از تارزان تا کوسه

۵ ورزشکار تاریخ ساز المپیک ها

آنها که در المپیک‌های مدرن یعنی از ۱۸۹۶ تاکنون کارهای بزرگی را در این رقابت‌ها انجام داده‌اند، اگر -مایکل فلپس را نادیده بگیریم و لاریسا لاتی‌نینا و الکساندر دیتیلتن را فراموش کنیم- به ترتیب توالی زمانی المپیک‌هایی که برگزار شده است ، در ادامه معرفی می​شوند.

● جانی ویسمولر

این شناگر برجسته در دوم ژوئن ۱۹۰۴ در تمیس کانتری در نقطه‌ای در اتریش و مجارستان که اینک رومانی نامیده می‌شود به دنیا آمد و تبعه آمریکا شد و بیستم ژانویه ۱۹۸۴ در آکاپولکوی مکزیک درگذشت.

وی در المپیک‌ ۱۹۲۴ پاریس سه مدال طلا در شناهای ۱۰۰ و ۴۰۰ متر آزاد (کرال)‌ و ۲۰۰?۴ متر امدادی و در المپیک‌ ۱۹۲۸ آمستردام دو طلا در ۱۰۰ متر آزاد و ۲۰۰?۴ متر امدادی برد.

تبحر این شناگر در رشته‌های آبی به حدی بود که در المپیک‌ ۱۹۲۴ یک برنز هم در معیت تیم ملی واترپلوی آمریکا در این رشته ورزشی به دست آورد.

با این حال شهرت هنری ویسمولر بسرعت بر دستاوردهای بسیار بزرگ ورزشی وی چربید، زیرا از ۱۹۲۹ وارد کارهای هنری و بازیگر سینما شد و قرارداد هفت‌ ساله‌ای با کمپانی معروف فیلمسازی متروگولدوین مه‌یر (MGM)‌ بست و از ۱۹۳۲ تا ۱۹۴۰ در شش فیلم سینمایی درباره قهرمان افسانه‌ای جنگل‌ها یعنی تارزان، رل اصلی را بازی کرد و روبه‌روی مورین اوسالیوان ـ که ایفاگر نقش جین بود ـ قرار گرفت.

وی از ۱۹۴۲به RKO کمپانی رقیب MGM پیوست و شش تارزان دیگر هم برای آنها بازی کرد و بالاتر از امثال لکس بارکر و کریستوفر لمبرت که جانشین وی شدند، قرار گرفت و ۲۸ سال بعد از مرگش هنوز معروف‌ترین و بهترین تارزان سینماست.

هرچند خود او در فیلم‌هایی دیگر و سایر نقش‌ها هم ظاهر شد، اما هیچ کس بخوبی تارزانی که او بازی می‌کرد، در جنگل‌ها نعره نکشید.

● جسی اوونس

این دوومیدانی‌کار خارق‌العاده که دوازدهم سپتامبر ۱۹۱۳ در اوک‌ویل در ایالت آلابامای آمریکا چشم به جهان گشود و در سی و یکم مارس ۱۹۸۰ در توسان واقع در ایالت آریزونای همین کشور، دار فانی را وداع گفت، قد و وزنش از ۱.۷۹ متر و ۷۹ کیلو فراتر نمی‌رفت، اما در یک رویارویی غیرمستقیم، اما نه‌چندان نامحسوس با ادولف هیتلر پیشوای دیوانه آلمان نازی و در حالی که خالق اس.اس‌های آلمان مدعی برتری موهوم نژاد ژرمن‌ها بر تمامی جهانیان و بویژه سیاهپوستان بود، در المپیک برلین مقابل چشم‌های گرد شده هیتلر و وابستگان وی، رشته دوومیدانی این بازی‌ها را سال ۱۹۳۶ قبضه کرد و در چهار ماده چهار طلا برد تا هیتلر با خشم و شرمساری ورزشگاه را ترک گوید.

مقام‌های نخست اوونس در ۱۰۰ و ۲۰۰ متر سرعت، ۱۰۰?۴ متر امدادی و پرش طول مردان نشان داد سیاهان از چه توان بالقوه خیره‌کننده‌ای برخوردارند و اگر به عرصه‌های اجتماعی ـ سیاسی کشیده شوند، بیشتر اوج خواهند گرفت.

جسی آخرین فرزند یک خانواده ۱۰ فرزندی در ایالت سرشار از سیاهپوست آلابامای آمریکا بود و از همان جا و بخصوص در زمان تحصیل در دانشگاه اوهایو فرا گرفت که باید در برابر توهین‌های نژادی مقاوم باشد و با فتوحات ورزشی، پاسخ توهین‌کنندگان را بدهد و قاطع‌ترین پاسخ او در همان برلین ۱۹۳۶ بود.

● کارل لوئیس

دونده سیاهپوست آمریکایی ۴۸ سال بعد از کار تاریخی هم‌نژاد و هموطنش جسی اوونس در المپیک برلین کار او را عینا در المپیک لس‌آنجلس تکرار کرد و مثل وی در هر چهار ماده ۱۰۰ و ۲۰۰ متر ۱۰۰?۴ متر امدادی و پرش طول قهرمان شد و به عنوان ستاره المپیکی که توسط اتحاد شوروی و اکثر قریب به اتفاق اقمارش بایکوت شد، انتخاب گشت، اما این تنها کار مهم لوئیس که متولد اول جولای ۱۹۶۱ است و ۱.۹۱ متر قد و ۸۲ کیلو وزن دارد، نبود؛ زیرا وی در المپیک‌های ۸۴ تا ۹۶ یعنی در چهار دوره متوالی این بازی‌ها مجموعا به ۹ طلا و یک نقره در موادی که نامشان آمد دست یافت.

● مارک اسپیتز

این شناگر آمریکایی که لقب مارک کوسه‌ را یدک می‌کشید و متولد دهم فوریه ۱۹۵۰ در شهر مودستو در ایالت کالیفرنیا و صاحب ۱.۸۵ متر قد و ۸۳ کیلو وزن بود، در المپیک مونیخ هفت مدال طلا در هفت ماده شنا برد و به تاریخ پیوست و کاری کرد که فقط هموطنش مایکل فلپس در المپیک ۲۰۰۸ با کسب هشت طلا در همین رشته از آن فراتر رفت.

اسپیتز دو طلا هم در المپیک ۱۹۶۸ مکزیک به دست آورد و در بازی‌های پان آمریکن نیز پنج بار بر سکوی قهرمانی ایستاد و ۳۳ بار رکوردهای جهانی را شکست و در سال‌های ۱۹۶۹، ۷۱ و ۷۲ در سه نوبت مرد سال شنا شد.

او در شناهای کرال، کرال پشت و پروانه عالی بود و با این که برخلاف فلپس در مواد چهار شنای مختلط‌ بخت‌آزمایی نکرد، اما جایگاهش در شنا تقریبا دست‌نیافتنی است.

● نادیا کومانه‌چی

این رومانیایی بسیار هنرمند که دوازدهم نوامبر ۱۹۶۱ در شهر اونستی کشورش به دنیا آمد، دست به چنان کار تاریخی‌ای در المپیک ۱۹۷۶ مونترال زد که هنوز هم درباره اهمیت آن صحبت و اظهارنظر می‌شود.

وی در حالی که هنوز ۱۴ سالگی‌اش را تمام نکرده بود، در پیکارهای ژیمناستیک این المپیک به اولین ورزشکاری تبدیل شد که صاحب نمره ۱۰ از حداکثر نمره ۱۰ در این ورزش شده و این کار را نه یک بار، بلکه هفت بار طی ۱۲ حرکتش در مونترال انجام داد و معنا و مفهومی تازه به این ورزش بخشید.

سه مدال طلا و یک نقره و یک برنز او در این رقابت‌ها، پاداش کار بزرگ و تاریخی‌اش بود و لقب ستاره بازی‌ها هم که برازنده کومانه‌ چی بود، به همین سبب به وی اهدا شد.

کومانه‌چی در مسابقات جهانی ۱۹۷۸ در استراسبورگ و ۱۹۷۹ در فورت وورت تگزاس مجموعا بیشتر از دو طلا نگرفت، اما در المپیک ۱۹۸۰ در مسکو، هر چند طلای مجموع انفرادیش را تکرار نکرد، اما دو طلا و دو نقره هم در این المپیک به دست آورد و شاید اگر قدری لطف داوران به وی بیشتر بود او می‌توانست بالاتر از نماینده نخست کشور میزبان (اتحاد جماهیر شوروی)‌ بر سکوی نخست مجموع انفرادی هم بایستد

جوان‌ترین قهرمان ژیمناستیک تاریخ المپیک‌ها از ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ در سه دوره مسابقات قهرمانی اروپا هم مجموعا ۹ مدال طلا، دو نقره و یک برنز تصاحب کرد.

از ۱۹۹۹ با فرار از رومانی در آمریکا ساکن و مهاجر شد و در این مدت با فعالیت‌های جنبی و تبلیغاتی پیرامون این ورزش و برخی نمایش‌های هنری به امرار معاش پرداخت.