تاریخ اقتصاد بخوانید

مهم‌ترین گام‌ برای بهبود آموزش اقتصاددان‌های جوان این است که تاریخ اقتصاد و تاریخ اندیشه‌ اقتصادی را در دوره‌ کارشناسی اقتصاد اجباری کنیم. تاریخ غنی اندیشه‌ اقتصادی با …

مهم‌ترین گام‌ برای بهبود آموزش اقتصاددان‌های جوان این است که تاریخ اقتصاد و تاریخ اندیشه‌ اقتصادی را در دوره‌ کارشناسی اقتصاد اجباری کنیم. تاریخ غنی اندیشه‌ اقتصادی با گستره‌ محدودی از «مدل»های ریاضیاتی و باب روز جایگزین شده است که تقریبا از سر عادت آموخته می‌شوند؛ پهنه‌ وسیع و جذاب تاریخ اقتصاد را با آموزش اقتصادسنجی جایگزین کرده‌اند، در حالی که اقتصادسنجی تنها داده‌های دقیق چندسال اخیر را در اختیار دارد و نه سرتاسر تاریخ اقتصاد را. در هر حال، همین مدل‌ها و همین اقتصادسنجی بود که بحران سال ۲۰۰۸ ناکارآمدی آنها را به شکل تاسف‌باری بر ملا ساخت.

در پس نادیده‌گرفتن تاریخ اقتصاد و تاریخ ایده‌های اقتصاد باید دیدگاه اشتباهی را جست که بر مبنای آن اقتصاد علمی طبیعی دانسته می‌شود و بنیان دانش‌اش به‌طور خودکار انباشت می‌شود. یعنی برای مثال، هر چیز ارزشمندی در گذشته در اکنون گنجانده شده است؛ بنابراین می‌توان خود گذشته را نادیده گرفت. این نگاه واقعیتی را نادیده می‌گیرد: اینکه اقتصاد واقعیتی را می‌خواهد مطالعه کند و بفهمد که برخلاف جهان طبیعی پیوسته در حال تغییر است و این تغییر عمدتا حاصل کنش‌های خود ما است. آینده نه تنها سرشار از امور ناشناخته است، بلکه به قول جمله‌ به یادماندنی دونالد رامسفلد، مملو از «ناشناخته‌های ناشناخته» است.

مطالعه‌ گذشته می‌تواند به اقتصاددان‌ها کمک کند تا گستره‌ «ناشناخته‌های ناشناخته» را کاهش دهند، زیرا این کار به آنها امکان می‌دهد تور بزرگتری را پهن کنند. الگوهایی که به ما می‌گویند سقوط اقتصادی رخ نخواهد داد، هیچ کمکی به ما برای فهم اتفاقاتی که در سال ۲۰۰۸ افتاد، نخواهد کرد؛ برای فهم علل بحران ۲۰۰۸ باید به بزرگانی همچون کینز، هایک و شومپتر بازگردیم.

الگوهای پیش‌بینی‌کننده‌ای که بر داده‌های پنج سال «خوب» استوارند، نمی‌توانند ما را در برابر هراس‌ها و ضربات هولناکی ایمن سازند که بر سرتاسر تاریخ اقتصاد داغ زده اند. اگر سقوط اقتصادی اخیر بتواند دانش فراموش‌شده را برای آموزش اقتصاددان‌های آینده از نو زنده کند، دست کم فایده‌ای هم داشته است.

رابرت اسکیدلسکی

اشاره: رابرت اسکیدلسکی عضو مجلس اعیان انگلیس و نویسنده‌ کتاب «کینز: بازگشت ارباب» است. او اکنون استاد افتخاری اقتصاد سیاسی در دانشگاه وارویک است.