شکوفایی سینمای آلمان با یارانه های دولتی

در ۲ سال گذشته, تهیه و تولید فیلم در این کشور افزایش چشمگیری یافته است

دولت آلمان قصد کمک به صنعت سینمای داخلی را دارد و تحلیلگران اقتصادی سینما در این کشور اروپایی امیدوارند این حمایت‌های مالی (که از آن به عنوان «سرمایه‌گذاری‌های بخشنده» نام برده می‌شود)‌ باعث شود تا سینمای ملی که با بحران‌ها و توفان‌های سهمگینی روبه‌روست، قد راست کند و بتواند به حیات خود ادامه دهد.

این فقط کشور آلمان نیست که به واسطه بحران اقتصادی شدید ۲ سال قبل بین‌المللی، لطمات و خسارات زیادی را تحمل کرد. این اتفاق به صورت یکسان و همزمان در تمام کشورهای کوچک و بزرگ جهان رخ داد و طبیعی بود که اقتصاد آلمان (و به تبع آن سینمای بومی این کشور)‌ هم نتواند از این حادثه جان سالم به در ببرد. در شرایطی که صنعت سینمای ملی در کشورهای مختلف جهان هنوز هم تحت تاثیر آن بحران اقتصادی سخت است و سقوط اقتصادی همچنان مهار نشده (و ادامه دارد)‌، فیلمسازان آلمانی دلیل خوبی برای خشنودی و رضایت دارند. آنها در یکی دو ماه اخیر بر دامنه فعالیت‌های سینمایی خود افزوده و خبرهای رسیده حاکی از آن است که این فعالیت‌ها هر روز که می‌گذرد بیشتر می‌شود. تحلیلگران اقتصادی و منتقدان سینمایی این امر را ناشی از یک نکته می‌دانند و آن هم مشوق‌های سینمایی است که با دست و دلبازی تمام مسوولان دولتی در اختیار صنعت سینمای کشور قرار داده شده است. این دست و دلبازی آلمانی شامل مبلغ بالایی دلار و یورو می‌شود که دولت به صورت یارانه به فیلمسازان و تهیه‌کنندگان ارائه می‌کند.

● ۳۶۰ میلیون دلار کمک دولتی

شاید در نگاه اول کمی عجیب و غریب به نظر برسد، ولی به صورت رسمی گفته شده که دولت هر سال مبلغی حدود ۳۶۰ میلیون دلار در اختیار تولیدات سینمایی قرار می‌دهد تا به کمک آن سینمای کم‌تحرک کشور فعال شود. رسانه‌های گروهی آلمان می‌نویسند اختصاص چنین رقم کلانی به عنوان حمایت مالی به صنعت سینمای کشور نه فقط باعث خوشحالی و خشنودی عمومی فیلمسازان داخلی شده است، بلکه عامل انگیزه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران، تهیه‌کنندگان و فیلمسازان بین‌المللی هم بوده و آ‌نها را نیز مشتاق کار تولید فیلم در این کشور اروپایی کرده است. اهالی صنعت سینمای آلمان امیدوارند این کمک‌های مالی سخاوتمندانه دولتی، سیل هنرمندان خارجی را به سمت لوکیشن‌های متنوع و جذاب کشور سرازیر کند.

بنیاد فدرال فیلم آلمان (DFFF) یکی از مراکز اصلی است که یارانه‌های دولتی را در اختیار هنرمندان بومی قرار می‌دهد. این بنیاد اعلام کرده محصولات خارجی و بین‌المللی که در داخل خاک آلمان فیلمبرداری می‌شوند، از یکسری معافیت‌های ویژه مالی استفاده خواهند کرد و کمک‌های دیگری هم در اختیار آنها گذاشته خواهد شد. این بنیاد از وضعیت فعلی بسیار راضی به نظر می‌رسد، زیرا در سال ۲۰۱۰ حدود ۵۰۰ میلیون دلار صرف محصولات سینمایی کرد. این رقم به صورت همزمان صرف تولیدات ملی و محصولات مشترک بین‌المللی یا آن دست از محصولات خارجی شد که فقط قصد بهره‌برداری از لوکیشن‌های داخل کشور را داشتند.

به گفته مسوولان بنیاد فدرال فیلم آلمان، این مرکز در سال گذشته میلادی به تولید ۸۰ فیلم سینمایی کمک کرد که برخی از آنها صرفا محصولات بین‌المللی بودند. رقم و میزان کمک به این محصولات یکسان نبوده و بسته به نوع فیلم، این رقم در تغییر بوده است.

● تولید چند فیلم مهم

بخش مهمی از کمک‌های مالی به تولیدات مشترک و بین‌المللی نه به صورت نقدی که به صورت معافیت‌های مختلف مالی و تخفیف در بخش خرید بوده است. اما بنیاد فدرال فیلم آلمان فقط قصد کمک به فیلم‌های زنده و داستانی سینمایی را ندارد. آنها بخش ویژه‌ای را هم به تولید فیلم‌های انیمیشن و مستند اختصاص داده‌اند. یکی از محصولات مهمی که سال گذشته میلادی با حمایت مادی و معنوی این بنیاد در خاک آلمان تولید شد، نسخه جدید سینمایی قصه کلاسیک «سه تفنگدار» بود. این فیلم را پل دبلیو اس آندرسن کارگردانی کرد و اورلاندو بلوم، میلاجوویچ و کریستف والتز (بازیگر مطرح آلمانی)‌ نقش‌های اصلی آن را بازی کردند. صنعت سینمای آلمان به نمایش موفقیت‌آمیز مالی و انتقادی این درام ماجراجویانه در فصل تابستان امسال امید زیادی دارد. «ناشناس» ساخته جدید جوآمه کولت سرا، فیلمساز اسپانیایی با بازی لیام نیسن ایرلندی هم فیلمی بود که کل صحنه‌های آن در آلمان فیلمبرداری شد. فیلم که دایان کروگر بازیگر آلمانی‌تبار را هم در یکی از نقش‌های اصلی دارد، قصه دکتری را تعریف می‌کند که هنگام سفر به آلمان برای شرکت در یک همایش علمی بین‌المللی، تصادف کرده و بخشی از حافظه خود را از دست می‌دهد. این اثر دلهره‌آور و پررمز و راز، استفاده خیلی خوبی از لوکیشن‌های مختلف شهر برلین کرده است.

یکی از تازه‌ترین فیلم‌های بین‌المللی که در لوکیشن‌های آلمان و با کمک‌های مالی دولتی ساخته شده، آخرین کار دیوید کراننبرگ فیلمساز کانادایی‌تبار سینما «یک متد خطرناک» با بازی دیگو مورتنسن و کایرا نایتلی است. این فیلم براساس قصه نمایشنامه کریستوفر همپتون ساخته شده و مورتنسن در آن نقش زیگموند فروید را بازی می‌کند. این درام درباره بخش مهم و پررمز و راز زندگی فروید است که طی آن با کارل یونگ (با بازی مایکل فاسبندر، بازیگر جوان آلمانی‌تبار)‌ آشنا می‌شود و بحث‌های تند روانکاوانه بین آنها درمی‌گیرد. به جز آلمان، کشورهای فرانسه، کانادا و ایرلند هم جزو لوکیشن‌های فیلم هستند و کراننبرگ می‌گوید استفاده از لوکیشن‌های آلمانی، از ضروریات کار بوده و او به خاطر زیبایی یا حمایت‌های مالی دولتی آلمان نبوده که حدود ۳۰ درصد از قصه «یک متد خطرناک» را در این کشور فیلمبرداری کرده است. هزینه تولید فیلم حدود ۲۰ میلیون دلار شده و گفته می‌شود حدود ۷ میلیون دلار آن از سوی بنیاد فیلم فدرال آلمان تامین شده است. اما سازندگان این درام دلهره‌آور، هنوز این رقم را به صورت رسمی تایید نکرده‌اند.

● کشوری جذاب برای فیلمسازان

به گفته براند نیومان وزیر فرهنگ آلمان، سرمایه‌گذاری‌های مادی و معنوی بنیاد فدرال فیلم آلمان در سال گذشته روی محصولات سینمایی، باعث یکجور شکوفایی اقتصادی شده و تاثیر مثبت بسیار زیادی بر فعالیت‌های اقتصادی (بویژه در بخش‌های غیرسینمایی)‌ داشته است. مبلغی که سال قبل از طریق این بنیاد در اختیار تولیدات ملی و بین‌‌المللی قرار گرفت، حدود ۴۶۰ میلیون دلار برآورد شده است. نیومان در ادامه می‌گوید: «بنیاد فدرال فیلم آلمان خیلی سریع توانست شرایط خوب کاری را برای دست‌اندرکاران هنری فراهم کند و در اوضاع بد اقتصادی ـ بین‌المللی، باعث رونق صنعت سینمای ملی شود. در چند سال گذشته این بنیاد بخش اصلی و مهم وظیفه خود را اختصاص به احیای شرکت‌ها و کمپانی‌های فیلمسازی داده است.

با توجه به مجموعه این شرایط است که آلمان توانسته تبدیل به یک کشور جذاب و مقبول برای محصولات و تولیدات بین‌المللی شود و موقعیت ممتازی در این رابطه به دست بیاورد».

کمک‌های دولت آلمان به سینمای آن کشور شامل یارانه‌های نقدی برای تولید، معافیت‌های مالیاتی و تخفیف‌های خدماتی می‌شود که علاوه بر رشد سینمای بومی، فیلمسازان زیادی از دیگر نقاط جهان را نیز به سمت خود کشانده و بازار تولید‌محصولات‌ مشترک آلمان و دیگر کشورها را گرم کرده است

در حقیقت، همین حمایت‌ها و کمک‌های مالی سخاوتمندانه و دست و دلبازانه است که توانسته توجه تهیه‌کنندگان مطرحی مثل جوئل سیلور را به خود جلب کند. او اواخر سال ۲۰۰۹ یک قرارداد همکاری مشترک با استودیوی قدیمی بابلزبرگ امضا کرد و از آن زمان تاکنون، محصولات خود را برای تولید و فیلمبرداری به آلمان می‌آورد. «ناشناس» را او تهیه کرده و فیلم جدید تاد لینکلن به نام «خیال و روح» هم یکی دیگر از همین پروژه‌هاست. این اکشن دلهره‌آور قصه چند آدم تازه‌وارد را تعریف می‌کند که یک بیمارستان متروکه را خریداری و بازسازی می‌کنند، ولی نمی‌دانند ارواحی که داخل بیمارستان حضور دارند نمی‌گذارند آنها به کسب و کارشان برسند. صحنه‌های فیلم در آلمان و تگزاس فیلمبرداری شده است.

شرکت قدیمی فیلمسازی سونی هم یکی دیگر از سرمایه‌گذارانی است که جذب معافیت‌های مالی آلمان شده و با کمک سرمایه‌های آلمانی، بخشی از هزینه‌های درام دلهره‌آور جدید خود «هانا» ساخته جو رایت را تامین کرد. اریک بانا و ساریس رونان بازیگران فیلم هستند. رونالد آمریخ فیلمساز آلمانی هم پس از ۱۵ سال فعالیت در هالیوود، دوباره به سرزمین مادری برگشت تا اقتباسی جدید و سینمایی از قصه کلاسیک نمایشنامه ویلیام شکسپیر به نام «بی‌نام» را کارگردانی کند. استودیوی بابلزبرگ تهیه‌کننده اصلی این درام دلهره‌آور سیاسی است. تعدادی از بازیگران قدیمی تئاتر آلمان و انگلستان در این فیلم حضور دارند و برای جذب بیشتر تماشاگران بین‌المللی، به زبان انگلیسی (و نه آلمانی)‌ اکران عمومی خواهد شد.

● معرفی فیلم‌های آلمانی به تماشاگران خارجی

ارتباط بین هنرمندان سینما همیشه دوطرفه بوده است و حضور فیلمسازان خارجی در خاک آلمان، با تلاش تهیه‌کنندگان خارجی برای اکران عمومی محصولات آلمانی در بقیه کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا همراه بوده است. سرمایه‌گذاران بین‌المللی هم دلایل زیادی برای معرفی فیلم‌های آلمانی به تماشاگران خارجی دارند. کمدی جدید دتلو باک به نام «روبلدیکاز» یکی از محصولات جدید سینمای آلمان است که توسط کمپانی یونیورسال در سطح بین‌المللی پخش و توزیع خواهد شد.

این کمدی یک محصول مشترک است و به صورت همزمان در آمریکای شمالی و اروپا اکران عمومی خواهد شد. در این فیلم ماتیاس شویگوفر کمدین مطرح آلمانی در نقش یک بازیگر ناامید ظاهر می‌شود که در یک فیلم هالیوودی به صورت اشتباهی به عنوان بازیگر اصلی زن آن انتخاب می‌شود و دردسرها و شیرین‌کاری‌های زیادی خلق می‌کند. این کمپانی سال قبل یک قرارداد همکاری مشترک با شرکت برلینی «یواف‌آ سینما» امضا کرد و در اولین قدم درام آخر زمان گونه لارس کرائوم «روزهایی که می‌آیند» را اکران کرد. دومین فیلم آلمانی که توسط این کمپانی سال قبل راهی پرده سینماهای جهان شد «هانی و نانی» درام حماسی کریستین هارتمان بود.

● تولید مشترک

حضور پرقدرت سینمای آلمان در سطح عمومی را می‌توان از میزان نقش‌آفرینی آن در دوره قبلی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین دید،‌ جایی که نیمی از ۲۲ فیلم بخش مسابقه آن محصولات آلمانی یا فیلم‌های مشترک یا همکاری سرمایه‌گذاران و هنرمندان این کشور اروپایی بودند. فیلم سه‌بعدی ویم وندرس «پینا» در راس این محصولات قرار داشت. قصه مستند پینا درباره پینا بوش هنرمند فقید معاصر آلمانی است. «آینده» ساخته میراندا جولی که در جشنواره ساندنس هم شرکت داشت،‌ یکی دیگر از این محصولات بود. شرکت آلمانی مدین بورد تهیه‌کننده این فیلم، سرمایه‌گذار ۸ فیلم دیگر بخش‌ مسابقه برلین بود. عمده این محصولات مشترک به عنوان فیلم‌های مستقل در جشنواره شرکت کردند که نام کشورهای دیگری را روی خود داشت... بین آنها می‌‌توان به «دنیای مرموز» ساخته رودریگو مورنو محصول آرژانتین و «جایزه» ساخته پائولا مارکوویچ محصول مکزیک اشاره کرد. این فیلم اولین ساخته بلند سینمایی سازنده خانم آن پس از ۲ فیلم کوتاه است.

کمک‌های مالی دولتی به صنعت سینمای آلمان، یک خط جدید تولید را در بین هنرمندان آلمانی به راه‌انداخته است. حالا اهالی سینمای آلمان در فکر همکاری بیشتر و نزدیک‌تر با همسایگان خود هستند و همکاری مشترک بین مرزی در بین آنها شکل می‌گیرد. قرارداد همکاری شرکت بابلزبرگ با شرکت فرانسوی سلولوئید دریمز یکی از این‌گونه همکاری‌های مشترک است. استودیوی هامبورگ هم قرارداد مشابهی با استودیوی انگلیسی پاین‌وود امضا کرده است. هنرمندان آلمانی بر این باورند که همکاری مشترک با هنرمندان کشورهای همسایه می‌تواند وضعیت و شرایط بهتری را برای اهالی سینمای آلمان فراهم کند. منتقدان سینمایی می‌گویند امسال سال شکوفایی بهتر و پربارتر صنعت سینمای کشور است. رسانه‌های گروهی در این کشور اروپایی می‌نویسند در روزها و ماه‌های آینده باید منتظر خبرهای بهتری از سینمای آلمان بود. آنها این تحلیل را نه بر مبنای ذهنیات و توهم که براساس واقعیت‌های موجود ارائه می‌کنند.

ورایتی

مترجم: کیکاووس زیاری