انتخابات کانون وکلا, فرصتی برای شناخت چالش ها و فرصت ها

کانون وکلا یکی از اساسی ترین ارکان نظام مردم سالار دینی محسوب می شود در جنب قوای سه گانه مقننه, مجریه و قضاییه, کانون وکلا با استقلال قانون مدارانه خویش می درخشد

کانون وکلا یکی از اساسی‌ترین ارکان نظام مردم‌سالار دینی محسوب می‌شود. در جنب قوای سه‌گانه مقننه، مجریه و قضاییه، کانون وکلا با استقلال قانون مدارانه خویش می‌درخشد. درخشش این گوهر، موید سلامت قوای سه‌گانه دیگر از سوی ملت است. این نهاد جهانی، نه‌تنها به ملت ایران که به تمامی کشورهای جهان تعلق دارد. مزاج این نهاد سترگ، صداقت است و وظیفه‌اش حفاظت از چهره گلگون ولی روحبخش عدالت. هرکجا حزنی به هم رسد، مظلومی را می‌بینی که راه تظلم‌خواهی به سوی این خانه مفتوح الباب را در پیش گرفته است.

پاسداری از تلألو این گوهر ظریف، امری است خطیر ولی ارزشمند که بر همه وکلا واجب است عینا که به کفایت، کار بر نیاید. کانون وکلا دارای شوون مختلفی است که در بعضی، دارای استقلال کامل و در برخی دارای استقلال نسبی است و در بعضی از موارد نه‌تنها از استقلال تام که از استقلال نسبی نیز برخوردار نیست.

درباره شوونی که کانون دارای استقلال تام است می‌توان از شأن اداری- مالی و نیز شان حرفه‌یی و معاضدتی کانون نام برد و درباره شوونی که کانون از استقلال نسبی برخوردار است می‌توان از شأن قضایی کانون سخن گفت، تایید صلاحیت کاندیداهای هیات‌مدیره کانون نیز از شؤونی است که اساسا متعلق به قوه قضاییه بوده و کانون وکلا در آن سهمی ندارد. اینکه کانون در کدام شوون دارای تمامیت در استقلال است و در کدام موارد، دارای نسبیت در استقلال را می‌توان با دقت در قوانین موضوعه و آیین‌نامه‌های مربوطه، این موضوع را جست و یافت.

به طورمثال، صدور پروانه کارآموزی یا وکالت پس از انجام استعلامات مختلف علمی و اطلاعاتی از شوون استقلالی کانون است. بدیهی است که کانون وکلا همچون سایر نظامات و اشخاص اصرار دارد تا جایی که در توان دارد شوون استقلالی خویش، اعم از تام یا نسبی را افزایش دهد، به‌طوری که می‌توان گفت در هرموردی که کانون با افزایش شوون استقلالی روبه‌رو شود، اقبال و در مواردی که با کاهش شوون استقلالی روبه‌رو شود، مقاومت و ادبار را به نمایش خواهد گذارد. تبصره ۳ ذیل ماده واحده مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوب ۱۳۷۰ استقلال حرفه‌یی وکیل را ضمانت کرده و برای وکیل در موضع دفاع، احترام وتامینات شاغلان شغل قضا را در نظر گرفته و طی ماده ۲۰ لایحه استقلال کانون وکلا مصوب ۱۳۳۳ این ضمانت را تقویت کرده و مجازات توهین نسبت به وکیل دادگستری در حین انجام وظیفه وکالتی را ۱۵ روز الی سه ماه حبس تادیبی قرار داده است.

نکته دیگر که از شوون کانون وکلاست آسیب‌شناسی حرفه وکالت است. این امر، امری است ضروری ولیکن متاسفانه مغفول‌عنه مانده است. آسیب‌های این حرفه حساس، از چهار منظر قابل مداقه و بررسی است: سرفصل آسیب‌ها و راهکارهای رهایی از آنها به شرح ذیل است: اول آسیب‌هایی که وکیل ممکن است شخصا به خود وارد آورد ثانیا آسیب‌هایی که کانون وکلا و به تبع آن وکلا را تهدید می‌کند ثالثا آسیب‌هایی که از ناحیه اطراف دعوی ممکن است به وکلا وارد ‌آید رابعا آسیب‌هایی که ممکن است ناخواسته از ناحیه بعضی افراد در بعضی مراجع قضایی به وکلا وارد شود. درباره آسیب‌های چهارگانه فوق، کانون وکلا ابتدا باید آسیب‌ها را شناسایی و سپس اطلاع‌رسانی و سپس موظف است کوشش کند آسیب‌های مزبور را به حداقل بلکه به صفر برساند. این شأن از شوون حمایتی کانون وکلا از اعضای خویش است و استمرار و تداوم آن برابر تداوم سلامت روانی وکلاست.

از دیگر شوون کانون وکلا، شأن اطلاع‌رسانی کانون وکلاست که در این راستا تصویب انتشار روزنامه‌یی به نام کانون وکلا می‌تواند از مصوبات اطلاعاتی وزین کانون محسوب شود. شان دیگر کانون وکلا، حمایت مالی از وکلای جوان یا وکلای کم توان است. کانون وکلا درباره این گونه اعضا علاوه بر رفق و مدارا در وصول مطالبات خود، موظف به تامین موقت مالی آنان تا رفع مشکل خواهد بود چرا که وکالت دارای آنچنان شأنی است که وکلا و کارآموزان نمی‌توانند به شغل دیگری که منافی با حیثیت و شوون وکالت است اشتغال ورزند. از دیگر فاکتورهای حمایتی کانون وکلا می‌توان از حمایت علمی استشاره‌یی نام برد به این معنا که اعضا با نخستین ارتباط و تماس با کانون وکلا بتوانند از تخصص همکاران خویش در موضوعات خاص بهره ببرند. از دیگر شوون کانون وکلا می‌توان از شأن ارتقایی کانون نام برد.

ارتقای علمی وکلا و تخصصی کردن حرفه وکالت امروزه جزو مطالبات بخش وسیعی از جامعه وکالت بلکه بزرگان از آنان است. روشن کردن اذهان عمومی به لزوم استفاده از وکیل، در موارد حساس، جزو شوون دیگر کانون وکلاست. تفهیم نکاتی از این قبیل که متهم می‌تواند تا ورود وکیل مورد قبول خویش در پرونده از هرگونه اظهارخودداری کند چرا که مراجع قضایی چه در محاکمه و چه در استنطاق مکلفند قبل از اخذ اظهار و اقرار، بدوا فرصت استفاده از وکیل را برای متهم فراهم آورند و در این راستا می‌توان از سازمان صداوسیما بهره بسیار برد. از سویی دیگر، درباره دعاوی حقوقی یا کیفری که با گذشت شاکی خصوصی، تعقیب متوقف می‌شود، تحریض وکلای دوطرف، به تلاش در جهت ایجاد صلح بین طرفین دعوی قبل از مراجعه به مراجع قضایی، از دیگر شوون این نهاد است. شوون کانون وکلا بسیار متنوع و متکثر است به طوری که نمی‌توان در این وجیزه به همه آنان پرداخت یا حتی اشاره کرد. تولیت و سرپرستی این شوون به نمایندگی از وکلا با هیات‌مدیره کانون وکلاست. کلیه چالش‌های کانون وکلا با به‌کارگیری شأن مقتضی آن، قابل رفع و فرصت‌های آن قابل بهره‌بری است. کانون وکلا باید در شوونی که به وی تعلق دارد ورود جدی داشته، ابتکار عمل را به دست گرفته و از موضع انفعالی به موضع فعال تغییر وضعیت دهد.

محمد حسین موحدی کرمانی

وکیل دادگستری