کاربردهای لیزر در پوست

امروزه مطالب زیادی در مورد لیزر در رسانه های مختلف مطرح میشود ولی شخصاً احساس میکنم که دیدگاه درستی در مورد لیزر در جامعه ما وجود ندارد گروهی لیزر را به عنوان تکنولوژی معجزه گر میشناسند و گروهی دیگر از نام لیزر بدلیل عوارض احتمالی آن گریزانند

امروزه مطالب زیادی در مورد لیزر در رسانه‌های مختلف مطرح میشود ولی شخصاً احساس میکنم که دیدگاه درستی در مورد لیزر در جامعه ما وجود ندارد.گروهی لیزر را به عنوان تکنولوژی معجزه‌گر میشناسند و گروهی دیگر از نام لیزر بدلیل عوارض احتمالی آن گریزانند.به همین دلیل این مقاله را به زبانی ساده ولی علمی نوشتم تا باعث آشنایی بیشتر مردم با لیزر و کاربردهای آن شود.

اولین لیزر استفاده شده در درمان بیماریهای پوست به بیش از ۴۰ سال قبل برمیگردد.ابتدا لیزر آرگون و دی اکسید کربن (CO۲) در درمان ضایعات خوش‌خیم عروقی مثل خال شرابی و همانژیوم مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه این ضایعات میتوانستد به طور موثری روشن‌تر شود ولی اثرات جانبی مثل زخم یا سوختگی به طرز غیر قابل قبولی بالا بود. در طی ۲۰ سال گذشته ، پیشرفت‌های عمده در فن آوری لیزر صورت گرفته است و امروزه در درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی و نقصهای مادرزادی ، از جمله ضایعات عروقی و خالهای مادرزادی، برداشتن خالکوبی و درمان جای زخم استفاده از لیزرهای مختلف مفید واقع میشود. از طرف دیگر درحال حاضر طیف گسترده‌ای از لیزرها با فن آوری پیشرفته برای زیبایی و جوانسازی پوست به کار میرود.

● خواص نور لیزر چیست؟

به زبان ساده لیزر یک منبع نوری تک رنگ و تک طول موج است که بدلیل هم‌فاز و موازی بودن امواج نور می تواند با دقت به نقطه‌های کوچکی با انرژی بسیار بالا بتابد. لیزرها بر اساس منبع تولید نور که می تواند از جنس گاز، مایع یا جامد باشد نامگذاری میشوند (به عنوان مثال دی اکسیدکربن).با توجه به تمرکز لیزر هدف این است که تخریب سلولهای خاص هدف انجام شود ولی به بافت اطراف آن آسیبی وارد نشود.

● چه نوع لیزرهایی وجود دارد؟

انواع مختلفی از لیزرهای مورد استفاده در عمل جراحی پوست وجود دارد.طول موج هر لیزر و مدت پالس آن، کاربردهای بالینی آن لیزر را تعیین میکند.

● چه بیماریهای پوستی را می توان با لیزر درمان کرد؟

ضایعات پوستی مختلفی را با لیزر درمان میشوند که میتوان آنها را به چند گروه تقسیم کرد:

▪ ضایعات عروقی : لیزر برای درمان انواع ضایعات عروقی مانند خال شرابی (ماه گرفتگی )، تلانژکتازی صورت(رگهای نازک پوستی) ، همانژیومهای نوزادی و قرمزی صورت و گردن به کار میرود.برای درمان اکثر ضایعات عروقی از لیزر PDL استفاده میشود. انتخاب این لیزر به دلیل اثر بخشی فوق العاده آن و عوارض بسیار کم لیزر PDL میباشد.اندازه بزرگ هر شلیک لیزر این امکان را ایجاد می کند که ضایعات بزرگ به سرعت درمان شوند. اثرات جانبی آن شامل کبودی بعد از عمل (پورپورا) است که ممکن است یک هفته طول بکشد. معمولاً ضایعات عروقی طی چند جلسه درمان از بین میروند.

▪ خالکوبی و ضایعات رنگدانه‌ای : لیزر QS با انرژی زیاد می تواند با موفقیت در روشن کردن یا از بین بردن انواع ضایعات رنگدانه‌ای به کار رود. ضایعات رنگدانه‌ای مختلفی مثل کک‌و‌مک یا خالهای مادرزادی‌توسط این لیزر به راحتی از بین میروند.مکانیسم اثر این لیزر به این صورت است که انرژی لیزر باعث تبدیل دانه‌های ملانین به ذرات کوچک میشود. نتایج درمان با لیزر QS بستگی به عمق و رنگ ضایعه دارد.لیزر QS می‌توان بدون ایجاد آسیب به پوست اطراف خالکوبی را از بین ببرد.انتخاب نوع لیزر بستگی به رنگ، عمق و ماهیت شیمیایی جوهر خالکوبی دارد. در اغلب خالکوبی‌ها جلسات متعدد درمانی لازم است. رنگ های زرد، نارنجی و سبز مقاومترین رنگها به لیزر هستند.

▪ درمان مو‌های زاید : از لیزر میتوان برای درمان موی زاید در خانمها یا در درمان مو‌های اندام‌ها و بدن استفاده کرد. لیزر در درمان مو‌های تیره بسیار موثر است ولی درمان موهای روشن و نازک توسط لیزر به سختی انجام میشود. برای درمان مو‌های زاید جلسات متعدد درمانی لازم است.فواصل جلسات درمانی بستگی به منطقه تحت درمان در بدن دارد.درمان با لیزر نسبت به الکترولیز درد کمتری دارد و بسیار سریعتر انجام میشود. عوارض لیزر در درمان موهای زاید بسیار نادر است.

● درمان چروک،جای جوش و جوانسازی پوست :

لیزر دی اکسید‌کربن و اربیم در کاهش و از بین بردن چروک صورت ، آکنه و اسکار زخم و جوانسازی پوست بسیار موثر هستند. لیزر دی اکسید‌کربن لیزر استاندارد جوانسازی صورت است بدین معنی که سایر لیزر‌ها با این لیزر مقایسه می شوند. عوارض جانبی این لیزرها عبارتند از قرمزی ، تورم و زخم که یک یا دو هفته طول میکشد.لیزر اربیم نتایج و عوارض جانبی مشابه با لیزر دی اکسید‌کربن دارد.با وجود زمان بهبودی طولانی در درمان با لیزر دی اکسید‌کربن و لیزر اربیم،در صورت استفاده درست،نتایج بسیار عالی از این لیزرها حاصل میشود.

اخیراً لیزرهای فرکشنال برای جوانسازی پوست به کار میرود.این لیزرها با تخریب بخشی از پوست باعث انتقال حرارت به کلاژن پوستی میشود که به تدریج باعث جوانسازی پوست میشود. جلسات متعدد درمانی برای مشاهده اثر لیزر لازم است.

● کلویید یا گوشت اضافه :

کلویید به ایجاد بافت اضافه هنگام ترمیم یک زخم گفته میشود.از بین بردن کلویید بادرمان‌های سنتی بسیار دشوار است ولی از بین بردن آن با لیزر دی اکسید‌کربن و اربیم به عنوان یک جایگزین برای جراحی موفقیت خوبی دارد.اخیراً لیزر PDL برای درمان کلویید استفاده شده است که باعث کاهش قرمزی و خارش و همچنین بهبود انعطاف پذیری کلویید میشود. ممکن است چند جلسه درمان با لیزر PDL برای درمان کامل کلویید لازم باشد.

پس به طور خلاصه میتوان گفت که لیزر علاوه بر کاربردهای زیبایی،در درمان بسیاری از بیماریهای پوستی به کار میرود. انتخاب صحیح لیزر متناسب با وضعیت بیماری، تنظیمات درست دستگاه لیزر و فاصله‌گذاری مناسب بین جلسات درمانی توسط پزشک باعث میشود که بیمار در کمترین زمان و با حداقل عوارض به نتیجه دلخواه دست پیدا کند.

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست و مو ]