مردی بدون حق ثبت

«جف گودفلو» G Goodfellow یك كارآفرین باهوش در سیلیكان ولی جنوب كالیفرنیا است او ایده ای را مطرح كرد كه ۵ ۶۱۲ میلیون دلار بازده روزانه دارد, اما هرگز حتی یك سنت از این مبلغ را نخواهد دید

«جف گودفلو» (G.Goodfellow) یك كارآفرین باهوش در سیلیكان ولی (جنوب كالیفرنیا) است. او ایده ای را مطرح كرد كه ۵/۶۱۲ میلیون دلار بازده روزانه دارد، اما هرگز حتی یك سنت از این مبلغ را نخواهد دید. جالب آنكه آقای گودفلو حتی در خود منطقه سیلیكان ولی چندان مشهور نیست، عجیب تر آنكه این موضوع برای خودش هم چندان مهم نیست.

در این مقاله به بررسی یكی از داستان های عجیب درباره نوآوری و پول در جهان فناوری می پردازیم.

جف گودفلو حتی دوره دبیرستان را نیز به پایان نرساند و خیلی زود ترك تحصیل كرد. لحظه رویایی زندگی وی در سال ۱۹۸۲ رخ داد: هنگامی كه ایده فرستادن پیام های پستی الكترونیكی را بدون استفاده از سیم با یك وسیله قابل حمل (از قبیل رایانه Black Berry) مطرح كرد. البته در آن هنگام بلك بری وجود نداشت. در آن هنگام پیجر مدنظر گودفلو بود. او سرانجام به حمایت مالی مورد نیازش دست یافت تا سرویس ای میل بی سیم را در اوایل دهه ۹۰ آغاز كند، ولی طرح او با شكست روبه رو شد. بنابراین وی در سال ۱۹۹۸ به شهر پراگ رفت و كافه ای را در آنجا خرید.

هنگامی كه او در آن شهر بود، بلك بری به بازار آمد. گودفلو در همان زمانی كه در كافه خود كار می كرد نیز اعتقاد داشت كه همگان فراموش كرده اند فكر ای میل بی سیم را نخستین بار او مطرح كرده است.

این موضوع تقریباً در مورد همه صدق می كرد، به جز آقای «جیمز والاس جونیور». او كه در ایالت واشینگتن زندگی می كرد، وكالت یكی از شركت هایی را برعهده داشت كه درگیر مناقشه حق ثبت اختراع آقای گودفلو بود.

والاس نماینده شركت NTP بود كه به طور پرخاشگرانه ای از حق ثبت های خود برای پست الكترونیكی بی سیم دفاع می كرد. وی در اوایل سال ۲۰۰۲ برای نخستین بار به طور تلفنی با جف گودفلو صحبت و خود را معرفی كرد. دو روز بعد او به شهر پراگ پرواز كرد تا از نزدیك با این مبتكر آشنا شود.

گودفلو می گوید كه NTP نگران این موضوع بود كه كار اولیه او ممكن است با ادعاهای حق ثبتی آن شركت ناسازگار باشد، مدتی به طول انجامید تا شركت مذكور فهمید این نگرانی بی مورد است.

گودفلو به خاطر می آورد كه در ملاقات بعدی خود با وكیل NTP، كه یك سال بعد انجام شد، والاس او را این گونه به یكی از دوستان همسفر خود معرفی كرد: «جف مخترع ای میل بی سیم است. شركتی كه من وكالتش را برعهده دارم، بعضی از كارهای انجام شده او را به نام خود ثبت كرده است.»

والاس در پاسخی به پرسش یك گزارشگر روزنامه، به مناقشه درباره نقل قول مزبور پرداخت. اما دو چیز مشخص بود: اول آنكه جف گودفلو كه یكی از پیشگامان فرهنگ رایانه در سیلیكان ولی بود، مفهوم حفاظت از ایده های خود به وسیله حق ثبت را مسخره می دانست و آن را دست كم گرفت. دوم آنكه «توماس جی كامپانا» یك مخترع ساكن شیكاگو كه چنین هراسی نداشت، ایده پست الكترونیكی بی سیم را تقریباً ده سال پس از كار اصلی آقای گودفلو به نام خود به ثبت رساند.

كامپانا كه در سال ۲۰۰۴ درگذشت، یكی از بنیانگذاران شركت NTP بود. حق ثبت او ثروت بادآورده ای را برای این شركت به همراه داشت. شركت NTP در یك تسویه حساب قضایی، به دنبال اقامه دعوایی در مورد تخلف حق ثبت بر علیه شركت (Research in Motion) (سازنده بلك بری) مبلغ ۵/۶۱۲ میلیون دلار دریافت كرد.

ماجرای كار پیشگامانه آقای گودفلو، سند آشكاری از نواقص سیستم حق ثبت اختراع در ایالات متحده آمریكا برای كارشناسان حقوقی و فناوری است. این سیستم در ظاهر به این منظور ایجاد شده است تا به نوآوری و خلاقیت افراد پاداش دهد، اما در عمل به صورت باشگاهی برای شركت های بزرگ و موسسات حقوقی سلطه جو درآمده است.

چند نفر از كارشناسان حقوقی اظهار داشته اند كه كار آقای گودفلو می توانست بنیانی برای یك «هنر پیشتاز» مهم باشد، یعنی طرفین دعوا باید به دادگاه و بازرسان حق ثبت ثابت كنند كه آنها پیشگام بوده اند.

آقای مارك لملی یكی از استادان دانشگاه استانفورد كه متخصص امور حقوقی ثبت امتیاز است، عقیده دارد كه این موضوع، اخلاقی است. وی می گوید: «كلید اصلی حل این معما، وكلایی هستند كه تعهد دارند تا هر آنچه را درباره كار اولیه او می دانند، افشا كنند و او را به عنوان یك شاهد حقیقت در اختیار دادگاه قرار دهند.»

به رغم آنچه كه ممكن است به نظر برسد، آقای گودفلو اظهار می دارد كه از این بابت متاسف نیست. بسیاری از مبتكران شاغل در منطقه سیلیكان ولی، به ویژه توسعه دهندگان نرم افزار منبع باز (Open- Source) تا حد زیادی در احساس تحقیر و تمسخر آقای گودفلو نسبت به حق امتیاز، شریك هستند. این مبتكران كسانی هستند كه فناوری آنها در حال رقابت نابرابر با محصولات شركت هایی مانند مایكروسافت است.

گودفلو در یكی از مصاحبه های اخیر خود گفته است: «مردم چیزی را كه واضح و آشكار است به ثبت نمی رسانند. روشی كه می توان به وسیله آن رقابت كرد این است كه چیزی بسازید كه بهتر، سریع تر و ارزان تر باشد.»

برخورد اولیه آقای گودفلو با آقای والاس در شهر پراگ، فقط نقطه آغاز نقش غیرمستقیم گودفلو در مورد بلك بری بود. وی می گوید كه NTP مصمم بود تا او را به عنوان یك گره در مورد حق امتیاز، باز كند.

شركت NTP آقای گودفلو را به عنوان مشاور استخدام كرد. صورت حساب های شركت نشان می دهد كه روزانه چهار هزار دلار به عنوان دستمزد به او پرداخت شده است. وی در سال ۲۰۰۲ برای چند روز كار در NTP، از جمله دو سفر هوایی به واشینگتن به منظور ملاقات با چند نفر وكیل، مبلغ ۱۹۶۰۰ دلار دریافت كرد. وی به عنوان بخشی از یك قرارداد رسمی، یك موافقتنامه عدم افشای حقایق را به امضا رساند. طبق این موافقتنامه، افشای هرگونه اطلاعات یا مشاوره با هر شخص و شركت دیگری در هنگام اقامه دعوای حقوقی برای آقای گودفلو ممنوع بود.

در جلسه ای كه در واشینگتن برگزار شد، هنگامی كه آقای گودفلو به تشریح فناوری خود بر روی وایت برد مشغول بود، آقای والاس از حقوقدانان حاضر در جلسه خواست كه دست نوشته های خود را از محل جلسه بیرون نبرند، زیرا می ترسید به این وسیله اطلاعات محرمانه به خارج راه پیدا كند.

در پاسخی كه آقای والاس به صورت ای میل به پرسش خبرنگاری درباره تماس های NTP با آقای گودفلو فرستاد، مدعی شد كه گودفلو به این دلیل در آن شركت باقی مانده است كه از اوایل دهه ۹۰ نام او در مقاله های خبری درباره محصولی به نام رادیو میل ذكر شده بود. این محصول، حاصل تلاش آقای گودفلو برای تجاری كردن ایده پست الكترونیكی بی سیم بود.

اما گودفلو نتوانست مدركی درباره این محصول ارائه دهد كه فراتر از مندرجات آن مقاله ها باشد.

پس از آنكه چنین اتفاقی افتاد، گودفلو حتی زودتر از موعد، مفهوم ای میل بی سیم خود را مستند كرد.

The NewYork Times, ۱۶ Apr.۲۰۰۶

جان ماركاف

ترجمه: محسن جوادی

---