فصل جدید از روابط ایران و ۱ ۵

اجلاس گروه ۱ ۵ با ایران روز پنجشنبه برای اولین باردر سطح وزرای خارجه تشکیل شد و برخلاف سنوات گذشته, طرفین آن با رضایتمندی به پایان رسانده و قرار گذاشتند راجع به جزییات محتوایی به زودی در ژنو, اجلاس معمول در سطح مدیران کل را تشکیل دهند

اجلاس گروه ۱+۵ با ایران روز پنجشنبه برای اولین باردر سطح وزرای خارجه تشکیل شد و برخلاف سنوات گذشته، طرفین آن با رضایتمندی به پایان رسانده و قرار گذاشتند راجع به جزییات محتوایی به‌زودی در ژنو، اجلاس معمول در سطح مدیران کل را تشکیل دهند.

برگزاری این اجلاس در سطح وزرای خارجه، نشان از تصمیم‌گیری و تعیین نقشه راه از جانب گروه ۱+۵ با همکاری ایران می‌باشد که خوشبختانه در مقطعی برگزار شد که ایران آماده عرضه سیاست خارجی جدید خود شده بود. مشخصات این سیاست خارجی ارایه شفافیت، پاسخگویی به نگرانی‌های غرب، دفاع از حقوق جمهوری اسلامی ایران در چارچوب معاهده عدم‌اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و به‌طور کلی، همکاری سازنده برای حل معضل پرونده هسته‌ای بین ایران و غرب می‌باشد. تاکید آقای دکتر روحانی بر بحث و بررسی سریع مسایل باقیمانده و نیل به نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن که بین سه تا شش‌ماه یا حداکثر ظرف یک سال -به تعبیر آقای دکتر ظریف- است.

آقای اوباما در سخنرانی مجمع عمومی سازمان‌ملل متحد، خود بر حقوق هسته‌ای ایران تاکید و بنابراین رسما دولت آمریکا بر رفع یکی از نگرانی‌های ایران تاکید کرد که راه را برای همکاری بیشتر باز می‌کند. روز جمعه هم مذاکرات معمول آژانس اتمی با سفیر جدید ایران در آژانس صورت گرفت و برخلاف دفعات قبل، برداشت معاون مدیر کل آژانس، مثبت‌بودن فضای مذاکرات و پاسخ‌های اولیه بود که مقرر شد یک ماه دیگر، جلسه بعدی برای تعیین چارچوب همکاری ایران و آژانس برگزار شود. دو اقدام مثبت فوق به سرعت در جهان انعکاس پیدا کرد و برداشت جهانی این بود که ایران مصمم به همکاری و بحث و بررسی پرونده هسته‌ای می‌باشد و می‌خواهد در شراکت و تعامل سازنده با غرب، این پرونده را به سامان برساند. آنچه بر پرونده هسته‌ای در ۱۰سال گذشته سایه سنگین انداخته بود رابطه سرد و خصمانه ایران و آمریکا بود که خوشبختانه در سفر آقای رییس‌جمهور به سازمان‌ملل، این سایه سنگین مهار شد و ملاقات خصوصی آقای جان کری و آقای ظریف و برداشت طرف آمریکایی از ملاقات که سازنده و مثبت بوده دستاوردهایی داشت.

از یک سو برای پیشبرد پرونده هسته‌ای مساعدت نماید و از سوی دیگر وزیر خارجه آمریکا رسما اعلام کرد در صورت همکاری ایران، زمینه برای لغو برخی تحریم‌ها به سرعت فراهم خواهد شد. در گذشته نیز بارها اظهارنظر شده بود که پرونده هسته‌ای ایران بدون ایجاد زمینه مثبت در روابط ایران و آمریکا امکان عملی ندارد؛بنابراین به نظر می‌رسد این شرایط اکنون فراهم شده است و می‌توان امیدوار بود در فضای مثبت، پرونده هسته‌ای ایران مورد ارزیابی گروه ۱+۵ قرار گیرد و امکان گفت و شنود درباره طرح‌های ایران در جلسات آتی وجود خواهد داشت.

در این رابطه دو نکته اساسی را نباید فراموش کرد. اول اینکه رابطه کلی ایران با غرب، رابطه با آمریکا و پیشبرد پرونده هسته‌ای ایران، همگی یک مجموعه هستند که نمی‌توان اجزای آن را مجرد فرض کرد و مستقل از یکدیگر، انتظار پیشرفت داشت. دوم اینکه به موازات ۳۵ سال رابطه سرد و خصومت‌آمیز ایران و آمریکا، برخی کشورها، جناح‌ها و لابی‌ها در منطقه چون اسراییل و برخی کشورهای عربی و در آمریکا لابی یهودیان، جنگ‌طلبان و افراطیون،‌درصدد انحراف در هر پیشرفتی در این رابطه بوده و بهبود روابط ایران و آمریکا را مرگ حیات خود می‌پندارند و دیگر نمی‌توانند پشت دشمنی با ایران پنهان شده و دولت آمریکا را به‌دنبال خود بکشانند؛ بنابراین بر دولتمردان ایران فرض است که اتصالاتی که ایجاد شده را جدی گرفته و قبل از اینکه جناح‌های ذکرشده در آن تخریب کنند این اتصالات را به ارتباطات قوی و عمیق تبدیل کنند تا پایدار شود.

علی خرم . سفیر و رییس پیشین نمایندگی دائم ایران در ژنو