آیینه بصیرت, شهامت و صراحت

به مناسبت شهادت سید مصطفی خمینی ره

شهید آیت‌الله‌سید مصطفی خمینی‌(‌ره) از ویژگیها ی بر‌جسته و فوق‌العاده‌ای برخوردار بود و می‌توان گفت که ایشان آیینه تمام نمای امام‌(ره‌) بود‌. ایشان توانست بسیاری از ویژگیها و برجستگیهای امام را در سایه زحمت و تلاش‌های مستمر خود به‌دست آورد و به همین جهت امام‌(ره‌) او را "امید آینده اسلام" دانستند. با برشمردن ویژگیهای آن شهید بهتر می‌توان به شخصیت‌، عظمت و مقام بی‌مانند او پی ‌برد و به این حقیقت رسید که آن مرحوم تا چه پایه‌ای مایه امید اسلام و مسلمانها بوده است‌. در نوشتار قبل به برخی از امتیازات شهید مصطفی خمینی‌(‌ره‌) اشاره نمودیم. در این مقاله نیز به برخی دیگر از ویژگی‌های ایشان اشاره می‌نماییم:

۱) هوشیاری و نفوذ ناپذیری

از دیگر ویژگیها و امتیازات شهید حاج سید مصطفی(ره) هوشیاری و نفوذناپذیری او بود. بر خلاف بسیاری از روحانیون که به سبب ساد‌ه‌اندیشی، زود به افراد اعتماد می‌کنند، حاج سیدمصطفی(ره) خیلی دیر به افراد اعتماد می‌کرد و به آنهایی هم که اعتماد داشت، با آنان برخورد احتیاط‌آمیز می‌کرد. مشی او این بود که "حمل بر صحت، همه جا خوب است، جز در امور سیاسی" در مسائل سیاسی اصل، عدم اعتماد است، مگر خلاف آن ثابت شود و به همین علت عناصری را که برای تحت تأثیر قرار دادن به او نزدیک می‌شدند، زود می‌شناخت و به اغراض و نقشه‌های آنان پی می‌برد.

۲) شهامت و صراحت

از دیگر ویژگیهای ایشان صراحت و شهامت بود. او در برخورد با افراد از صراحت ویژه‌ای برخوردار بود. نظریات و انتقادهای خود را خیلی صریح بیان می‌کرد و با کژیها، لغزشها و کارهای ناشایست با تندی برخورد می‌کرد و به مصداق "لا تأخذه فی الله لومه لائم" در برابر وظیفه و مسئولیت خویش به نیش، طعنه، اقبال و ادبار دیگران اعتنایی نداشت. شهامت او در برابر دژخیمان شاه در زندان قزل‌قلعه فوق‌العاده بود و این شهامت و صراحت در پاسخهایی که به بازجوییها داده، کاملاً مشخص است. سرهنگ مولوی در تاریخ ۱۰/۱۰/۱۳۴۳ طی گفتگوی تلفنی با حاج سید مصطفی، زبان به هتاکی و جسارت گشود که با واکنش تند و قاطع آن بزرگوار روبه رو شد. به اعتراف افرادی که در حضور او و ناظر این گفتگوی تلفنی بودند، حاج سید مصطفی همه زشت‌گوییها و هتاکی‌های سرهنگ مولوی را به خود او برگرداند تا سرانجام آن نابکار ناچار شد گفتگو را قطع کند.

۳) رویارویی با روحانی نماها و تحجرگراها

شهید حاج‌سید مصطفی نه تنها با زورمداران و طاغوتیان مبارزه آشتی ناپذیر داشت، بلکه با روحانی نماها و روحانیان دگم و متحجر نیز برخوردی توفانی و پایدار داشت‌. در برابر این نوع عناصر مرموز یا ناآگاه، سرسختانه می‌ایستاد و بر ضد آنان افشاگری می‌کرد و نسل جوان حوزه را علیه آنان می‌شورانید‌. از این‌رو‌، می‌توان گفت محافل ارتجاعی نجف آن اندازه که از او ناراحت بودند و حقد و کینه او را در دل داشتند‌، از امام‌(ره) نداشتند! ‌زیرا روی ضعف و لغزش آنان انگشت می‌گذاشت و به آنان پرخاش می‌کرد‌.

۴) پایبندی به اصل ‌ولایت فقیه‌

شهید حاج‌سید مصطفی با آنکه روحیه‌ای انقلابی داشت و از مبارزه قهر‌آمیز با رژیم شاه جانبداری می‌کرد‌، هیچ‌گاه یک گام از راه‌، روش و اندیشه امام‌(ره) فراتر نگذاشت و خودسرانه به کاری دست نزد و در همه امور سیاسی پیرو دستور و رهنمود امام(ره) بود‌، زیرا به اصل "‌ولایت فقیه" اعتقادی راسخ داشت و با وجود فقیه جامع‌الشرایط‌، خود را به دخالت در امور سیاسی و مبارزه مجاز نمی‌دید‌، همان‌گونه که حضرت امام در زمان آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره) هیچ‌گاه راهی برخلاف رأی و دستور ایشان در پیش نگرفتند وبه مبارزه ونهضت بر ضد رژیم شاه دست نزدند‌. البته دیدگاهها‌، پیشنهادات و انتقادات خود را به آن مرحوم می‌رساندند‌، لیکن هرگز برخلاف اندیشه امام گام برنداشت و به کاری دست نزد‌.

پس از بررسی و تحلیل شخصیت و موضع علمی و عملی حاج آقا مصطفی در تاثیر پذیری انقلاب از شهادت ایشان می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

۵) ترویج نام و یاد حضرت امام (ره):

بی‏تردید یکی از مهمترین آثار شهادت حاج آقا مصطفی، ترویج نام و یاد حضرت امام (ره) و تحکیم موقعیت رهبری نهضت در یکی از مقاطع حساس تاریخ انقلاب است. در مبارزات سیاسی، همواره برای زنده نگه داشتن نام و یاد رهبری مبارزه از لوازم و ابزارهای مختلفی استفاده می‏شود که برخی از آنها به صورت اتفاقی و دفعتا به وقوع می‏پیوندد. شهادت فرزند گرامی حضرت امام (ره) یکی از این عوامل است که در گسترش نام رهبری نهضت نقش تعیین‏کننده‏ای داشت. در آن برهه تاریخ‏ساز که گفته می‏شود در پی فشار رژیم ذکر نام حضرت امام در محافل و مجامع مختلف حداقل با شش ماه زندان همراه بود و انواع شیوه‏های سیاسی و فرهنگی به خدمت گرفته شده بود تا نام و یاد رهبری انقلاب در اذهان فراموش گردد به یکباره همه آن تلاشهای مذبوحانه نقش بر آب شد.

۶) ایجاد وحدت و یکپارچگی در میان نیروهای مخالف رژیم:

مبارزات اقشار مختلف مردم ایران در طول سالیان حاکمیت رژیم ستمشاهی شامل گروههای مختلف سیاسی می‏شد، لذا ایجاد وحدت و یکپارچگی در میان نیروهای مبارز به لحاظ تعدد گرایشهای سیاسی و مذهبی کار سخت و دشواری می‏نمود، اما به اعتراف بسیاری از آگاهان سیاسی در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شهادت آیت‏الله حاج آقا مصطفی نقش تعیین‏کننده‏ای را در این راستا به همراه داشت.

۷) تشدید روحیه مبارزه و دادخواهی ملی اسلامی:

بدون شک یکی از مهمترین آثار شهادت حاج آقا مصطفی ایجاد تحرک و شور انقلابی روزافزون در میان مردم بود. بر اساس برخی اطلاعات موجود در بسیاری از شهرهای ایران مجالس سوگواری با همان ویژگیهای خاص و انقلابی خود برگزار شده است. حتی براساس برخی اسناد ساواک در پایان اکثر مجالس ختم حاج آقا مصطفی،‏ شرکت‏کنندگان در مراسم به راهپیماییهای پرشور در حمایت از حضرت امام و محکومیت جنایت‏به وقوع پیوسته توسط رژیم می‏پرداختند. در حقیقت می‏توان این واقعه را مستمسکی جدید برای خشم انقلابی مردم بر علیه رژیم دانست.

محمد جواد امین مقدسی