بوروكراسی اداری

نگاهی به ۹سال عملیات اجرایی آزادراه تهران شمال و ۹درصد پیشرفت فیزیكی

احداث بزرگراه تهران شمال كه از سال ۷۶ مصادف با آخرین سال دولت سازندگی مورد توجه قرار گرفت، با گذشت نزدیك به ۹ سال تنها ۹ درصد پیشرفت فیزیكی داشته است. با این روند اخیرا زمزمه هایی مبنی بر تعطیلی این پروژه به گوش می رسد. گرچه با دستور رئیس جمهوری مبنی بر تأمین اعتبار این پروژه مقرر شده تا طی دو هفته آینده جلسه ای با حضور دستگاه های ذی ربط برگزار شود اما به نظر می رسد كمبود اعتبار تخصیص یافته و بوروكراسی غلط اداری حاكم بر فرایند تأمین اعتبار مالی این پروژه از عمده ترین موانع اجرای آن است.

در آغاز اجرای طرح آزاد راه تهران شمال مقرر شده بود ۷۰ درصد اعتبار اجرای طرح از محل واگذاری اراضی و ۳۰ درصد از محل عوارض عبور در دوره بهره برداری تأمین شود كه در سال ۸۲ با تغییر این مكانیزم مقرر گردید ۵۰ درصد این اعتبار توسط دولت و ۵۰ درصد توسط بنیاد مستضعفان تأمین گردد اما تا سال ۸۳ هنوز اعتبار طرح تأمین نشده بود . در این راستا تأمین اعتبار طرح از محل منابع خارجی مورد توجه قرار گرفت و منطقه اول طرح به روش فاینانس و با حضور شركت چینی آغاز شد اما با این وجود سازمان مدیریت تأیید گشایش اعتبار منطقه اول طرح را به تأخیر انداخت. این طرح كه از آن به عنوان پروژه ای ملی یاد می شود در مرحله اول اجرا به طول ۳۲ كیلومتر موجب می گردد ۶۰ كیلومتر مسیر فعلی تهران _ شمال كوتاه تر شود و سالانه حداقل ۴۰ میلیون دلار صرفه جویی سوخت را درپی خواهد داشت.

۱۰ درصد پیشرفت فیزیكی

مجری آزادراه تهران _ شمال در تشریح روند اجرای این طرح می گوید: منطقه اول طرح حدود ۱۰ درصد پیشرفت فیزیكی داشته و تونل اكتشافی تالون به طول ۵ كیلومتر در این منطقه حفاری شده است. در منطقه دوم طرح به طول ۲۵ كیلومتر از دوآب شهرستانك تا پل زنگوله كار حفاری تونل اكتشافی البرز با ۶ هزار و ۳۰۰ متر طول از ابتدای سال جاری آغاز و تاكنون بیش از ۲ هزار متر حفاری شده است و در این منطقه كار دیگری صورت نگرفته و منتظر گشایش اعتبار منطقه اول هستیم تا مناقصه این منطقه را برگزار كنیم. منطقه سوم از پل زنگوله تا مرزن آباد به طول ۴۴ كیلومتر است كه به دلیل زلزله سال گذشته در حال انجام مطالعات مجدد در این منطقه هستیم. در منطقه ۴ پروژه از مرزن آباد تا چالوس كه در اولویت قرار داشته كار از طریق پیمانكاران داخلی انجام می شود و تنها نیازمند منابع ریالی است .این منطقه حدود ۲۵ درصد پیشرفت فیزیكی داشته است. به طوركلی هنوز در منطقه ۲ و ۳ كاری انجام نشده و میانگین پیشرفت فیزیكی طرح حدود ۱۰ درصد است.این درحالی است كه رئیس كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تأخیر در اجرای پروژه مذكور را موجب افزایش هزینه اجرای طرح دانسته و معتقد است برآورد اعتباری اولیه احداث آزادراه تهران _ شمال حدود ۲۵۰ میلیارد تومان بوده درحالی كه اكنون باید حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای اجرای آن هزینه شود. همچنین تا این مرحله اتمام این پروژه از سال ۸۲ به سال ۸۹ تغییر یافته است.علی اكبر آقایی مغانجویی می افزاید: كمبود اعتبار به همراه مشكلات مدیریتی و پیمانكاری موجب شده كه پروژه ها ۹ تا ۱۰ سال به طول انجامیده و در نتیجه گران تمام شده و جنبه اقتصادی و سودآوری خود را از دست می دهد.

كمبود اعتبار و بوروكراسی اداری مانع اجرای طرح

مجری طرح آزادراه تهران _ شمال عمده ترین مشكل عدم اجرای پروژه را پروسه طولانی تأمین اعتبار دانسته و می گوید: اكنون منطقه اول طرح در بوروكراسی اداری سازمان مدیریت برای دادن مجوز به سیستم بانكی برای گشایش اعتبار باقی مانده است و درحالی كه مصوبه شورای اقتصاد وجود داشته و قرارداد فاینانس منعقد شده، منتظر ارائه مجوز از سازمان مدیریت هستیم كه این پروسه اداری تاكنون ۲ سال به طول انجامیده و به نظر می رسد به اندازه ساخت یك پروژه، تصویب پروسه اداری ساخت آن در كشورمان زمان می خواهد.

مصطفی میری روند فعلی احداث آزادراه را مطلوب ندانسته و می گوید: با این روند نمی توان كار كرد، باید این روند تغییر كند چراكه این پروژه مورد نیاز و خواست مردم بوده و صرفه جویی در سوخت را به همراه دارد. اما تأمین اعتبار پروژه، طی پروسه اداری و تصمیم گیری برای اجرای آن مهم ترین مشكلات موجود است. در سال ۸۴ براساس بودجه سالیانه تنها مبلغ ۵/۷ میلیارد تومان برای این پروژه در نظر گرفته شده كه جوابگو نخواهد بود چراكه در پروژه ای كه تا پایان نیازمند حداقل ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار است تخصیص این گونه مبالغ جوابگو نخواهد بود و موجب طولانی شدن پروژه می شود.وی می افزاید: این پروژه از نظر عملیاتی و سازماندهی اجرا مشكلی نداشته و از مطالعات كافی برخوردار است. از آنجا كه اعتبار اجرای این طرح از طریق فاینانس تأمین خواهد شد اكنون باید فقط ۱۵ درصد اعتبار، معادل ۳۰ میلیارد تومان تأمین شود و بقیه در دوره بهره برداری پرداخت خواهد شد.

عدم تخصیص اعتبار به پروژه های نیمه تمام

این درحالی است كه مخبر كمیسیون عمران با تأكید بر ضرورت وجود زمانبندی مشخص و مناسب در این پروژه، كمبود اعتبار، بوروكراسی غلط اداری و مدیریت ناهماهنگ را ازجمله عوامل عدم اجرای آزادراه تهران شمال دانسته و می گوید: با وجود آن كه در سال گذشته مقرر شده بود تا بنیاد مستضعفان از محل اعتبارات بند «ذ» تبصره ۳ قانون بودجه اعتباراتی را در اختیار مجری طرح قرار دهد و در كنار اعتبارات دولتی، این طرح اجرا شود اما به دلیل عدم تخصیص به موقع و كمبود اعتبارات سال گذشته برای پروژه های عمرانی، تنها درصد كمی برای پروژه های عمرانی اختصاص یافت. بر این اساس كمیسیون عمران نگرشی ملی به این پروژه داشته و پیگیری در اجرای آن را از اولویت های كاری خود می داند. در این راستا به زودی بازدید مجددی از پروژه خواهیم داشت.ولی آذروش می افزاید: باوجود تأكید قانون بودجه سالیانه و برنامه چهارم توسعه مبنی بر جلوگیری از آغاز پروژه های عمرانی جدید با وجود پروژه های نیمه تمام، اكنون بیش از ۹ هزار پروژه نیمه تمام در كشور وجود دارد كه برخی از آنها پیشرفت فیزیكی ۶۰ تا ۷۰ درصدی داشته و با تخصیص اعتبار كمی به بهره برداری می رسد. جهت گیری كنونی دولت و مجلس به سمت اتمام این پروژه های نیمه تمام است اما نیازمند برنامه ریزی منسجم و هدفمند برای اجرا هستیم. در پروژه آزادراه تهران _ شمال نیز عدم هماهنگی و پیگیری جدی در سازمان مدیریت، وزارت راه، مجری طرح و بنیاد مستضعفان باعث كندی روند اجرای این پروژه شده است.

تعطیلی احداث آزادراه كذب است

مصطفی میری برخی از اخبار منتشره پیرامون تعطیلی احداث آزادراه تهران شمال به دلیل برخی مشكلات را كذب دانسته و می گوید: وقتی وزیر راه و ترابری اعلام كرده مسائل پروژه حل شده بنیاد مستضعفان نیز منابع مالی برای پیش پرداخت گشایش طرح را فراهم كرده و درحالی كه رئیس جمهوری دستور تأمین منابع پروژه تا اتمام آن را داده این گونه اظهارنظرها درست نخواهد بود. امیدواریم در جلسه ای كه طی هفته جاری یا هفته آینده در سازمان مدیریت برگزار می شود مشكلات مرتفع شود گرچه ما مجری طرح هستیم و پس از دریافت اعتبار و مجوز لازم از دستگاه های ذی ربط آن را اجرا می كنیم و تصمیم گیری برعهده دیگران است. مخبر كمیسیون عمران نیز در این زمینه می گوید: رئیس جمهور قبلی نیز پیش از این دستور اكید برای اجرای پروژه و تأمین مالی آن را داده بود و دستور اخیر رئیس جمهوری نیز نشانگر اهمیت این پروژه است اما به دلیل ضعف مدیریت پروژه، عدم انسجام و هماهنگی و نبود سیاستگذاری درست و مدون این پروژه تاكنون معطل مانده است.

علی ابراهیمی