شدت نور خانه باید چقدر باشد

۵ نکته مهم درباره تنظیم میزان روشنایی منزل

خیلی‌ها دوست دارند بدانند بهترین نوع نور و شرایط روشنایی برای منزلشان چیست و چطور می‌توانند نور اتاق‌ها را تنظیم کنند تا آسیبی به چشم آنها نرسد...

به همین دلیل در ادامه این مطلب به ۵ نکته مهم و کاربردی درباره میزان استاندارد روشنایی منزل و نوع مناسب نورهای به کار رفته در خانه اشاره می‌کنیم.

● نکته اول:

نور خانه را شبیه نور سینما نکنید

متاسفانه این روزها برخی افراد یا خانواده‌ها به دلیل بالا رفتن هزینه برق به استفاده از نورهای ‌نقطه‌ای روی آورده‌اند و محیط خانه یا اتاق‌ها را مانند محیط سینما طراحی می‌کنند. مثلا اگر قرار است فرزند خانواده، شب‌ها مشق بنویسد یا درس بخواند یا حتی اگر پدر و مادر علاقه به مطالعه شبانگاهی داشته باشند، تمام چراغ‌های خانه را خاموش می‌کنند و فقط یک چراغ مطالعه یا آباژور روشن می‌گذارند اما این کار می‌تواند به سلامت چشم‌ها، به‌خصوص به سلامت چشم بچه‌های در حال رشد آسیب زیادی بزند. درس خواندن بچه‌ها در اتاق تاریکی که فقط یک چراغ مطالعه در آن روشن است، می‌تواند باعث تضعیف بینایی و ایجاد عوارض چشمی بشود.

از طرف دیگر، برخی افراد هنگام کار شبانه با لپ‌تاپ، رایانه یا حتی تبلت، به نور ساطع‌شده از این لوازم الکترونیکی بسنده و سایر چراغ‌های اتاق را خاموش می‌کنند.

بهتر است بدانید که نور تلویزیون و سایر وسایل الکترونیکی که نام بردیم، برای چشم‌ها کافی نیستند و باید هنگام کار یا تماشای تلویزیون حتما چراغ اتاق را هم روشن بگذاریم تا محیط اطرافمان نور کافی داشته باشد و چشم‌ها اذیت نشوند و آسیب نبینند.

● نکته دوم:

از نورهای تلفیقی کمک بگیرید

در سال‌های اخیر استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف در میان بسیاری از خانواده‌ها به دلیل پایین آوردن هزینه برق مصرفی، رایج شده و نمی‌توانیم ممنوعیت یا محدودیتی برای استفاده از این لامپ‌ها مطرح کنیم. به هر حال، چنین لامپ‌هایی با توجه به نیاز روز جامعه طراحی و روانه بازار شده‌اند ولی باید درست از آنها استفاده کرد تا کمترین آسیبی به سلامت بینایی برسد. مثلا لامپ‌های کم‌مصرف باید به تعداد کافی در منزل روشن شوند تا محیط خانه از نظر روشنایی مشکلی نداشته باشد و به محیطی تاریک و دلگیر تبدیل نشود. بهتر است رنگ این لامپ‌ها تلفیقی از نورهای سفید و زرد باشد تا دامنه دید و روشنایی بهتری در فضای خانه ایجاد شود. اگر مجبورید از یک طیف نوری در خانه یا اتاق‌ها استفاده کنید، لامپ‌هایی با نور زرد به سفید برتری دارند.

● نکته سوم:

نور لامپ باید از بالا به پایین بتابد

بهتر است طراحی نور سالن یا اتاق‌هایی که قرار است در آنها مطالعه کنید به‌گونه‌ای باشد که نور چراغ‌ها مانند نور آفتاب از سقف به زمین بتابد. هرچه نور هنگام انجام کارهای چشمی از بالا به پایین و به‌صورت پخش‌تر باشد، کمک بیشتری به‌وسعت دامنه دید می‌کند. نورهایی که از کناره‌ها می‌تابند (مانند نور چراغ‌های دیواری، آباژورها یا چراغ‌های مطالعه) برای ایجاد دامنه دید خوب و کافی، چندان مناسب نیستند. البته اگر در کنار نور‌های سقفی از نورهای کناری هم استفاده کنید، مشکلی ایجاد نمی‌شود اما استفاده از نور سفقی یکنواخت و پخش برای انجام هر نوع کار چشمی در محیط خانه بهتر و مناسب‌تر است.

● نکته چهارم:

تداخل نوری ایجاد نکنید

گاهی نور آفتاب از پنجره مستقیم روی صفحه تلویزیون می‌افتد و قدرت دید برنامه تلویزیونی را کم می‌کند. گاهی هم نور اتاق یا سالن به‌گونه‌ای طراحی و پخش می‌شود که با نور رایانه، لپ‌تاپ یا تلویزیون تداخل پیدا می‌کند و قدرت بینایی را کاهش می‌دهد. بهتر است بدانید هر نوع تداخل نور (چه تداخل نورهای طبیعی با نورهای الکترونیکی دستگاه‌های مختلف و چه تداخل نورهای مصنوعی موجود در خانه با نور لوازم برقی) باعث ایجاد خستگی شدید چشم می‌شود و ادامه کار را سخت می‌کند.

به‌طور کلی، هرچه نورهای موجود در خانه، یک‌کاناله و در یک مسیر باشند، مشکل و خستگی کمتری هم برای چشم‌ها ایجاد می‌شود پس اگر تلویزیون یا رایانه شما رو به پنجره قرار دارد، باید هنگام کار با آنها حتما پرده را بکشید تا نور بیرون روی دستگاه نتابد. ضمن اینکه همیشه لپ‌تاپ یا تبلت‌ را هنگام کار در موقعیتی قرار دهید که نور چراغ‌ها مستقیم روی صفحه آنها پخش نشود. اگر برایتان ممکن است، تلویزیون و رایانه را در فضایی از خانه که روبروی پنجره نباشد، بگذارید تا بتوانید از نعمت نور طبیعی هنگام روز بهره ببرید.

● نکته پنجم:

لامپ‌ مخفی نور کافی ندارد

چراغ‌ها و لامپ‌هایی که امروزه در کناره‌های سقف برای روشن کردن فضای خانه طراحی می‌شوند، نور کافی و مناسبی ندارند و استفاده از آنها به صورت جداگانه نمی‌تواند نور مورد نیاز برای روشنایی فضای خانه را تامین کند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم به جای نورهای مخفی، نورهای رنگی یا نورهای خفیفی که از کناره‌های سقف به فضای داخلی خانه می‌تابند از چراغ‌های سقفی با نور کاملا روشن استفاده کنید تا چشم‌هایتان دچار آسیب و خستگی نشوند. بازهم تاکید می‌کنیم که بهترین نور، نوری است که از بالا به پایین بتابد.

دکتر محمود بابایی

جراح و متخصص بیماری‌های چشم، عضو هیات علمی بیمارستان بقیه‌ا...