رپ ایرانی

موسیقی پاپ در اواخر دهه ی چهل خورشیدی در ایران متولد شد و حالا در اواسط دهه ی هشتاد خورشیدی, نوبت رپ ایرانی است که این جا به دنیا بیاید

● هیچکس

مدت کوتاهی‌ست که ما هم صاحب موسیقی رپ شده‌ایم و حالا می‌توانیم «رپ فارس¹» گوش دهیم. موسیقی پاپ در اواخر دهه‌ی چهل خورشیدی در ایران متولد شد و حالا در اواسط دهه‌ی هشتاد خورشیدی، نوبت رپ ایرانی است که این‌جا به دنیا بیاید. و درست مثل پاپ که آغازگرانش جوان‌ها بودند، بنیان‌گذاران رپ ایرانی هم همین جوان‌های بیست، بیست و پنج‌ساله‌ی دور و برمان هستند.

و نیز واضح است که تولد رپ ایرانی در ایران، از پاپ مشکل‌‌تر است چون رپ این‌جا رسمیت ندارد و هرچه هست، زیرزمینی‌ست. هم‌اکنون رپرهای زیادی به صورت تک‌نفره یا گروهی برای رشد و پیش‌رفت رپ ایرانی تلاش می‌کنند. كسانی چون «ابلیس»، «امیر تتلو»، «رضا پیش‌رو» یا گروه‌هایی مثل «زدبازی»، «۰۱۱۱» و...

و البته مثل همیشه بی‌استعدادانی هم هستند که تصادفی و به خاطر مقتضیات زمانی و باب شدن این سبک، واردش شده‌اند.

اما از میان این رپرها، «هیچ‌کس » یا همان «سروش لشگری» که بی‌شک یکی از اصلی‌ترین بنیان‌گذاران رپ ایرانی است، یک سر و گردن از همراهانش بالاتر می‌ایستد. او صدای خش‌دار منحصر به فردی دارد، آهنگ‌های انتخابیش باسمه‌ای نیستند، و ترانه‌هایی (یا به‌تعبیری Textهایی) که می‌نویسد، از ترانه‌های دیگران به جهت زبانی صحیح‌تر و پخته‌تر و از لحاظ مضمونی قابل تامل است.

مثلا می‌توان از ترانه‌ی «اختلاف» نام برد که مضمونی اجتماعی دارد و حاکی از «تعهد» سراینده‌اش به اجتماع است. یا ترانه‌ی «وطن‌پرست» که از خاک و وطن می‌گوید. و یا ترانه‌ی «اون منم» که با اون منم ِ «گوگوش» میکس شده و صمیمیت و صداقتی شفاف دارد.

هم‌چنین هیچ‌کس تنها خواننده‌ی رپ ایرانی‌ست که تا حالا آلبومش را به بازار داده و این آلبوم را که بعد از انتشار حدود سی آهنگ زیرزمینی ضبط کرده، «جنگل آسفالت» نامیده است. تعداد محدودی از جنگل ا‌ِسفالت در ایران منتشر و فروخته شد و باقی آن برای فروش روی iTunes قرار گرفت. وب‌سایت رسمی هیچ‌کس درمورد این آلبوم می‌نویسد:

«اولین آلبوم هیچ‌کس شامل یازده آهنگ است. اشعار این آلبوم از هیچ‌کس و آهنگ‌ساز، مهدیار آقاجانی‌ست. در این آلبوم موسیقی سنتی ایرانی با سبک رپ تلفیق، و از سازهایی مانند عود، تمبک، نی، دف و قانون و از آوازهای ایرانی استفاده شده است.»

یکی دیگر از ویژگی‌های این آلبوم غیبت به‌موقع «آهنگ‌های پارتی» است که این‌روزها اجراش بدجوری میان رپرها اپیدمی شده.

رپ ایرانی راه دور و درازی دارد تا به کمالش برسد. فعلا باید ترانه‌هایی بشنویم که قافیه‌های غلط و ضعف تالیف و اشتباهات زبانی دارند. هنوز مانده تا رپرهایی که فکر می‌کنند رپ‌کردن یعنی فقط فحش‌خواهر‌مادر دادن، ره درست را پیدا کنند. و باید زمانی بگذرد تا کسانی که اشتباهی و به خاطر مد روز شدن واردش شده‌اند، آن را ترک کنند.

موسیقی رپ صراحتی دارد که گاهی حنجره‌ی پاپ را می‌سوزاند. دایره‌ی واژگانی منحصر به فردی دارد که سبک‌های دیگر از به کاربردنش عاجزند. از زبان مخفی یا آرگو استفاده می‌کند و با آن به جوان‌های جامعه بسیار نزدیک می‌شود. خاست‌گاه اعتراض‌های بی‌پرده و خشن است. و ویژگی‌های بسیار دیگری دارد که از آن یک سبک بزرگ و مهم می‌سازد.

دوست دارم از رپ ایرانی بنویسم، اما شناختم از آن کم است. تنها به آن اشاره‌ای کوتاه کردم و می‌خواهم از همه‌ی کسانی که آن را می‌شناسند، دوستش دارند و اهمیتش را درک کرده‌اند، درخواست کنم تا به رشد و معرفی‌اش کمک کنند.

من از تولد رپ ایرانی شادان و به رشد این کودک امیدوارم. و معتقدم احتمال تحقق این پیش‌بینی بسیار است که روزی همین هیچ‌کس در رپ ایرانی، کسی خواهد شد به اندازه‌های داریوش یا ابی در موسیقی پاپ.

● اختلاف

این‌جا تهرانه، یعنی شهری که

هرچی که توش می‌بینی باعث تحریکه

تحریک روحت تا تو آشغال‌دونی

می‌فهمی تو هم آدم نیستی یه آشغال بودی

این‌جا همه گرگن، می‌خوای باشی مثه بره

بذا چش و گوشتو من وا کنم یه ذره

این‌جا تهرانه لعنتی شوخی نیستش

خبری از گل و بستنی ِ چوبی نیستش

این‌جا جنگله، بخور تا خورده نشی

این‌جا نصف عقده‌این، نصف وحشی

اختلاف طبقاتی این‌جا بی‌داد می‌کنه

روح مردمو زخمی و بیمار می‌کنه

همه کنار همن، فقیره و مایه‌داره خفن

توی تاکسی همه می‌خوان کرایه ندن

حقیقت روشنه خودتو به اون را نزن

روشن‌ترش می‌کنم پس بمون جانزن

خدا پاشو من چند سالی باهات حرف دارم

خدا پاشو پاشدی نشو ناراحت از کارم

کجاهاشو دیدی تازه اول کارم

خدا پاشو من یه آشغالم باهات حرف دارم

نمکی با چرخش کنار یه بنزه

هیکل و چرخش با هم کرایه‌ی بنزه

من و تو و اون بودیم از یه قطره

حالا ببین فاصله‌ی ماها چقدره

دلیل چرخش زمین نیست جاذبه

پوله که زمینو می‌چرخونه جالبه

این روزا اول پوله، بعد خدا

همه رعیت، ارباب، کدخدا

بچه می‌خواد با یتیمی بازی کنه، بابا نمی‌ذاره

یتیم لباسش کثیفه چون که فقط یکی داره

همه آگاهیم از این بلایا

حتی فرشته هم نمیاد این‌ورا تا

نشیم فنا با، همین بلایا

اما کمک نخواستیم، اشک بریزه کافیه، همین برا ما

آدم مریض حرفامو درک کرد

تموم نکردم حرفامو برگرد

خدا پاشو من چند سالی باهات حرف دارم

خدا پاشو پاشدی نشو ناراحت از کارم

کجاهاشو دیدی تازه اول کارم

خدا پاشو من یه آشغالم باهات حرف دارم

تا حالا شده عاشق دختر بشی؟

می‌خوام حرف بزنم رک‌تر بشین

پیش خودت می‌گی اینه عشق تاریخی

اما دافت با یه بچه مایه‌داره خواب دیدی

خیره، یادت باشه غیر خودت بزن قید

هرچی آدم که کنارت می‌بینی .......(؟)

یکی هم سن تو سوار ماشینه

خدا بهت پوزخند می‌زنه می‌کنی با کینه

دعا که منم می‌خوام مایه‌دار باشم عقده رو کنم ترکش

دعا نکن بی‌اثره نمی‌کنن درکش

می‌خوای بخوابی؟ تو بیداری کابوس ببین

بیا با هم به این دنیا فحش ناموس بدیم

باید کور باشی نبینی تو فخرو هرجا

کنار خیابون نبینی فقر و فحشا

خدا بیدار شو یه آشغال باهات حرف داره

نکنه تو هم به فکر اینی که چی صرف داره؟

خدا پاشو من چند سالی باهات حرف دارم

خدا پاشو پاشدی نشو ناراحت از کارم

کجاهاشو دیدی تازه اول کارم

خدا پاشو من یه آشغالم باهات حرف دارم

اینه فرق ما توی اجتماع

اینه فرق ما توی اجتماع

▪ صدا: هیچ‌کس

▪ ترانه: هیچ‌کس

▪ آهنگ: مهدیار آقاجانی

سامان شمیم

۱: ترکیب «رپ فارس» را رپرهای ایرانی ساخته‌اند. رپ فارس یعنی «موسیقی رپ‌ِ آن‌که زبان فارسی دارد» یا «آن‌که از مردم ایران است». این ترکیب را می‌توان اشتباه دانست، زیرا که متعارف و رایج نیست. در صورتی که «رپ فارسی» صحیح است. و از آن بهتر این‌که بگوییم «رپ ایرانی». یعنی «موسیقی رپی که متعلق به مردم ایران است.»

۲: مهلت فروش آلبوم «جنگل اسفالت» در ایران تمام شده و حالا دان‌لودش برای کسانی که داخل ایران هستند، از نظر صاحبانش منعی ندارد. آلبوم کامل را از این‌جا دریافت کنید. اگر در خارج از ایران هستید، می‌توانید از iTunes بخریدش.