جلوگیری از زلزله

در این مقاله روشی را برای جلوگیری از زلزله بیان می کنیم که ابزار ساده ی آن کش می باشد بدون شک با بررسی این مقاله شاید بتوان ابزاری مفید تر از کش را برای خنثی کردن انرژی و موج زلزله قرار داد

زلزله یک بلای طبیعی است که به دلایل مختلفی رخ می دهد. انفجارهای عظیم توسط بشر، برخورد صفحه های زیرین و رویی زمین، انفجار در دهانه ی آتشفشان ها و ... از جمله عواملی هستند که سبب ایجاد زلزله می شوند. زلزله ها باعث مرگ و میر و ویرانی های زیادی می شوند و حتی گاهی به اقتصاد خانواده ها و شهر و کشوری صدمه می زند. با این که روز به روز بر پیشرفت علم و تکنولوژی افزوده می شود، اما هنوز انسان قادر به این نشده است تا بتواند حتی زلزله را چند دقیقه قبل تر پیش بینی کند، چه رسد به این که بتواند جلوی زلزله را بگیرد. دانشمندان با بررسی رفتارهای حیوانات به این پی برده اند که حیوانات به دلیل قدرت خاص شنوایی و لامسه، قادر هستند که چند ثانیه قبل از وقوع لرزش مهیب زمین لرزه، آن را حس کنند و بدون شک این توانایی تشخیص ناشی از جنبش اولیه ی زمین لرزه است. درست مانند رعد و برق. ما زمانی متوجه رعد می شویم که قبل از آن برق ناشی از تصادف ابرها را می بینیم. در حیوانات هم همین طور می باشد که لحظه ی استارت زمین لرزه، حالتی شبیه به برق رخ می دهد که حیوانات متوجه زمین لرزه می شوند و ما قادر به درک آن نیستیم و فقط هنگام لرزش زمین زیر پایمان متوجه می شویم.

مطابق بررسی های علمی کسی که به وقوع زلزله آگاهی می کند، بدون شک خبر از انفجاری طراحی شده و عظیم به دست بشر دارد که در جایی رخ خواهد داد.

اما مسأله مهم این است که آیا راهی برای جلوگیری از زلزله وجود دارد؟

شاید پیش خود فکر کنید که جلوگیری از زلزله امکان پذیر نیست. اما با بررسی موارد زیر خواهید فهمید که می توان با شیوه ای جلوی زلزله را از ویرانی شهرها و خانه ها نجات داد. شاید این طرح ها ، افسانه ای و دور از ذهن باشند اما احتمال آن ها وجود دارد. هر چند که نیازمند اجرای پروژه ی بسیار عظیم خواهند بود.

اگر کنجکاوانه به پیشرفت علم و تکنولوژی امروزین نظری بیاندازیم، متوجه می شویم که در این عرصه موارد قابل تحسینی اختراع و کشف و ساخته شده اند که در نوع خود بی نظیر هستند. مانند : جلیقه های ضد گلوله، مانند شیشه ضد گلوله، مانند انواع رادار گریزها، امواج گریزها و ... .

در همه ی این اختراعات متوجه هستیم که چیزی برای دفع چیزی اختراع شده است که بسته به نوع آن، نوع ضد آن متفاوت است. اما این مطلب چه ربطی به زلزله دارد؟! وقتی در عرصه ی علم و تکنولوژی از امواج برای ضد امواج استفاده می شود، در دریانوردی موج شکن برای شکستن موج استفاده می شود، آیا امکان ساخت ابزاری کارآمد و مفید برای ضد زلزله غیر ممکن است؟!

حال که بحث به اینجا رسید، بهتر است نحوه ی وقوع زلزله را بیان کنیم :

وقتی یک ورقه زمین در اثر حرکت به ورقه دیگر برخورد می کند، انرژی حاصل از برخورد این دو ورقه در مولکول ها و اجزای آن ها ارتعاشاتی ایجاد می کند که این ارتعاشات از مولکولی به مولکول دیگر منتقل می شوند و در بین مولکول ها موجی ایجاد می شود که با سرعت خارق العاده ای سبب لرزش زمین می شود و این لرزش هر چه از مرکز دورتر می شود، کمتر می شود تا بالاخره خنثی می شود.

گاهی این برخوردهای ورقه های زمین، با ساییدگی یک ورقه روی ورقه ی دیگر همراه است و این سبب ایجاد لرزش های مداوم و ایجاد لرزش پی در پی در زمین می شود.

در دهانه ی آتشفشان ها هم به همین منوال زلزله ایجاد می شود. به این صورت که با فشار بیش از حد مواد مذاب به لایه های شکننده ی دهانه ی آتشفشان، دهانه ی آتشفشان شکافته می شود و موج و انرژی ای آزاد می گردد که سبب لرزش در سطح زمین می شود.

در این حالات مشاهده می شود که زلزله از طریق آزاد شدن انرژی و موج آن در سطح یا درون زمین رخ می دهد. حال برای مقابله با زلزله باید بتوان سیستم های ضد زلزله ساخت. سیستم هایی که مانند ضد گلوله در مقابل گلوله و ضد رادار در مقابل امواج عمل می کنند. اما طراحی چنین سیستمی در زمین به نظر مشکل می آید. چرا که هوا دارای فضاهای خالی است که می توان هر چیزی را در آن جای داد و آب هم همین طور اما زمین مانند هوا و آب نیست که بتوان چیزی در آن قرار داد تا جلوی موج زلزله را بگیرد.

همان طور که بیان کردیم، موج زلزله، یا موج انرژی. پس این خود نشان از آن می دهد که می توان با امواجی خاص جلوی موج و انرژی زلزله را گرفت. اما این موج و انرژی چگونه باید جلوی موج زلزله را بگیرد؟ برای جلوگیری از موج زلزله باید موجی برابر با قدرت موج زلزله و رو در روی آن آزاد شود. اما مسأله این است که این موج با وجود سختی زمین چگونه ایجاد شود؟

بدون شک دستگاه قدرتمندی لازم است تا بتواند قدرت انرژی موج زلزله را تخمین بزند و در همان لحظه انرژی ای رو به موج زلزله ایجاد کند تا بتواند موج زلزله را خنثی کند. این دستگاه با حساس سنج هایی که دارد قدرت زلزله را تخمین می زند و انرژی ذخیره شده در مخزن خود را از طریق وسیله ای بسیار کوچک که در زمین تعبیه می شود و رو به موج زلزله است، آزاد می کند. این موج به برخورد با موج زلزله، سبب خنثی شدن زلزله می شود. اما از آن جهت که زلزله ممکن است از هر طرفی رخ دهد، این سیستم دارای این نقص است که باید در تمام جهات مختلف بیرونی یک شهر نصب شود. در ضمن تولید انرژی برابر انرژی زلزله خود نوعی خطر محسوب می شود، هر چند که منجر به خنثی شدن زلزله شود.

اما روش بهتری برای جلوگیری از خسارات زلزله در شهرها وجود دارد که باز این هم نیازمند به بودجه ی زیادی دارد. اما این روش نسبت به روش قبلی بهتر و مؤثر تر است.

امروزه برای جلوگیری از خسارت زلزله به خانه ها، تأکید بر مقاوم سازی خانه ها دارند و عده ای هم طرفندهایی برای زمینی که خانه روی آن احداث می شود، ارائه می دهند که در برابر زلزله شاید یک لرزشی احساس شود، اما خسارت به بار نمی آورد. هر چند که این روش یک روش محدود است و تنها یک خانه را در برابر زلزله محافظت می کند.

در این قسمت روشی را ارائه می دهیم که بدون شک با اجرای آن یک زلزله نمی تواند خسارتی به یک شهر وارد آورد :

برای این که زلزله در شهر تأثیر نداشته باشد، باید به شیوه ای جلوی انرژی زلزله را گرفت. پس برای جلوگیری از انرژی زلزله، احتیاج به یک نوع عایق یا ضربه گیر یا خنثی کننده ی انرژی نیاز داریم.

در روشی که ارائه می دهیم، عنصر اصلی و اساسی ضد ضربه و ضربه گیر ما از جنس کش است. ابزاری بسیار راحت و سبک و کارآمد. در این روش از کش شبکه ای مشبک به طول دلخواه اما مؤثر برای استفاده در زمین، می سازیم. یک طرف این شبکه ی مشبک باید دارای پرزهایی باشد و این پرزها باید متناسب با شبکه ی مشبک باشد.

فرض را بر این می داریم که طول شبکه ما ۱۰ متر و عرض آن سه متر باشد. حال نحوه ی استفاده از این ابزار چگونه است؟

باید مسافتی خاص را دور شهر تعیین کرد، سپس شکاف هایی به اندازه ی دوبرابر ضخامت شبکه ی مشبک در زمین ایجاد کرد. بعد از ایجاد شکاف، باید شبکه ی مشبک را به دیواره ی شکاف که خلاف شهر است با وسایل و ابزار خاصی محکم کرد. با چسب یا پرچ یا هر وسیله ای که بتواند این شبکه را محکم به دیواره ی شکاف بچسباند. برای ایجاد شکاف دوم، باید به اندازه ی خاصی عقب روی کنیم و موازی ۱۰ یا ۲۰ یا ۳۰ سانتی متری از لبه ی شکاف جلویی، شکاف دیگری ایجاد کنیم و شبکه ی مشبک بعدی را جای سازی کنیم. برای ایجاد شکاف بعدی، روبه روی شکاف اولی و موازی با ۱۰ یا ۲۰ یا ۳۰ سانتی متری شکاف دومی، شکاف سومی را ایجاد می کنیم. و شبکه ی مشبک سومی را نصب می کنیم. وقتی که دور تا دور یک شهر با چنین شبکه هایی محصور شود(مانند شکل)، بدون شک وقتی زلزله به وقوع بپیوندد، شبکه های مشبک کش مانند و پرزهای موجود در روی آن که به طرف شهر قرار دارند، از شدت موج و انرژی زلزله کاسته و جلوی خسارات آن را می گیرند.

به این صورت تعداد ردیف های این شبکه های مشبک، دو ردیف می شود. اگر تعداد ردیف های این مجموعه بیشتر باشد، بدون شک جلوی انرژی و ضربه های زلزله را بیشتر و بهتر می گیرند. حتی شیوه ی طراحی این شبکه های مشبک پرزدار، می تواند در نوع خود، ساده تر جلوی انرژی و ضربه های زلزله را بگیرند و خنثی کنند. شاید این طرح به نظر غیر معقول باشد اما بدون شک جلوی انرژی و ضربه زلزله را گرفته و خنثی می کنند. اما نکاتی که باید در این جا رعایت شود این است که اندازه ی طول و عرض و قطط این شبکه های مشبک باید چه میزان باشد و پرزهای روی آن ها چه تعداد باشد و این که فاصله ی عرضی و طولی و عمق شکاف های زمین چه میزان باشد. و همچنین فاصله شبکه ی مشبک پرداز درون شکاف با لبه ی طرف شهری چه میزان باشد.

به امید روزی که دیگر زلزله خسارت و کشتاری به بار نیاورد.

سید احسان راستگو سوق