اهمیت نقش تغذیه در ترك اعتیاد

درك نقش تغذیه, برای كمك به ترك اعتیاد اهمیت زیادی دارد

۱- تأثیر رژیم غذایی و تغذیه در ترك اعتیاد

۲- برنامه غذایی درترك اعتیاد

۳- چگونه الكل و مواد مخدر به بدن آسیب می رسانند

۴- تهیه میان وعده های جالب و خوشایند برای افراد در ترك اعتیاد

۵- فواید ورزش در ترك اعتیاد

۱- تأثیر رژیم غذایی و تغذیه در ترك اعتیاد

الف) تمامی افرادی كه شدیداً به الكل و مواد مخدر معتاد هستند، دچار سوء تغذیه اند.

درك نقش تغذیه، برای كمك به ترك اعتیاد اهمیت زیادی دارد. از سوختن یك گرم الكل در بدن ، ۷ كیلو كالری انرژی و از سوختن یك گرم چربی ، ۹ كیلو كالری انرژی تولید می شود. در بین مواد مغذی ، فقط چربی دارای انرژی بیشتری از الكل است ولی با این همه ، معتادین هنگام نوشیدن الكل، خیلی كم یا اصلاً احساس سیری نمی كنند. موادی مثل الكل كه دارای انرژی تهی ( یعنی تولید انرژی بدون داشتن مواد مغذی ) هستند، باعث به وجود آمدن عادات غذایی ناكافی و نامناسب و بروز سوء تغذیه می شوند. معتادین به مواد مخدر نیز مانند معتادین به الكل هستند. الكل و مواد مخدر باعث می شوند كه بدن عمل جذب و هضم مواد مغذی و دفع سموم را به درستی انجام ندهد و منجر به بروز بیماری ها و مشكلات متعددی در بدن می شوند.

ب) بازگرداندن معتادین به سلامت جسمی و روحی اولیه

ترك اعتیاد ، شامل تغییر عادات و رفتار منفی به نوع مثبت است. تغذیه مناسب، استراحت و آرامش و ورزش، نقش مهمی در انجام این تغییر به طور موفقیت آمیز دارند. انتخاب درست و سالم مواد غذایی، برای رسیدن به شیوه سالم زندگی، اهمیت دارد. معتادین، به دلیل عدم توجه به برنامه غذایی خود، دچار اختلالات گوارشی متعددی مثل: اسهال، یبوست، عدم توانایی در هضم درست غذاها به همراه كاهش اشتها می باشند. در نتیجه، این افراد دارای نیازهای تغذیه ای خاصی هستند. غذای این افراد باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد تا بتواند بافت ها و اندامهای از بین رفته بدنشان را مجدداً بسازد و عملكرد سیستم عصبی و گوارشی را بهبود بخشد.

ج) تغذیه صحیح ، میل به مصرف الكل و مواد مخدر را به مقداری زیادی كاهش می دهد.

هر معتادی در آغاز ترك خود، به شدت با میل به مصرف مواد مخدر و الكل درگیر است و با آن دست و پنجه نرم می كند. تحقیقات نشان داده است، داشتن رژیم غذایی حاوی انواع خوب پروتئین با ارزش بیولوژیكی بالا و غنی از كربوهیدرات مرغوب ، در ترك اعتیاد، نسبت به سایر رژیم ها ، تأثیر بیشتری داشته است. غذاها بر روی اخلاق و رفتار فرد نیز اثر دارند. كمبود مواد مغذی مثل اسید فولیك و ویتامین های گروه B به همراه كمبود اسیدهای آمینه ، خطری جدی برای سلامتی فرد هستند. مصرف شكر و كافئین( قهوه) باعث تغییرات رفتاری نامطلوبی می شود؛ بنابراین نباید در مراحل اولیه ترك اعتیاد مصر ف شوند یا به مقدار خیلی كم مصرف شوند.مصرف مواد مخدر والكل ، باعث عدم توانایی بدن در فرایند صحیح دو اسید آمینه مهم؛ تیروزین و تریپتوفان می شود. این دو اسید آمینه مهم ، مسئول تولید نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین در بدن می باشند. این تركیبات، انتقال دهنده های عصبی هستند كه برای پایداری احساس، هوشیاری ذهن و داشتن حالت شادابی وطراوت ، لازم اند. تیروزین، پیشساز انتقال دهنده های عصبی نوراپی نفرین و دوپامین است كه این انتقال دهنده ها، سطح هوشیاری وتیزهوشی فرد را افزایش می دهند. این اسید آمینه غیر ضروری در غذاهای غنی از پروتئین مثل انواع گوشت قرمز وسفید ، غذاهای دریایی و خمیر سویا( tufa) وجود دارد. اسید آمینه تریپتوفان برای تولید سروتونین لازم است؛ سروتونین اثر آرامش دهنده در فرد دارد وباعث خواب راحت و آرام می شود. این اسید آمینه در موادغذایی مثل موز، شیر، تخمه های آفتابگردان، و گوشت بوقلمون وجود دارد.

۲- برنامه غذایی در ترك اعتیاد

مطالعات تغذیه ای نشان داده است كه تغذیه افراد در مراحل ترك اعتیاد، باید به صورت " كروز كنترل" ( Cruise control) باشد؛ یعنی افراد باید وعده های غذایی سبك را بصورت متناوب و مقدار كم بخورند تا بیش از پیش مقدار انرژی بدن و عادات رفتاری صحیح خود را حفظ كنند.

الف) توصیه های غذایی برای ارتقاء كیفیت ترك اعتیاد:

* استفاده از هرم راهنمای غذایی برای آماده كردن وعده های مناسب و متعادل غذایی ( مطلب هرم راهنمای غذایی در بخش رژیم های لاغری/ تغذیه / اجتماعی در همین سایت وجود دارد)

* خوردن ۳ وعده اصلی غذایی و ۳ میان وعده در هر روز.

* نوشیدن قهوه بدون كافئین و دم كرده های گیاهی برای كاهش دریافت كافئین.

* خوردن میوه و سبزیجات تازه.

* خوردن غذاهای تهیه شده از غلات كامل ( مثل آرد سبوس دار، دانه های خوراكی سبوس دار)

* خوردن انواع محصولات تهیه شده از غلات و لوبیاها و سایر دانه های خوراكی به مقدار زیاد، كاهش مصرف گوشت قرمز( زیرا گوشت قرمز دیر هضم می شود) .

* حذف یا مصرف بسیار كم مواد غذایی حاوی شكر و كافئین.

* آگاهی از وجود شكر و قند پنهان در كاكائو، چاشنی ها و بیشتر داروهای بدون نسخه پزشك.

* آگاهی از وجود كافئین در بیشتر داروهای تجویز شده توسط پزشك یا بدون تجویز.

ب) تركیب مواد مغذی در برنامه غذایی ترك اعتیاد:

۲۵ درصد پروتئین

۴۵ درصد كربوهیدارت

۳۰ درصد چربی

انرژی كل ۲۰۰۰ كیلو كالری

ج) نمونه ای از وعد های غذایی در روز:

در وعده های غذایی فرد، می توانید از این مواد غذایی استفاده كنید:

صبحانه: نان ذرت، نان ساجی یا كلوچه، خوراك ( گوشت و ماكارونی و اسفناج و پنیر)، املت، ماست.

ناهار: انواع ساندویچ، انواع سالاد، انواع سوپ.

شام: انواع سوپ و آبگوشت، برنج و انواع لوبیا، جوجه( مرغ) و سبزیجات، چیپس ذرت، لازانیا همراه با سبزیجات.

دسر: ماست، میوه، كلوچه های ذرتی، فرنی.

د) نكته ای در مورد ویتامین ها:

مصرف مواد مخدر و الكل باعث دفع ویتامین ها و املاح می شود، بنابراین خوردن مكمل های مولتی ویتامین و املاح به همراه مكمل های ویتامین B برای بدن ضروری و مفید است.مكمل های غذایی و ویتامینی برای جذب بهتر، بایستی همراه با غذا خورده شوند.

۳- چگونه الكل و مواد مخدر به بدن آسیب می رسانندتوضیح مختصری از تأثیر الكل بر قسمت های مختلف بدن به همراه توصیه های غذایی برای ترك اعتیاد در هر قسمت، به شرح زیر است:

* پوست و مو: بدن فاقد مواد مغذی لازم برای سلامت پوست و مو می شود.

توصیه ها: مصرف غذاهای مغذی به خصوص غذاهای غنی ازویتامین های A و C ، پروتئین و روی.

* قلب و گردش خون: دریافت كم پروتئین ، باعث تحلیل و لاغری عضلات می شود. اغلب، التهاب به همراه افزایش ذخایر چربی در بدن و افزایش فشار خون به وجود می آید.

توصیه ها: مصرف رژیم غذایی كم چربی، پروتئین كافی و انجام ورزش منظم و مرتب.

---