پنجشنبه, ۲۰ دی, ۱۴۰۳ / 9 January, 2025
مروری بر كاربرد درمانی و اثرات جانبی سرترالین در كودكان
سرترالین ( sertraline ) با نامهای تجارتی Zoloft و Lustral جزو نسل سوم داروهای ضد افسردگی قلمداد می‌گردد و یك مهاركننده اختصاصی جذب مجدد سروتوئین SSRIs ( Selective Serotonin Reuptake Inhibitor ) است. این دارو بطور معمول در درمان اختلالات خلقی واضطرابی بزرگسالان مصرف می‌گردد ولی مصرف آن در كودكان از جانب FDA ( Food and Drug Administration ) تأیید نگردیده است(۱). اثرات ضد افسردگی این دارو مشابه ضد افسردگیهای سه حلقوی (TCA) می‌باشد. علی رغم مشابهت مكانیسم عمل آنها SSRIs تفاوتهای فارماكوكینتیك مشخصی با TCAs دارد. سرترالین پس از تجویز خوراكی به آهستگی جذب می‌گردد و در عوض ۸-۶ ساعت به پیك پلاسمایی خودش می‌رسد (۲و۳). نیمه عمر دفعی آن ۳۲-۲۶ ساعت است و مانند سایر SSRIs عمدتاً در كبد متابولیزه شده و به متابولیت غیر فعال خود desmethylsertraline تبدیل می‌گردد. برخلاف فلوگزتین و پاروگزتین، سرترالین اثرات فارماكوكینتیك خطی در محدوده دوزهای درمانی ۵۰ تا۲۰۰ میلی‌گرم روزانه دارد(۳). اغلب یك دوز ثابت روزانه توصیه می‌گردد، در عرض حدود یك هفته به سطح پایدار سرمی می‌رسد و خواص فارماكوكینتیك آن در افراد مسن و كسانی كه نارسایی كلیه دارند با افراد جوان و میانسال تفاوتی ندارد. بنابراین، دوزاژ آن در افراد مسن مشابه افراد میانسال است(۲). تجویز سرترالین به افراد سالم باعث مهار انتخابی جذب ۵-هیدروكسی تریپ تامین ( ۵-HT ) به پلاكت‌های خون می‌گردد(۲). با توجه به اثرات درمانی ضد افسردگی این دارو و كمتر بودن عوارض جانبی آن وتجویز راحتر آن (دوز واحد روزانه) و با توجه به گزارشات متعدد و متفاوت راجع به كاربرد و عوارض جانبی آن در كودكان، بررسی آخرین یافته‌ها و تحقیقات علمی در زمینه مصرف سرترالین در كودكان ضروری به نظر می‌رسد. در این مقاله با بررسی بیش از سی مقاله تحقیقی منتشر شده در مجلات معتبر دنیا طی سالهای اخیر، به اثرات درمانی، كاربرد، عوارض جانبی، مزیت و عدم مزیت آن و دوزاژ سرترالین در كودكان پرداخته شده است.
مرورمقالات
الف - سرترالین برای درمان افسردگی و وسواس در كودكان
عمده‌ترین مورد استفاده سرترالین در درمان افسردگی و وسواس می‌باشد. Tierny . ۳۳ مورد كودك و نوجوان ۱۸-۸ ساله كه مبتلا به افسردگی اساسی بوده وبرای مدت ۱۰-۲ هفته تحت درمان با سرترالین قرارگرفته بودند را مورد مطالعه قرار داده است(۴). دوز متوسط مصرف شده در این بیماران ۶/۱ میلی‌گرم به ازای كیلوگرم یا ۱۰۰ میلی‌گرم روزانه بود. وی با استفاده از ابزار سنجش CGI ( Clinical Global Impression ) در ۱۷ مورد بهبود مناسب مشاهده نمود و میانگین در صد كلی بهبودی ۶۵ درصد بود. هرچه میزان سن بالاتر می رفت، میزان بهبودی هم بیشتر شده بود. در۱۶ مورد عوارض جانبی مشاهده گردید. در هشت مورد به علت بروز عوارض شدید، دارو قطع گردیده بود. از این میان هفت مورد عوارض جانبی رفتاری داشتند. عمده عوارض جانبی در طی هفته اوّل درمان مشاهده گردید. همچنین دو بیمار دچار حالت مانیا شدند. در هیچ كدام از بیماران بروز علائم خودكشی یا تهاجم ( Violence ) یا بدتر شدن علائم افسردگی مشاهده نگردید(۴). در یك مطالعه ۱۲ هفته‌ای بر روی ۱۳ نوجوان مبتلا به افسردگی اساسی كه توسط McConville و همكارانش انجام شد، كارایی سرترالین در درمان افسردگی مورد بررسی قرار گرفت(۵). نتایج دلالت برآن داشت كه سرترالین باعث كاهش قابل ملاحظه در علائم افسردگی واضطراب در طی ۸-۵ روز اوّل درمان می‌گردد و در عرض ۱۲ هفته بهبودی قابل توجهی را به همراه دارد. پروفایل كلی عوارض جانبی آن پایین بوده (۱۴ درصد) و مطرح گردیده است كه همراهی افسردگی با سایر اختلالات روانپزشكی، نتیجه درمان را بدتر نمی‌كند. Alderman ، فارماكوكینتیك، بی‌خطر بودن و كارایی سرترالین در ۶۱ كودك و نوجوان ۱۷-۶ ساله مبتلا به افسردگی اساسی یا وسواس را مورد بررسی قرار داده است(۶). كلیه بیماران یك دوز واحد ابتدایی ۵۰ میلی‌گرم دریافت می‌كردند و پس از یك هفته توقف، دوره پنج هفته‌ای درمان به یكی از دو شكل زیر شروع می‌گردید: ۲۵ میلی‌گرم روزانه و افزایش دوز هر ۲۵ میلی‌گرم به ازای ۴-۳ روز و یا ۵۰ میلی‌گرم روزانه وافزایش ۵۰ میلی‌گرم به ازای هر هفته تا حداكثر ۲۰۰ میلی‌گرم. كلیه بیماران دوزاژ ۵۰ میلی‌گرم اوّلیه و ۶۵ درصد تا دوز ۲۰۰ میلی‌گرم را تحمل نمودند. عمده عوارض جانبی این دارو شامل عوارض گوارشی و شكایات روانی بود وتفاوتی بر اساس سن در این زمینه مشاهده نگردید. در بیماران مبتلا به وسواس، میانگین نمره CY-BOCS ( Children۰۳۹;s Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale ) از ۲۵ به ۱۳ كاهش و نمره افسردگی ( CGI ) به ۲/۲ (بهبودی زیاد) تقلیل یافته بود. پارامترهای فارماكوكینتیك دارو مشابه بزرگسالان بود(۶). كارایی بالینی سرترالین در هشت نوجوانان مبتلا به وسواس توسط Rodrigues Rmos مورد مطالعه قرار گرفته است(۷). بیماران بین ۱۷-۱۲ سال سن داشتند. دوز اثر به كار رفته بین ۵۰ تا۲۰۰ میلی‌گرم بود ودوز نگهدارنده ۱۵۰-۵۰ میلی‌گرم روزانه. هفت بیمار در عرض ۶ ماه با بهبودی كامل پاسخ دادند و در یك دختر ۱۶ ساله به علت عوارض جانبی غیر قابل تحمل، دارو قطع گردید. شروع بهبودی در هفت مورد فوق قبل از هفته هشتم بود. در این هفت بیمار عوارض ناخواسته نداشتند. نتایج در كسانی كه سرترالین به همراه درمان شناختی دریافت كرده بودند، خیلی مناسبتر بود(۷). یك مطالعه ۱۲ هفته‌ای در چند مركز كه به صورت دو سركور و یا كنترل- پلاسبو صورت گرفت، بی خطر بودن و اثر بخشی سرترالین در ۱۸۷ كودك و نوجوان ۱۷-۶ ساله مبتلا به وسواس مورد بررسی قرار گرفت(۸). به طور مشخص كسانی كه سرترالین دریافت نمودند، بهبودی بیشتری نسبت به گروه كنترل نشان دادند (بر اساس معیار CY-BOCS و CGI ). بی‌خوابی، تهوع، بی‌قراری، و لرزش در این گروه (سرترالین) بیشتر بود. در ۱۱ درصد به علت عوارض جانبی گروه سرترالین و ۲ درصد در گروه كنترل درمان قطع گردید، در نهایت نتیجه گرفتند كه مصرف سرترالین برای درمان وسواس كودكان و نوجوانان مفید وبی‌خطر است(۸).
ب - استفاده سرترالین در اسیكزوفرنیای كودكان
یكی از راههای غلبه بر علائم منفی در اسیكزوفرنی، استفاده توام نورولپتیك‌های طولانی اثر با ضد افسردگی‌ها است. در یك مطالعه، ۲۰ بیمار نوجوان مبتلا به اسیكزوفرنی طی ۱۲ هفته علاوه بر داروی ضد سایكوز تحت درمان با سرترالین قرار گرفتند(۹). نمرات علائم مثبت و علائم منفی و عوارض اكستراپیرامیدال اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد كه اضافه نمودند سرترالین به درمان، منجر به كاهش قابل ملاحظه در علائم مثبت و منفی شده. ولی باعث افزایش عوارض جانبی نشده است. سرترالین ممكن است بطور غیر مستقیم باعث كاهش فعالیت دوپامینژیك گردد(۹). بر این اساس Thakore به كارایی درمان كمكی سرترالین در درمان اسكیزوفرین مزمن اشاره نموده است(۱۰). اما مطالعه Lee نتایج متفاوتی را ارائه می‌دهد(۱۱). او در یك مطالعه كنترل- پلاسبو دو سر كور هشت هفته‌ای ، به این نتیجه رسید كه هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای در علائم مثبت و منفی و سایكو پاتولوژی كلی بین دو گروه ( سرترالین+ هالوپریدول و پلاسبو+ هالوپریدول) وجود ندارد. همچنین در زمینه عوارض اكستراپیرامیدال هم بین دو گروه مورد مطالعه او تفاوت معنی‌داری وجود نداشت(۱۱).
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست