آینده اروپا

در نیمه اول قرن گذشته اروپا خود را درگیر دو جنگ جهانی نمود و نقش محوری خود را در جهان سیاست از دست داد و در نیمه دوم همان قرن رهبران دور اندیش اروپا دست از اختلافات و انتقام جوئی برداشته و به مرور سعی در ایجاد نهاد های مربوط به اروپای متحد نمودند

در نیمه اول قرن گذشته اروپا خود را درگیر دو جنگ جهانی نمود و نقش محوری خود را در جهان سیاست از دست داد و در نیمه دوم همان قرن رهبران دور اندیش اروپا دست از اختلافات و انتقام جوئی برداشته و به مرور سعی در ایجاد نهاد های مربوط به اروپای متحد نمودند. با این اتحاد احتمال جنگ مجدد آلمان و فرانسه غیر ممکن شد و همچنین توسعه اتحادیه اروپا باعث جلب افکار جهانی به سوی این اتحاد و قدرت نرم گردید . اما متاسفانه امروزه این اتحاد با مشکل روبرو شده است.در ماه می سال ۲۰۱۰ بازارهای اروپا نسبت به توانائی یونان برای کنترل کمبود بودجه و پرداخت بدهی های خود بی اعتماد شدند. به تدریج اسپانیا و پرتغال نیز شرایطی مشابه یونان پیدا کردند.

برای حل این موضوع دولت های اروپائی ،بانک مرکزی اروپا و صندوق بین المللی پول چیزی در حدود هفتاد بیلیون یورو به عنوان برنامه ای برای نجات و رهائی اختصاص دادند تا طوفان اقتصادی اروپا آرام شود اما این کمک ها فقط مرهمی موقتی بر این زخم نهاد و بی اعتمادی همچنان بر بازار های اقتصادی اروپا حکمفرما است و این ضربه ای بزرگ بر پیکر واحد پول مشترک اروپا است.

ماه گذشته آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان اعلام داشت اگریورو شکست بخورد نه تنها واحد پول مشترک اروپا با شکست روبرو بلکه همه آرزو و ایده های اروپای واحد با شکست روبرو میشود.

اتحادیه اروپا پیش از این بحران مالی هم با مشکل روبرو بود ؛ از جمله محدود بودن اتحاد و یکپارچکی در اقتصاد و یا اینکه علی رغم اینکه شش دهه از انحاد اروپا میگذرد هویت های ملی در قاره اروپا قدرتمند تر از هویت اروپای واحد به قدرت خود باقی است و مورد دیگر اینکه منافع ملی کشور ها با اینکه به نسبت گذشته بیشتر در هم ادغام شده اما هنوز موضوعیت دارد.

اتحادیه اروپا اینک ۲۷ عضو دارد و کشور های دیگری هم در حال عضو شدن هستند اما کماکان ساختار قبلی را دارد و مبین این است که هیچگاه اروپای فدرال و یا یک کشور واحد به نام اروپا به وجود نمی آید.

در اتحادیه اروپا یکپارچگی حقوقی رشد فزاینده ای داشته و آرای محاکم قضائی اروپا رهبران کشور عضو را وادار به تغییر سیاست هایشان در زمینه حقوقی نموده است اما بخش های قانون گذاری و اجرائی هنوز یکپارچگی لازم را ندارد و در حالی که اتحادیه اروپا یک رئیس و ساختار مرکزی برای روابط خارجی دارد هنوز مسائل خارجی و سیاست های دفاعی فقط تا حدی هماهنگ است.

ایده اروپای متحد همیشه بین خوش بینی و بد بینی مفرط در نوسان بود ه است. چنان که" مارکوس والکر" اخیرا بیان داشته: «چنین تصور میشد که اروپا با تکیه بر پیمان لیسبون زمانی به عنوان بازیگری اصلی در عرصه جهانی نقش ایفا کند اما امروز به نظر میرسد که اروپا بازنده نظم ژئوپولیتیکی جدید تفوق یافته توسط امریکا و خطوط قدرت ترسیم شده توسط چین است» والکر بد بین برای اثبات سخن خود به نشست ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹ اشاره میکند که به وسیله آمریکا و چین هدایت می شد. در این نشست در حالی که رهبران کشورهای هند ، برزیل و آفریقای جنوبی حضور اما اروپائی ها دعوت نشده بودند.

بروز بحران مالی اخیرمحدودیت یکپارچگی اقتصادی در اتحادیه اروپا را نشان داد و موجی از پرسش ها و ابهامات را درباره نقش و آینده اروپا به همراه آورد.

● آینده اروپا چگونه خواهد بود ؟

همانطور که گفته شد عده ای نسبت به آینده اتحادیه اروپا خوش بین و عده ای به دید منفی به این قضیه می نگرند مجله اکونومیست با به چشم نهادن عینک بد بینی در اینباره چنین مینویسد :«امروز همه جا بحث از زوال نسبی اروپا است.آمار ها حکایت از این دارند که این قاره در سال ۱۹۹۰ یک چهارم جمیعت جهان را در بر داشت اما تا سال ۲۰۶۰ این جمیعت به شش در صد جمیت جهان خواهد رسید که یک سوم آنها بیش از ۶۵ سال سن دارند.»

یکی از افرادی که دید خوش بینانه ای نسبت به اتحاد اروپا دارد" اندرو موراوسیک " دانشمند علوم سیاسی آمریکا است، که بیان میکند: «ملل اروپائی چه انها رابه صورت منفرد و یا دسته جمعی در نظر بگیریم تنها مللی هستند که غیر از آمریکا این توانائی را دارند که نفوذ جهانی را در طیف های گوناگون از نرم تا سخت اعمال کنند. این به معنی داشتن جهان دو قطبی است که احتمال دارد در آینده رخ دهد».موراوسیک معتقد است که دید گاه بد بین بر رئالیسم قرن ۱۹ مبتنی است که قدرت را در ارتباط با میزان دسترسی به منابع متراکم جهانی میدانست.

علاوه بر این چنانکه او اشاره میکند اروپا با ۲۱ درصد بودجه نظامی جهان دومین قدرت نظامی جهان است .حال شما این رقم را با ۵ درصد چین ، ۳ درصد روسیه، ۲ درصد هند و ۱.۵ درصد برزیل مقایسه کنید.اروپا دهها هزار نیرو در خارج از مرز های خود دارد از جمله در کشور های سیرالئون، کنگو، چاد،لبنان و افغانستان و اما در مورد قدرت اقتصادی ، اروپا بزرگترین بازار جهانی را دارد و ۱۷ درصد از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است که میتوان آن را ۱۲ درصد آمریکا مقایسه کرد.

اما گذشته از همه نکات مثبتی که آقای موراوسیک در باره اتحادیه اروپا بیان میکنند نباید دور از نظر داشت که اگر اروپائی ها نتوانند مشکلات مقطعی خود را حل نمایند همه این توانائی های بالقوه بی ارزش به نظر میرسد ، چرا که اینک مشکل عدم اعتبار بازار های اتحادیه اروپا را دچار بحرانی جدی نموده است.

نویسنده: جوزف نای

مترجم: آرین پورقدیری

منبع: DAILY SATR