اوباما, وارث دشواریهای سیاست خارجی

زمانی که دیمیتری مدودف, رئیس جمهور روسیه و باراک اوباما, رئیس جمهور تازه انتخاب شده آمریکا در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در واشنگتن در تاریخ ۱۵ نوامبر با یکدیگر ملاقات کردند, هر دو طرف می دانستند که گفتگوی سختی پیش رو دارند

زمانی که دیمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه و باراک اوباما، رئیس جمهور تازه انتخاب شده آمریکا در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در واشنگتن در تاریخ ۱۵ نوامبر با یکدیگر ملاقات کردند، هر دو طرف می دانستند که گفتگوی سختی پیش رو دارند. به گزارش دیپلماسی ایران، رئیس جمهور تازه انتخاب شده آمریکا، سیاست خارجی دشواری را به ارث برده است و امکان این وجود ندارد که وی بتواند یک شبه کشور بزرگی مانند آمریکا را متحول کند. تغییرات نیازمند زمان است. همه چیز به این بستگی دارد که در چه مدت زمانی اوباما می تواند دیدگاه واشنگتن نسبت به روسیه را تغییر دهد. آمریکا مجبور است که چنین روندی را اتخاذ کند چراکه اروپا چنین کرده است و آمریکا نمی تواند امید داشته باشد که بتواند چهره خود را بدون همراه بودن با جهان تغییر دهد. گفته می شود که اوباما بهتر از جورج بوش عمل خواهد کرد چرا که بدتر کردن شرایط امری غیرممکن است. جورج بوش به قدری نفرت انگیز است که در مقایسه با او حتی جان مک کین هم گزینه بهتری به نظر می رسد. اما سیاست مقوله ای متفاوت است. گاهی یک سیاستمدار خوب بودن کافی نیست و حتی گاهی کافی نیست که یک سیاستمدار بدی باشی. چند ماه پیش یعنی پیش از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا همه این سؤال را می پرسیدند که کدام کاندیدای ریاست جمهوری در آمریکا برای روسیه بهتر است؟ هرچند این سؤال بسیار سطحی است. آنچه که برای روسیه بهتر است این است که آمریکا بتواند از موقعیت ها استفاده کند و درک درستی از حوادثی داشته باشد که در اطراف اتفاق می افتد. نه جورج بوش و نه کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا نتوانستند در مقابل روسیه سیاست های ابتدایی رونالد ریگان را داشته باشند.

آمریکا در مورد تحولات سریع جهان عقب ماند و به همین دلیل است که در حال حاضر باید بر سرعت خود بی افزاید تا بتواند به اروپا، آسیا و روسیه برسد. اکنون واشنگتن باید نگرش خود را نسبت به روسیه تغییر دهد چرا که مسکو دیگر آن بره ای نیست که بوریس یلتسین رئیس جمهورش بود، حتی امروز روسیه با سال های اولیه ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین قابل مقایسه نیست. روسیه کشور متفاوتی است. روسیه به دنبال بازسازی ایدئولوژی های آمرانه خود نیست، حتی برای به دست آوردن دوباره نفوذ خود در جهان تلاش نمی کند. روسیه به دنبال به دست آوردن یک رفاه اجتماعی و اقتصادی پویا و وزن ژئوپولیتیکی در جهان است. روسیه با غرب کنار آمده است به امید یک درک متقابل و اکنون باید روند خود را تغییر دهد. اکنون توپ در زمین آمریکا است. اکنون این واشنگتن است که باید با رفتارش مسکو را متقاعد کند. راه دیگری برای آمریکا وجود ندارد. روسیه امیدوار است که اوباما برنامه سپر دفاع موشکی خود را در لهستان و جمهوری چک ادامه نخواهد داد. مدودف اعلام کرد که اگر آمریکا سپر دفاع موشکی خود را مستقر کند در پاسخ سپر دفاع موشکی اسکندر را در بندر کالینگراد مستقر خواهد کرد. مسکو مخالف حمایت آمریکا از دولت ها دست نشانده در مرزهای خود است.

همسایگان روسیه باید این اجازه را داشته باشند که برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند. روسیه از اوباما انتظار دارد که درک بهتری در سایر مسائل نیز داشته باشد. کاملا واضح است که آمریکا قصد ندارد تاج ابرقدرتی خود را زمین بگذارد. اما با توجه به شرایط جهانی باید نفوذ خود را در جهان کاهش دهد و با اروپا، چین، هند و روسیه بر سر بسیاری از مسائل به توافق برسد. مسکو و واشنگتن اجباری برای دوست داشتن و یا دوست نداشتن یکدیگر ندارند. اوباما امیدوار است که بتواند روابط دوجانبه بهتری با روسیه برقرار کند. بنابراین می تواند برای جایگزینی استار ۱ که دسامبر سال دیگر معاهده آن به پایان می رسد با روسیه به توافق برسد. اوباما همچنین باید بین همکاری با روسیه، کره شمالی و سایر موارد از یک طرف و استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا یکی را انتخاب کند. سناریویی نه چندان خوشایندی که وجود دارد، برقراری روابطی نه چندان دوستانه بین روسیه و آمریکا است که عضویت گرجستان و اکراین در ناتو را نیز شامل می شود. جنگ قفقاز حداقل یک تاثیر مثبت داشت و سبب شد تا مردم غرب این حرف مسکو را به خوبی بشنوند که گسترش ناتو تا مرزهای جنوبی روسیه تعادل روابط روسیه، اروپا، آمریکا را برهم می زند. روسیه ساکاشویلی را سرجایش نشاند و با این حرکت به غرب یادآوری کرد که جهان تغییر کرده است و به کسی اجازه نمی دهد تا با دولت های دست نشانده آن را محاصره کند. وقتی مدودف از حق امتیاز این کشور در کشورهای همسایه خود صحبت می کند دقیقا منظورش همین است. به طور واضح، وزارت امور خارجه آمریکا درک درستی از این جمله مدودف ندارد. مطمئنا این خطرناک تر از روابط نزدیک بین آمریکا و بریتانیا نخواهد بود. به بیان دیگر معنای سخنان مدودف پیامی برای اوباما است که بسیار ساده است. آسیب رساندن به امنیت منطقه ای در مرزهای روسیه ( مانند عضویت گرجستان به ناتو و یا استقرار سپر دفاع موشکی) در ارتباط مستقیمی با استراتژی و امنیت جهانی است. روسیه امیدوار است که اوباما در سیاست خارجی جا پای جورج بوش نمی گذارد. اگر اوباما خواهان پیشرفت در روابط دوجانبه است باید تغییرات بنیادینی انجام دهد.