپ به جادوگری می‌پردازد و هر چند دوران ناموفقی را نیز گذرانده است، اما هر آنچه یک فوتبالیست نیاز دارد در وجود زیدان نهفته است و در بازی‌اش نکته‌ای است که او را با سایرین متمایز می‌کند: زیزو از قدرت دریبل زدن برخوردار است و در زمین و هوا به توپ مسلط است. اگر او را آقای فوتبال مدرن بنامیم سخنی به گزاف نگفته‌ایم. از زمان دیه‌گو مارادونا فقط یک بازیکن فوتبالی کامل را به هواداران تلویزیونی اهدا کرد و آن فرد زین‌الدین زیدان است. زیدان توجه تمام علاقه‌مندان با هر نوع سلیقه‌ای را جلب می‌کند. شما می‌توانید بی‌نهایت از بازی و لذت ببرید.

۲. اریک کانتونا

آیا از نظر هواداران منچستر، کانتونا لایق ایستادن در سکوی دوم است؟ آیا حرکات زشت او جایگاهی برای انتخاب وی بالاتر از زیدان باقی می‌گذارد؟ شاید جواب هر ۲ سؤال مثبت باشد. پس از پایان دوره درخشش جورج بست، این کانتونا بود که شور و حرارت را به اولدترافورد بازگرداند. منچستر با وجود او دوران درخشان دهه ۹۰ را امتداد داد. توانائی‌ها و قدرت شگفت‌انگیز بازی وی به حدی بود که انتخاب او به‌عنوان برترین بازیکن دهه را اجتناب‌ناپذیر می‌نمود، اما آنچه مانع از دیده شدن بیشتر وی شد، بداخلاقی‌های گاه بیگاه بود. کانتونا یک فوتبال مدرسه‌ای ارائه می‌داد. حاضران اولدترافورد نمایش‌های خاطره‌انگیز او را به یاد می‌آورند.

کانتونا عادت داشت یقه پیراهن خود را بالا بکشد. این کار او به همراه روح خشونت‌طلبانه‌اش داستان مردی را ساخت که به وضوح در قلب هواداران جای گرفت. در سال ۱۹۹۵ در جریان یکی از بازی‌های منچستریونایتد مقابل کریستال‌پالاس، اریک از زمین اخراج شد، اما در راه خروج از زمین با فحاشی یک هوادار حریف روبه‌رو شد. کانتونا به وی حمله‌ور شد و با ۲ حرکت به شیوه رزمی‌کاران حرفه‌ای جوابش را داد. این موضوع خللی در رهبری معقولانه‌اش در زمین به‌وجود نیاورد. کانتونا برای رهبری متولد شده بود. او از لحاظ جریمه‌های انضباطی صاحب یک رکورد غرورآفرین بود، اما این محرومیت‌ها به دوران پرشکوه وی نیز لطماتی وارد کرد.

اریک بزرگ‌ بخشی از تاریخ لیگ برتر بود. چه با خشونت‌هایش، چه با گل‌های زیبا (به‌خصوص در فینال جام حذفی فصل ۱۹۹۶)، چه با حرف‌های رک و صریح و چه با یقه‌های بالا آمده. او برای منچستریونایتد جوان اوایل دهه ۹۰، یک انرژی بزرگ بود. کانتونا فوتبال حرفه‌ای را در سال ۱۹۸۳ با اوسر آغاز کرد. شاگردی نزد گای‌رو موفقیت‌های بعدی را سبب‌ساز شد. مارتیکی، بوردو، المپیک مارسی، مون‌پولیه و نیمی دیگر از تیم‌های لوشامپیونه با آنچه وی مدنظر داشت متفاوت بود، به همین خاطر روانه انگلستان شد. شفیلدیونایتد دست رد به سینه او زد و کانتونا به تیم نه چندان مشهور لیدزیونایتد پیوست. او به زودی قهرمان الندرود نام گرفت. چرا که به باشگاه کمک کرد تا پس از سال‌ها، لیگ برتر فصل ۱۹۹۲ را فتح کند. کانتونا در جام خیریه مقابل لیورپول هت‌تریک کرد. عمر درخشش وی چندان دوام نداشت؛ زیرا در فصل بعد به منچستریونایتد پیوست. این عمل او خشم افراد منطقه یورکشایر را برانگیخت، اما اریک مغرور بدون توجه به چنین مسائلی تنها پیشرفت خود را مدنظر داشت. فرگوسن با پرداخت یک میلیون یورو، الماس فرانسوی را به خدمت گرفت. بی‌گمان جذب کانتونا بهترین اقدام فرگوسن در طول ۲ دهه حکومتش در اولدترافورد بود. اریک سمبل اولدترافورد طی دوران طلائی دهه ۹۰ بود. بازی‌های درخشان مرد فرانسوی به انتظار ۲۶ ساله هواداران یونایتد خاتمه داد. جشن روز پایانی فصل ۱۹۹۳ ترکیدن بغض مردمی بود که از درخشش ۲ دهه‌ای لیورپول و سقوط تیم خود به دسته پائین‌تر زجرهای فراوانی برده بودند. کسب ۲ جام فصول ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ و سرانجام یک فتح دیگر لیگ برتر در سال ۱۹۹۷ آخرین دستاوردهای کانتونا با شیاطین سرخ بود. بدون قدرت رهبری کانتونا، یونایتد مقداری افسرده به نظر می‌رسد. آنها حال و روز چندان خوبی ندارند و شاید این بدحالی به فصل‌های آینده نیز تسری یابد.

۳. رونالدو

چه کسی می‌تواند پس از گذراندن آن مصدومیت‌های شدید به بهترین فرم خود بازگردد؟ فقط رونالدو. شاید او برتر از زیدان و کانتونا نباشد؛ اما هیجان اصلی را به پیکر فوتبال تزریق کرده است. رونالدو کاملاً انتظارات را برآورده می‌کند، به این معنا که او یک بازیکن کامل برزیلی بوده و هر آنچه یک هوادار از برزیلی‌ها انتظار دارد را برآورده می‌کند. مرد برزیلی یک مهاجم کامل است. قدرت تمام‌کنندگی مریخی فوق‌العاده است. او حتی از دورترین نقاط نیز توانائی گل زدن را دارد. گل‌های وی با پیراهن رئال‌مادرید مقابل منچستریونایتد در جریان مرحله یک‌چهارم نهائی لیگ قهرمانان فصل ۲۰۰۳، نمونه‌ای از آن گل‌های استثنائی بود.

او فوتبال خود را با کروزیرو آغاز کرد و پس از مدتی راهی آیندهوون شد. رونی با به ثمر رساندن ۲۴ گل در ۴۶ بازی لیک، توجه بزرگترین باشگاه‌های اروپائی را به خود جلب کرد. سرانجام در فصل ۱۹۹۶ پدیده، راهی دیار کاتالان و ورزشگاه افسانه‌ای نیوکمپ شد. او در تمام مسابقات بارسا حضور یافت و بی‌وقفه گلزنی کرد. ۴۷ گل دستاورد او بود. پس از آنکه رونالدو از موفقیت ارضا شد به اینترمیلان پیوست. علی‌رغم شروع طوفانی، وی در ادامه دچار مصائب زیادی شد. او در اولین فصل حضورش ۲۵ گل به ثمر رساند؛ ولی یک مصدومیت وحشتناک او را از اوج به حضیض کوبید.

رونی در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷ عنوان برترین بازیکن جهان را به چنگ آورد. رونالدوی اینتر بسیار چاق شده بود و از توانائی‌های زمان حضور در بارسا کاملاً بی‌بهره بود. رونالدو در جام‌جهانی ۱۹۹۸، ۴ گل به ثمر رساند، اما ساعتی قبل از بازی فینال دچار غش شد و یک تنه موجبات سرنگونی قهرمان جهان را برابر فاتح جدید باعث شد، پس از آن وی هرگز بازیکن سابق نشد. افت بدنی رونی فوتبال وی را تباه کرد؛ اما این همه قصه نبود. او مجموعاً ۴ سال سخت را با ۲ عمل جراحی پشت سر گذاشت.رونالدو سراسر فصل ۲۰۰۱ را دور میادین سپری گرد. سال ۲۰۰۲ از آن او بود. جام‌جهانی ستاره‌ای طلائی به‌نام رونالدو داشت، او رکورد بهترین گلزن جام را پس از چندین دهه جابه‌جا کرد. ۲ گل او در فینال جام‌جهانی مقابل آلمان و اولیور کان باعث پنجمین قهرمانی برزیل در جام‌جهانی شد. اتفاقات بعدی، دوران تلخ گذشته را کاملاً از خاطره‌ها برد. او ستاره سوم رئال‌مادرید لقب گرفت. رونالدو تنها انتخاب پرز بود و امروز پس از گذر از دوران پرتب و تاب جوانی، رونالدو تبدیل به یک چهره فراموش‌نشدنی و مهاجم دوست‌داشتنی شده است. او طی فصل گذشته ۲۱ گل در رقابت‌های لالیگا به ثمر رساند. رونالدو چنان دستاوردی رقم زده که حتی این گل نیز کم به نظر می‌رسد. رونالدو فقط در ابتدای جام‌جهانی ۱۹۹۸ دوران خوشی داشت، اما در ادامه دچار مصیبت شد. هم‌اکنون اوضاع برای مریخی بهتر شده است.

برای انتخاب بازیکن برتر یک دهه گذشته فوتبال اروپا افراد دیگری نیز مدنظر هستند. در رأی‌گیری که اخیراً سایت ماکرنت انجام داده است به ترتیب زیدان، کانتونا، رونالدو، آنری، مالدینی، شیرر، زولا کین، شوچنکو، فیگو و ندود دارای بالاترین میزان رأی شدند.

حالا به بررسی نفرات دیگر می‌پردازیم: