موزه خانه یا خانه – موزه؟

گروه نویسندگان

در خیابان انقلاب شهر خرم آباد ، خانه ای بزرگ وجود دارد که بخشی از میراث فرهنگی قوم لر را در خود جای داده است. خانه ای که در گوشه ای از آن عده ای زندگی می کنند و بخشی نیز برای گردآوری یادگارهای کهن اختصاص یافته است؛ جایی که نه پر است از ویترین های شیشه ای و نه تنظیم نور و دمای مناسب برای نگهداری اشیا .

گزارش گروهی^[i] از خانه – موزه والی زاده

در خیابان انقلاب شهر خرم آباد ، خانه ای بزرگ وجود دارد که بخشی از میراث فرهنگی قوم لر را در خود جای داده است. خانه ای که در گوشه ای از آن عده ای زندگی می کنند و بخشی نیز برای گردآوری یادگارهای کهن اختصاص یافته است؛ جایی که نه پر است از ویترین های شیشه ای و نه تنظیم نور و دمای مناسب برای نگهداری اشیا . اما در این خانه که موزه هم نیست اشیا گرانبهایی از فرهنگ ایران و خصوصا لرستان نگهداری می شود که پشتوانه اش عشق و ذوق فردی است . حال به درست یا به خطا نام این مکان را موزه خانه گذاشته ایم گرچه با موزه خانه های معروف و شناخته شده تمایزات فراوانی دارد.

محمدحسین والی زاده معجزی، متولد 1315  شهر خرم آباد ، از طایفه سرشناس والیان لرستان[ii] است. او در رشته جنگل و مرتع داری تحصیل کرده و در حال حاضر بازنشسته سازمان منابع طبیعی است . والی زاده از جوانی علاقه زیادی به گردآوری اشیا کمیاب داشت . او با مشاهده روند تغییرات سریع در جامعه که منجر به حذف بخشی از ابزارها و اشیا در طی زمان می گردید به فکر گردآوری آن ها افتاد . گرچه در بدو ایده مشخصی برای جمع آوری داده ها وجود نداشت اما به مرور دسته بندی خاصی مد نظر ایشان قرار گرفت به گونه ای که امروزه هر بخش از سالن بزرگی که برای این کار در نظر گرفته است در واقع به نوعی براساس قدمت اثر ، کاربرد و......... دسته بندی شده است. پروین میرزاوند ( متولد 1335 – خرم آباد) ، همسر والی زاده نیز به عنوان یک مشوق اصلی در این مسیر همراه او بوده است. وی با سلیقه شخصی خود پرده های اتاق را با بافته های محلی[iii] تزیین کرده و بخشی از جهیزیه و اموال به ارث رسیده از والدینش را به این مجموعه اضافه کرده است. او در طی سفرهای شخصی خود به نقاط مختلف ایران و جهان ، تمایل زیادی به خرید کالاهای سنتی و تاریخی داشته و این مساله موجب شده موزه خانگی آن ها به مجموعه ای غنی تبدیل شود. میرزاوند که زنی خانه دار است می گوید بخشی از اشیا گردآوری شده را در بازدیدهایش از مناطق عشایری تهیه کرده  و برخی را – همچون لباس های محلی – با کمک دیگران طراحی و آماده کرده است.

 رویکرد اقشار مختلف اجتماعی به پدیده موزه خانه والی زاده نیزجالب توجه است. فرزندان والی زاده که در خارج از ایران زندگی می کنند رویکرد دوگانه ای به مساله دارند. برخی آن را امری وقت گیر و هزینه بر می دانند وبرخی پدر و مادر را به حفظ مجموعه و ادامه این کار تشویق می کنند. با توجه به رویکرد ویژه مردم لرستان که کمابیش با نوعی بازگشت به سنت های کهن همراه شده ، آشنایان و فامیل برای قرض گرفتن اشیا موزه جهت عروسی ها و مراسم های خانوادگی سود می برند.[iv]

به طور کلی آثار موجود در این مجموعه شامل دو بخش عمده است : یک آثار ایرانی ، دو : آثار مربوط به ملل دیگر

در بخش آثار خارجی ، نیز تمرکز بر اشیایی است که بیشتر به عنوان ابزار سنتی مورد استفاده بوده تا ابزار تزئینی . در آثار ایرانی بیشترین حجم آثار مربوط به لرستان است اما دست بافت هایی از نقاط مختلف ایران نیز می توان یافت. آثار موجود در این بخش نیز شامل ، کتاب ها و عکس های قدیمی ، تاکسی درمی ها ، منسوجات سنتی ، ابزار زندگی عشایری ، ظروف نفیس و... می شود.

 در ذیل عکس هایی از این مجموعه ارائه شده است:

 

 

 

 

 

[i] - این گزارش حاصل یک بازدید گروهی است که به همراهی استاد مهرداد زرین جویی و دانشجویان گروه مدیریت گردشگری انجام شده است. خانم ها: سارا قیطاس زاده ، سهیلا جلالوند، نرگس جلالوند ولیلا نجادی و آقایان : کیانوش بیرانوند و مازیار حسیوند

[ii] - والیان پشتکوه از دوران حکومت صفویان بر لرستان و ایلام حکومت می کرده اند.

- [iii] ماشته ، نوعی از پارچه سنتی دستباف

[iv] - این گرایش خصوصا در اجرای مراسم عروسی به شکل سنتی تظاهر پیدا کرده ، بنابراین پوشیدن لباس سنتی ، تزیین اسب با زین و یراق های قدیمی و....... مورد توجه برخی از افراد قرار گرفته است.

 

پیوست	اندازه
21127.doc	751.5 KB