سوهان؛ سرشار از انرژی و ویتامین

سوهان یکی از محصولات سنتی ایران است که شهر مقدس قم خاستگاه اولیه تولید آن به شمار می‌رود. تاریخچه دقیق سوهان به دوره قاجاریه نسبت داده شده که به عنوان حلوایی بسیار مقوی، مغذی …

سوهان یکی از محصولات سنتی ایران است که شهر مقدس قم خاستگاه اولیه تولید آن به شمار می‌رود. تاریخچه دقیق سوهان به دوره قاجاریه نسبت داده شده که به عنوان حلوایی بسیار مقوی، مغذی و پرکالری مصرف می‌شد. سوهان در فرهنگ لغت به معنای مطبوع و دلپذیر است و از ترکیب مواد ارزشمندی نظیر آرد گندم، جوانه گندم، زرده تخم‌مرغ، کره، شکر، زعفران، هل و انواع مغزها تهیه می‌شود. این محصول به سبب دارا بودن جوانه گندم، پروتئین فراوانی دارد و منبع فوق‌العاده‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی بویژه ویتامین‌های گروه B و E و آرام‌بخش اعصاب و روان است.

جوانه گندم موجود در این محصول به دلیل داشتن قندهای طبیعی سبب ذخیره‌سازی انرژی در ماهیچه‌ها شده و باعث بهبود عملکرد عضلانی و جلوگیری از خستگی و بی‌حالی می‌شود. برای تهیه سوهان، از کره یا روغن‌های گیاهی استفاده می‌شود. افزودن چربی به سوهان، کالری آن را افزایش می‌دهد و بر قابلیت جویدن، طعم، بو، مزه و مدت زمان ماندگاری محصول می‌افزاید. البته در میان چربی‌ها کره طعمی چشمگیرتر دارد و هنگام پخت به همراه هل و شکر طعم تافی‌مانندی را به سوهان می‌دهد، اما فراموش نکنید که کره کلسترول، تری‌گلیسیرید و همچنین وزن شما را افزایش می‌دهد. شکر نیز در صنایع پخت سوهان به منظور شیرین‌ کردن، بهبود رنگ و از همه مهم‌تر به عنوان نگهدارنده افزوده می‌شود و تخم‌مرغ هم به دلیل دارا بودن پروتئین، چربی و قسمت عمده‌ای از ویتامین‌ها،‌ ارزش غذایی محصول را افزایش داده و منجر به تردی و تازگی محصول می‌شود.

با توجه به اهمیت رنگ و طعم در سوهان استفاده از زعفران در این محصول سنتی ضروری به نظر می‌رسد. اما متاسفانه برخی کارگاه‌های سوهان‌پزی غیرمجاز که پروانه کسب و کد بهداشتی ندارند، برای خوش‌منظر کردن یا مخفی و نامحسوس کردن عیوب فرآورده خود از رنگ‌های مصنوعی یا زردچوبه به جای زعفران و از چربی‌های نامرغوب به جای روغن حیوانی استفاده می‌کنند. رنگ‌های مصنوعی که در نتیجه سنتز مواد شیمیایی به دست می‌آیند به علت عوارض خاصی نظیر ایجاد تومورهای سرطانی و ناراحتی‌های شدید عصبی از طرف سازمان بهداشت جهانی ممنوع اعلام شده‌اند. همچنین روغن‌های نامرغوبی که برای تهیه این محصول استفاده می‌شود در برابر حرارت بالای پخت سوهان به هم چسبیده و پلیمریزه می‌شوند یا آن که دود کرده و شروع به سوختن می‌کنند و باعث تولید آکرولئین می‌شدند. آکرولئین ماده‌ای خطرناک است که می‌تواند به بروز سرطان کبد در مصرف‌کننده منجر شود. بنابراین استفاده از زعفران و چربی‌های مرغوب و مقاوم به حرارت بالا یکی از ملزومات پخت سوهان است. از این‌رو، از خرید سوهان که بدون نام‌‌و نشان بوده و کد بهداشتی روی آن درج نشده است جدا اجتناب کنید.

توصیه‌ها

۱) سوهان باید رنگ قهوه‌ای روشن و عطر و طعم مطبوع داشته و نباید روی آن روغن دلمه بسته باشد یا بوی تند ناشی از فساد و ماندگی دهد.

۲) سوهان باید در کاغذهای مومی یا هر پوشش بهداشتی دیگری قرار گیرد و سپس در ظروف فلزی ضدزنگ یا پلاستیکی کریستالی که مناسب مواد غذایی است بسته‌بندی شود. در قوطی نیز باید از نوع فشاری باشد به طوری که کاملا جذب بدنه گردد تا از نفوذ هوای خارج به داخل قوطی تا حد‌امکان جلوگیری شود.

۳) روی بسته‌بندی سوهان باید لزوما نام و مشخصات کارخانه، پروانه بهداشت، وزن خالص، ترکیبات و تاریخ مصرف نوشته شده باشد.

سوهان را پشت شیشه اتومبیل و مقابل نور مستقیم خورشید قرار ندهید. برای ثابت ماندن کیفیت محصول آن را در جای خشک و خنک نگهداری کنید. از همه مهم‌تر آن که هنگام مصرف این شیرینی وطنی مراقب وزن، قند و چربی خونتان باشید.

فاخره بهبهانی