شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
لیبرالیسم و تروریسم چالش میان امنیت و آزادی های شخصی
از وقایع تروریستی با عنوان تلاش در جهت تاثیر گذاشتن بر تصمیمات سیاسی بوسیله اعمال خشونت آمیز علیه نیروهای غیر نظامی از سوی گروههای محدود و ناشناخته شبه نظامی یاد می شود . گروههای تروریستی از آنجایی به تواناییهای نظامی محدود خود آگاهی دارند، سعی می كنند تا حد امكان دست به اعمال سمبلیك بزنند تا با فجیع ترین شكل كشتار، بیشترین میزان توجه افكار عمومی را متوجه خود سازند . كشتار كودكان، افراد بی دفاع و اهدافی كه به راحتی نیروی ترس و وحشت عمومی را بر می انگیزند مناسبترین روشهای مورد علاقه تروریستها هستند . اگرچه تروریسم پدیده جدیدی نیست و سابقه تاریخی طولانی دارد اما تنها بعد از یازده سپتامبر بود كه مشخا شد اعمال تروریستی دیگر آن چارچوب محدود و بسته خود را ندارند و به آسانی می توانند به مساله‌یی جهانی تبدیل شوند . همین پدیده جدید كه می توان از آن با عنوان جهانی شدن تروریسم (globalization of terrorism) نام برد، اهمیت نبرد گسترده علیه تروریسم را اثبات كرد . كشورهای غربی متوجه شدند كه دیگر نمی توان با كمك نیروهای مرسوم اطلاعاتی كه برای اقدامات جاسوسی و ضد جاسوسی سازمان یافته علیه كشورهای مشخص تربیت شده اند به مبارزه با تروریسم رفت . به همین دلیل موج جدیدی از نیروهای مخصوص عملیاتهای ضد تروریستی و قوانین مرتبط با تروریسم به اجرا در آمد . همانطور كه نیروهای مبارزه با تروریسم سعی داشتند تروریسم را در دو مرحله برنامه ریزی و پس از اجرا كنترل كرده و نابود سازند، قوانین ضد تروریستی هم سعی داشتند یا امكانات بیشتری برای پیشگیری از اقدامات ضد تروریستی ارایه دهند و یا مجازات عاملان آنها را آسانتر سازند . موج جدید اقدامات تروریستی كه با حملات انتحاری انجام می شوند مسائل بسیار متفاوتی را در مقابل برنامه ریزان امنیت كشورهای غربی قرار داده است . ظهور تروریستهایی كه برای اقدامات تروریستی خود از جان مایه می گذارند و حاضر هستند بالاترین دارایی خود كه زندگیشان باشد را در راه اهداف خود تقدیم كنند، سوالات جدیدی را مطرح كرده است. نظریه های متداول حقوق معمولا از نقش بازدارنده مجازاتها سخن می‌گویند. اعتقاد بسیاری از فلاسفه حقوق این است كه مجازاتها خصلتی بازدارنده دارند . یعنی باید مجازات را به عنوان عاملی در جهت منصرف كردن مجرم از ارتكاب جرم به دلیل ترس از تبعات بعدی جرم محسوب كرد . اما تروریستهایی را كه از دادن جان خود هم ابایی ندارند چگونه می توان از تبعات اعمالشان ترساند ! بنابراین به نظر می رسد كه مساله رو در روی قانونگذاران بیش از اینكه مرتبط با اجرای عدالت در مورد تروریستها باشد، ناظر بر پیش گیری از وقوع اعمال تروریستی است . قانونگذاران سعی دارند با وضع قوانین مناسب راه را برای پیدا كردن تروریستهایی كه خود را برای انجام عملیات آماده می كنند هموار سازند . قوانینی كه تحت عنوان قانون پاتریوت (Patriot Act) پس از یازده سپتامبر در آمریكا تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد از نمونه قوانینی است كه در عكس العمل به اقدامات نوین تروریستی در كشورهای غربی به مورد اجرا گذارده شده است . برای مثال در قانون پاتریوت اختیارات وسیعی در استراق سمع مكالمات تلفنی، جست‌وجوی نامه های الكترونیكی، بازجویی مظنونین و اجازه بازداشت طولانی مدت به نیروهای امنیتی و پلیس داده شده است . بسیاری از فعالین حقوق مدنی و اندیشمندان نسبت به تضاد این قوانین با اصول و آزادیهای بنیادین كشورهای غربی هشدار داده اند . به عبارت دیگر مساله‌یی كه در اینجا اهمیت بسیار زیادی پیدا كرده است و موضوع مباحث اجتماعی، سیاسی و فكری كشورهای غربی است، مساله تضاد بسیاری از این قوانین با پایه های لیبرالیستی حقوق شهروندی در این كشورها است .همه جوامع غربی كه بر اساس اصول دموكراسی اداره می شوند را می توان حكومتهای لیبرال نامید . حتی كشورهایی كه برخلاف نظامهای اقتصاد بازار آزاد اداره می شوند، یا الگوهای نیمه سوسیالیستی را پذیرفته اند پایه های حكومت خود را بر اصول لیبرالی گذاشته اند . باید در اینجا توجه داشته باشیم كه لیبرالیسم علی رغم ریشه های اقتصادی آن كه مبتنی بر آموزه های اقتصادی بازار آزاد و بویژه طبقه بورژوازی است چیزی فراتر از یك نظام صرف اقتصادی به شمار می رود. متفكران لیبرال اولیه مثل توماس هابز و جان لاك همه جا بنیاد اندیشه خود را بر تقدم فرد و منافع فردی نسبت به جمع و منافع افراد جامعه قرار دادند . به عبارت دیگر هدف لیبرالها از ابتدا حفظ حوزه خصوصی زندگی افراد از دسترس دخالت دولتی بوده است . لیبرالها همه جا سعی داشتند از حقوق بنیادین افراد در مقابل مداخله دولت دفاع كنند . هابز علی رغم نتایج غیر لیبرالی اندیشه اش كه مبتنی بر قدرت مطلق دولت و نهاد حكومت بود، همواره بر محترم بودن حوزه خصوصی افراد و همچنین عقلانیت ذاتی افراد تاكید داشت. همین عقلانیت فردی خود زمینه‌یی است كه مداخله دولت در مسائل شخصی افراد را با این استدلال كه هر انسان خود می تواند با كمك عقل خود زندگی درستی داشته باشد مورد تردید قرار می داد . از طرف دیگر جان لاك بر نیك سرشت بودن ذات انسان تاكید داشت و لذا معتقد بود اگر دخالت دولت هم وجود نداشته باشد انسانها از شر و پلیدی رویگردان هستند و لذا محلی برای مداخله دولت در زندگی اشخاص نمی دید . همانطور كه اشاره كردم عدم مداخله دولت در زندگی شخصی افراد و آزادی فردی دو اصل اساسی لیبرالیسم است اما گویا گاهی تحقق همزمان این اصول با هم توافق ندارند و به نقض یكدیگر منتهی می شوند . یعنی گاه اتفاق می افتد كه رها ساختن جامعه از سوی دولت باعث غلبه بعضی از افراد بر دیگران می شود . البته باید درنظر داشته باشیم كه مساله مورد نظر در زمان جان لاك و توماس هابز قابلیت طرح نداشت . تلاش لیبرالهای اولیه‌یی مثل هابز و لاك بر تحدید قدرت دولت بود زیرا تنها چیزی كه می توانست در مقابل قدرت افراد قد علم كند و توانایی آنها را به چالش بكشد، قدرت دولتی بود و بنابراین باید محدود می شد . اما بتدریج با تغییرات پیش آمده قدرت افراد آنقدر افزایش یافته است كه تواناییهای ویرانگری به آنها اعطا كرده است و بنابراین باید در عصر تروریسم از افراد و دسته های كوچك هم ترس بسیار زیادی داشت . از همین رو بعضی از متفكران لیبرال مثل جان استوارت میل و جرمی بنتام از دخالت دولت در اجتماع برای حفظ آزادیهای افراد حمایت می كردند . از نظر آنها دولت باید درجاهایی كه آزادی افراد به دیگران صدمه وارد می كند دخالت كرده از حقوق افراد دفاع كند . این خود مبنایی است كه‌می تواند اقدامات دولتهای اروپایی و آمریكایی را در دست اندازی به حوزه خصوصی افراد در جهت حفظ امنیت و جلوگیری از تروریسم توجیه كند . اگرچه همانطور كه اشاره كردیم بعضی متفكران لیبرال از مداخله دولت در بعضی آزادیهای شخصی دفاع كرده اند اما همواره میزان این مداخلات مورد مناقشه بوده است .
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست