شنبه, ۳۰ تیر, ۱۴۰۳ / 20 July, 2024
مجله ویستا

بزرگترین خطری که سیاره ما را تهدید می کند


بزرگترین خطری که سیاره ما را تهدید می کند

خطرات زیادی در کمین سیاره زیبای ما نشسته است که اگر از آنها غفلت بکنیم , صدمات و خسارات ناشی از آنها, چنان گسترده و زیاد خواهد بود که هرگز جبران نخواهد شد

خطرات زیادی در کمین سیاره زیبای ما نشسته است که اگر از آنها غفلت بکنیم ، صدمات و خسارات ناشی از آنها، چنان گسترده و زیاد خواهد بود که هرگز جبران نخواهد شد.

این سیاره شگفت انگیز ، حقیقتا ً نگین و گوهر ِ گرانبهایی در منظومه شمسی و حتی در جهان هستی است که برای تکامل و شکوفایی آن ، میلیاردها سال زمان صرف شده است و از ۵/۳ میلیارد سال پیش تا کنون ، جانداران ِ ریز و درشت ِ بسیاری ، در آن پا به عرصه وجود نهاده اند و پس از نقش آفرینی ، جان خود را از دست داده اند تا سیاره مناسبی برای رشد و تعالی ما بسازند .

نظامات حیرت انگیز دنیای ما ، محصول تصادفات ِ کور و بی هدفی نیستند که در مجموع ، راه رشد و تکامل روز افزون را در پیش نگیرند بلکه ناظم و پروردگار جهانیان ، هدایت گر و تعالی بخش ِ آنهاست وهیچ نقصی در کار خداوند وجود ندارد .

جهان هستی و مواد تشکیل دهنده آن ، به گونه ای آفریده شده است که از تعاملات ِ اجزای آن ، نظم و زندگی بوجود می آید و سپس تکامل می یابد و این استعداد ، در وجود آنها به ودیعه گذاشته شده است و همانطوری که خداوند ، زندگی ما و حوادث آن را هدایت می کند ، این حیات و تکامل شگفت انگیز آنرا را با اسباب و علل به پیش برده است و امروزه پس از میلیاردها سال ، به درجه ای از رشد و تکامل رسانده است که واقعا ً محیّرالعقول است و ارزش هر گونه زحمت و فداکاری را دارد .

بنابراین لازم و ضروری است که در سریعترین زمان ممکن ، تمامی خطرات بالقوه و بالفعل ِ آن را مورد بررسی دقیق و علمی قرار بدهیم تا ضمن شناسایی و اولویت بندی خطرات ِ ممکن ، راه های مقابله با آنها را طرح و عملیاتی سازیم تا از این محصول گرانبهای آفرینش ، به نحو احسن ، صیانت و حفاظت نماییم و لذا به تعدادی از خطرات ممکن ، اشاره می کنم تا ضمن بررسی منطقی ، علمی و بیطرفانه ، به بزرگترین و فوری ترین خطری که سیاره ما را تهدید می کند ، پی ببریم ، البته از خطرات ِ ریز و درشتی مانند : گرمایش کره زمین ، طوفانهای خورشیدی ، تخریب لایه ازن ، جابجایی قطبین مغناطیسی زمین ، برخورد ِ اخترواره ها با زمین ، شیوع بیماریهای واگیردار و خطرات دیگری که ذکر همه آنها از حوصله این مقال خارج است ، صرف نظر می کنم و فقط به تعدادی از خطرات ممکن ، اشاره می کنم :

۱ – برخورد شهاب سنگها و ستاره های دنباله دار با زمین

با توجه به دستاوردهای علمی و یافته های دیرینه شناسان ، معمولا ً از برخورد ِ شهاب سنگ ها و ستاره های دنباله دار با زمین ، به عنوان یکی از خطرناک ترین پدیده های طبیعی نام برده می شود که بارها اتفاق افتاده است و در آینده نیز اتفاق خواهد افتاد بطوری که امروزه با اطمینان می توانیم عنوان نماییم که سیاره ما بطور متوسط ، از هر هزار سال یک بار ، با یک شهاب سنگ ِ تقریبا ً ۵۰ متری هدف قرار می گیرد و دچار تغییراتی می شود که البته در مقیاس جهانی ، چندان قابل توجه نیست ولی اگر طول و عرض این سنگ آسمانی به چند کیلومتر برسد ، قضیه خیلی فرق خواهد کرد و خطر جدی تر خواهد شد یعنی همانطوری که برخورد ِ یک سنگ آسمانی ( حدودا ً ۱۰ کیلومتری ) در ۶۵ میلیون سال پیش با زمین و به دنبال آن افزایش زمین لرزه ها و آتشفشانهای متعدد و برخوردهای دیگری که روی دادند ، باعث شدند که دگرگونی های بسیار شدیدی در وضیعت آب هوایی زمین بوجود بیاید و برای همیشه ، به حیات ِ بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری و از جمله به حیات ِ دایناسورها پایان بدهد ، لذا چنین اتفاقی باز هم می تواند بسیار تاثیر گذار باشد ولی آیا این گونه عوامل طبیعی ، می توانند بزرگترین و فوری ترین خطری باشند که سیاره ما را تهدید می کنند یا نه ، جای بحث و تامل ِ بسیاری دارد که ذیلا ً به مواردی از آنها اشاره می کنم :

اولا ً احتمال برخورد این گونه سنگ های آسمانی و ستاره های دنباله دار با زمین ، بسیار کم و نادر است ثانیا ً سیاره ما برای حفاظت از دستاوردهای خویش ، موجود ِ ذیشعور و با همتی ، به نام انسان را در دامان خود پرورانده است که می تواند در صورت احساس خطر ، مسیر این سنگهای آسمانی را تغییر بدهد و یا آنها را به قطعات کوچکتری تبدیل نماید تا صدمات حاصله را به حداقل برساند رابعا ً اگر برخوردی هم صورت بگیرد باز هم نمی تواند بزرگترین خطری باشد که سیاره ما را تهدید می کند چون در طول ۵/۳ میلیارد سال گذشته ، این گونه برخوردها ، نه تنها هرگز نتوانسته اند سیاره ما را از حیات خالی کنند بلکه در بلند مدت بر پیچیدگی ها و زیبایی های آن افزوده اند که بسیار ارزشمند است مثلا ً اگر نسل دایناسورهای زمخت و کم هوش ، با همین سنگ های آسمانی منقرض نمی شد ، مسلما ً موجود ِ صاحب شعوری که از میان آنها پا به عرصه وجود می نهاد ، از زیبایی ، ظرافت ، انعطاف و هوش کمتری نسبت به انسانهای ِ امروزی ، برخوردار می شد چون اساسا ً خزندگان و پرندگان ، از هوش و پیچیدگی های کمتری نسبت به پستانداران برخوردار هستند بنابراین برخورد شهاب سنگ ها و ستاره های دنباله دار با زمین ، نه تنها هرگز موجب انقراض حیات در کره زمین نشده است بلکه در بلند مدت ، بر پیچیدگی ها و غنای آن افزوده است و در آینده هم نقشی غیر از این نخواهند داشت .

ضمنا ً متذکر می شوم که دگرگونی های فوری و تدریجی در محیط ِ زیست و سخت تر شدن شرایط زیست محیطی ، اگر به صورت طبیعی باشد ، نه تنها در مجموع مضر نیستند بلکه در بلند مدت باعث بوجود آمدن موجودات کاملتر و سازگارتر می شوند که بر پیچیدگی ها و زیبایی های حیات می افزایند مثلا ً انحراف محور چرخش زمین و پیدایش فصول مختلف ، همین کارکرد را در طول تاریخ ِ حیات داشته است بطوری که حیات گیاهی و جانوری را غنی تر ، پیچیده تر و زیبا تر کرده است بنابراین نباید برخورد ستاره های دنباله دار و سنگ های سرگردان ِ صفحه مداری زمین ، یعنی دایرة البروج را بزرگترین خطری بحساب بیاوریم که سیاره ما را تهدید می کنند .

۲ – آتشفشانها

با بررسی ِ دوره های مختلف زمین شناسی مشخص شده است که نقش آتشفشانها ، بویژه آتشفشانهای بسیار بزرگ ، در تغییر و تحولات زیستی و آب و هوایی زمین ، بسیار مهم و تعیین کننده بوده است مثلا ً تحقیقات دیرینه شناسان نشان می دهد که فورانهای آتشفشانی در ۲۵۰ میلیون سال پیش ، باعث اسیدی شدن آب اقیانوسها بوسیله دی اکسید کربن و دی اکسید سلفور گردیده است و باعث نابودی بسیاری از جانداران آبزی در آن دوره شده است و یا آتشفشانهای مهیب ِ هندوستان در ۷۳ هزار سال پیش ، باعث نابودی ۷۵% از انسانهای در حال تکامل آن منطقه گردیده است و اثرات جهانی آن قابل توجه بوده است .

امروزه چندین ابرآتشفشان ِ بسیار بزرگ و مهم ، در گوشه و کنار دنیا شناسایی شده اند که آتش بازی مجدد هر یک از آنها ، می تواند برای تمدن بشری و حیات گیاهی و جانوری ، بسیار تاثیرگذار باشد مثلا اگر آتشفشانی که در زیر پارک ملی یلواستون قرار دارد و بطور متوسط از هر ۶۰۰ هزار سال یک بار فوران می کند و امروزه از آخرین آتش بازی آن حدود ۶۴۰ هزار سال گذشته است ، دوباره فوران نماید ، مسلما ً در همان ساعات و روزهای اولیه ، بخش های وسیعی از قاره آمریکا را نابود خواهد کرد و اثرات جهانی آن چشمگیر خواهد بود و ممکن است سیاره ما را وارد یک دوره طولانی مدت از یخبندان نماید که بسیار نگران کننده است ، ولی با این همه ، ما می دانیم که در طول تاریخ حیات ، یعنی از ۵/۳ میلیارد سال پیش تا کنون ، هیچ آتشفشانی در هیچ دوره ای نتوانسته است حیات گیاهی و جانوری را بطور کامل از سطح سیاره زمین محو نماید هر چند که مسیر تکامل آنها را تغییر داده است و حتی بعضی از گونه های گیاهی و جانوری را برای همیشه از بین برده است ، ولی در بلند مدت باعث بوجود آمدن موجودات سازگارتر ، پیچیده تر و زیباتری شده است که بسیار ارزشمند است و لذا نقش آتشفشانها در مجموع ، برای سیاره ما مثبت بوده است و در آینده هم همین کارکرد را خواهد داشت .

۳ – تولید و مصرف خوراکیهای فیزیکی و شیمیایی

اگر به تاریخ حیات ِ بشر نگاه بکنیم متوجه می شویم که تولید و مصرف خوراکیهای شیمیایی ( به صورت ابتدایی ) از وقتی شروع شده است که انواع مواد غذایی ، بصورت وسیع و متنوع ، در اختیار او قرار گرفته است و لذا او توانسته است انواع مواد غذایی را با هم مخلوط و ترکیب نماید تا به مواد غذایی ِ خوشمزه تر و به خیال خودش مقوی تری دست یابد در حالی که دستگاه گوارش او برای هضم ِ هر یک از این مواد غذایی ، آنزیم خاصی داشته است و برای هضم ِ ههمزمان ِ چندین نوع مواد غذایی ، تکامل زیادی نیافته بود و لذا این ترکیب ، جزء در موارد معدودی ، خوب نبوده است و الان هم خوب نیست .

و اما امروزه قضیه بسیار بدتر شده است یعنی با ترکیب مواد کانی ، شیمیایی و عالی ، مواد غذایی تولید می کنند و با طعم دهنده های گوناگون ، حس چشایی و بویایی ما را در تشخیص مواد غذایی مناسب ، به اشتباه می اندازند که بسیار نگران کننده است .

ما باید توجه داشته باشیم که انسان ، مخلوق خداوند است و اشرف مخلوقات می باشد و ساختار بدنی او بسیار پیچیده است و لذا دیگران نه می توانند و نه حق دارند که با ترکیب چند مواد شیمیایی ، مواد خوراکی برای او و حتی برای سایر جانداران تولید نمایند بنابراین جلوی این گونه اعمال خطرناک باید گرفته شود .

و اما از این هم فاجعه بارتر آن است که امروزه تعدادی از افراد ، با پرتوها و اشعه های گوناگون ، جهش های را در ساختار ژنتیکی جانداران بوجود می آورند و با هیاهوی بسیار ، عنوان می نمایند که ساختار ژنتیکی آنها را اصلاح کرده اند در حالی که تغییر ساختار ژنتیکی جانداران ، باید در طول هزاران و حتی میلیونها سال ، همراه با تغییرات محیطی ، صورت بگیرد و بدون تغییر محیط ، تغییر ساختار ژنتیکی جانداران ، اشتباه بزرگی است که متاسفانه بعضی ها مرتکب می شوند چون اولا ً کسی قادر به انجام درست ِ این گونه اعمال نیست ثانیا ً این کار تنها از عهده طبیعت بر می آید که خالق طبیعت هم خداوند است و اگر انسان به این گونه اعمال خود ادامه بدهد و از این طریق بخواهد برای خود و برای سایر جانداران ، مواد غذایی تولید بکند ، بدون تردید در بلند مدت ، ساختار ژنتیکی او و سایر جانداران ، برای سازگاری با این خوراکیهای دستکاری شده ، دچار تغییرات جدی خواهد شد و ساختار ژنتیکی آنها ، بدتر خواهد شد چون مسببب این گونه اعمال ، آدم های هستند که توانایی و حق دخالت در اینگونه امور را نداشته و ندارند .

ولی این مسئله هم با تمام خطراتی که دارد ، باز هم نمی تواند بزرگترین و فوری ترین خطری باشد که سیاره ما را تهدید می کند چون جامعه بشری به مضرات ِ اینگونه اعمال ، بیشتر پی خواهد برد و بالاخره جلوی این گونه اعمال گرفته خواهد شد .

۴ – آلودگی های زیست محیطی

هر نوع پیشرفتی که به محیط زیست ما آسیب جدی برساند ، پیشرفت نیست بلکه پس رفت محسوب می شود و ریشه بسیاری از این آسیب ها ، ناشی از آموزه های شیطانی ، مانند : نفع طلبی ، لذت طلبی و دنیا گرایی افراطی می باشد و اگر ما به دنبال آموزه های پیامبران الهی می رفتیم و از اسراف گری پرهیز می کردیم هرگز دچار اینگونه مصیبت های خود ساخته نمی شدیم .

وقتی که علم اقتصاد را در تولید بیشتر و مصرف بیشتر ، خلاصه می کنند ، نباید انتظار داشته باشیم که وضیعت دنیای ما بهتر از این باشد بلکه وضیعت چنان می شود که : « ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ » (سوره روم آیه ۴۱) (آشکار شد فساد در خشکی و دریا بسبب آنچه مردم انجام داده اند )

توجه به این مسئله هم ضروری است که بسیاری از آلودگی های زیست محیطی را به بهانه های مانند تامین بهداشت و رفاه فردی و عمومی ، به محیط زیست تحمیل می نمایند و بهداشت محیط زیست را فراموش می کنند در حالی که این کار افراطی گری است و نیازی به آن نیست چون اگر مقدار عوامل بیماریزا کم باشد ، اصولا ً بیماریزا محسوب نمی شوند بلکه نقش واکسن را ایفاء می نمایند بنابراین در رعایت مسائل بهداشتی ، نباید دچار افراط و تفریط بشویم .

بهداشت و رفاه ما وابسته به این نیست که برای خوردن یک لیوان آب ، و یا برای خرید یک کیلو میوه ، حتما ً باید از لیوان ها و کیسه های پلاستیکی ِ یکبار مصرفی استفاده بکنیم که طبیعت ِ مظلوم ما ، برای از بین بردن آنها ، بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال تلاش خواهد کرد ، بلکه راههای دیگری هم وجود دارد که باید از آنها استفاده بکنیم ، آیا اگر اینگونه لوازم مصرفی را منعطف تر و محکمتر می ساختیم و برای چندین بار از آنها استفاده می کردیم ، بهداشت و رفاه ما به مخاطره می افتاد و آسیب جدی می دید ؟!

ما باید حدالامکان از تولید و مصرف ِ مواد آلاینده جلوگیری بکنیم و آنها را با مواد ِ مناسب جایگزین نماییم و الا در مصنوعات خود غرق خواهیم شد ، بنابراین آلودگی محیط زیست ، خطر بسیار بزرگی است که سیاره ما را تهدید می کند ولی باید توجه داشته باشیم که این خطر هم نمی تواند بزرگترین و فوری ترین خطری باشد که سیاره ما را تهدید می کند چون جامعه بشری برای همیشه به این وضیعت ادامه نخواهد داد و افراطی گری را کنترل خواهد کرد .

۵ – انقراض گونه های گیاهی و جانوری

یکی از بزرگترین خطراتی که سیاره ما را تهدید می کند ، انقراض ِ گونه های مختلف گیاهی و جانوری می باشد که نباید آن را نادیده بگیریم چون اولا ً تعادل و تعامل ِ گونه های مختلف گیاهی و جانوری با هم و با محیط زیست اطرافشان ، بسیار حساس ، ظریف و شکننده است و این تعادل نباید بهم بخورد ثانیا ً هر یک از این گونه های گیاهی و جانوری ، مجصول صدها میلیون سال تکامل ِ تدریجی است و هر کدام دنیای بسیار شگفت انگیزی دارند که هنوز بسیاری از زوایای آنها ، برای ما مکشوف نشده است و لذا نابودی هر کدام از آنها ، نابودی یک دنیا می باشد که نباید از آن غفلت نماییم .

ما در یکی از بهترین شرایط زیست محیطی ، به این سیاره زیبا ، آورده شده ایم بطوری که همه گونه های گیاهی و جانوری ، برای ما مفید و ارزشمند هستند و لذا نباید آنها را از دست بدهیم .

ولی آیا این مسئله می تواند بزرگترین و فوری ترین خطری باشد که سیاره ما را تهدید می کند یا نه ؟ مسلما ً جواب منفی است چون اولا ً بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری ، بصورت طبیعی ، حفظ خواهند شد ثانیا ً جوامع بشری بالاخره به درجه ای از رشد و آگاهی خواهد رسید که ارزش ِ گونه های مختلف گیاهی و جانوری را بهتر درک خواهد کرد و برای حفظ آنها اقدامات لازم را بعمل خواهد آورد .

۶ – تولید و انباشت سلاحهای کشتار جمعی

تولید و انباشت ِ سلاحهای کشتار جمعی ، یکی از خطرناکترین پدیده های موجود می باشد که سیاره ما را تهدید می کند ، چون بعضی از این کشورها ، آنقدر سلاحهای کشتار جمعی در زرادخانه های هسته ای خود انبار کرده اند که دنیای ما را برای چندین بار می توانند نابود کنند ولی باید توجه داشته باشیم که تولید و انباشت ِ سلاحهای کشتار جمعی ، نتیجه طبیعی ِ دانش و فناوریهای جدید است که گریزی از آن نبوده و نیست و لذا فی نفسه نمی تواند بزرگترین و فوری ترین خطری باشد که سیاره ما را تهدید می کند ، مگر اینکه به دست حاکمان و فرمانروایان نااهل و سادیستی بیافتد که برای ارضای تمایلات سادیستی خودشان ، دست به کشتار ِ انسانهای بی دفاع و بی پناه بزنند که بسیار خطرناک است و این خطر برای سیاره ما بزرگترین و فوری ترین خطری است که وجود دارد چون کافی است در یکی از این کشورها ، شخصیتی مانند نرون ( امپراتور روم ، ۵۴ تا ۶۸ میلادی ) به قدرت برسد و آنوقت برای ارضای تمایلات سادیستی خود ، دست به جنایت و ویرانگری خواهد زد و شهرهای دنیای ما را به آتش خواهد کشید و مانند او ( آنطور که نقل می کنند ، والله اعلم ) بر بالای تپه ای خواهد رفت و در حالی که چنگ می نوازد و آواز می خواند ، سوختن مردم شهرهای دنیا را تماشا خواهد کرد و لذا ما باید کاری بکنیم که تمامی سلاحهای کشتار جمعی ، از دست حاکمان ِ و فرماندهان نظامی ِ کشورهای مختلف دنیا ، خارج بشوند و در اختیار شورایی منتخبی قرار بگیرند که مافوق حاکمان و فرماندهان مذکور باشند بطوری که تمامی دستورات مهم و خطرناک ِ آنها ، بدون تایید و تجویز شورای مذکور ، اجرایی نباشند ، مثلا ً دستوراتی مانند : استفاده از سلاحهای کشتار جمعی ، اعلان جنگ ، دستور قتل و شکنجه افراد ، تخریب خطرناک محیط زیست و غیره که بطور دقیق و مشخص تعریف بشوند و جزء قوانین ملی و بین المللی ، در تمام دنیا باشند .

ما باید توجه داشته باشیم که حاکمان ِ کشورهای مختلف دنیا ، ممکن است در هر زمانی دچار بیماریهای جنون و یا فراموشی ( آلزایمر ) بشوند و یا به هر دلیلی ، دچار افسردگی ، یاس و یا وسوسه های گوناگون بشوند و دست به کارهای بزنند که خطرناک است و لذا علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد.

همت کمیلی