بررسی مجموعه شعر "از شب سرد زمین" سروده زهرا محدثی

بررسی مجموعه شعر «از شب سرد زمین» سروده زهرا محدثی «از شب سرد زمین» عنوان مجموعه شعری است از تولیدات مرکز آفرینش های ادبی که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. این مجموعه سروده …

بررسی مجموعه شعر «از شب سرد زمین» سروده زهرا محدثی «از شب سرد زمین» عنوان مجموعه شعری است از تولیدات مرکز آفرینش های ادبی که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. این مجموعه سروده زهرا محدثی متولد ۱۳۵۳ از مشهد است. وی فارغ التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی و دانشجوی همین رشته در مقطع کارشناسی ارشد می باشد. از جمله فعالیت های محدثی در حوزه شعر و ادبیات می توان به مسئولیت دفتر شعر خواهران حوزه هنری خراسان اشاره نمود. از دیگر تالیفات این شاعر «شهود شرقی» گزیده غزل شاعران و انتشارات سوره مهر- (سال ۸۴) می باشد.

مجموعه شعر «از شب سردزمین» حاوی اشعاری با مضامین و محتوای عاشقانه- مذهبی است که در قالب های متنوع غزل، رباعی، دو بیتی و چهار پاره گردآوری شده است. این مجموعه دارای ۲۶ غزل، ۲۷ رباعی و دو بیتی و ۲ چهار پاره می باشد که در ۶۳ صفحه با قطع رقعی و قیمت ۶۰۰ تومان در اختیار خوانندگان فرهیخته و شعردوست قرار گرفته است.

محدثی با تقدیم اولین غزل این دفتر با عنوان «بیقرارها» به پیشگاه مقدس امام عصر(عج) فضای ادبی اشعارش را تعالی و تقدس بخشیده است. وی در این سروده از تصاویر، تعابیر و ترکیبات خوش آهنگی برای بیان احساسات و عواطف زلال مذهبی اش بهره برده است:

با چلچراغ و آینه و آب سال هاست

صف بسته اند در طلبت بی قرارها

رقصی است ماهیان به غم خو گرفته را

در پا نهادنت به دل چشمه سارها

از جمله غزلیات عاشقانه این مجموعه سروده های «رستخیز رهایی»، «سنت شکن»، «راز» و «درهوایت» است. اشعار این مجموعه علاوه بر مضامین و موضوعات عاشقانه، مفاهیم و محتوای اجتماعی، انقلابی و مذهبی را نیز دربرمی گیرد. به عنوان نمونه غزل «فردای عشق» به پیشگاه ملکوتی عالم آل محمد، امام رضا(ع) پیشکش شده است. در این سروده محدثی با به خدمت گرفتن دایره واژگانی گسترده و در عین حال ساده، روان و لطیف، تلاطمی از امواج دریای بیکران احساسات مذهبی را فراروی دیدگان مخاطب به نمایش می گذارد. صنایع ادبی نیز به زیبایی در اشعار این مجموعه بکار رفته است چنانچه تشبیهات، استعارات و ایهام تناسب میان کلمات شعر وی را دلنشین و گوشنواز نموده است. غزلیات این شاعر نمودی از ارتباط و بینش عاطفی او نسبت به زندگی و شعر می باشد که از درک و شهود عاطفی او نسبت به عناصر و اجزای طبیعت سرچشمه گرفته است. در این سروده ها اندیشه و عاطفه شاعر با حس آمیزی و تخیل شاعرانه عجین شده است. به بیانی روشنتر اشعار او تجلی ترکیب و تلفیقی هنرمندانه از احساسات، عواطف و تخیل شاعرانه است.

از جمله در سروده «فراق» که به یاد و خاطره شهیدان تفحص سروده شده است.

این حس آمیزی نمود روشنی یافته است:

غواص ناشکیب گهرهای پاک عشق!

می جویم از کرانه دریا نشان تو

دیشب خدا درخشش خورشید را کشید

بر شانه های خسته ولی بیکران تو

امشب شمیم یاد زلال تو می وزد

اما کجاست قامت آیینه سان تو؟

اشعار این مجموعه جلوه ای از نگاه زلال و روشن شاعر در کوچه باغ تغزل است چنانچه عواطف شاعرانه او در دو ساحت عاشقانه و عارفانه در آسمان بیکران عشق و عرفان به پرواز درآمده است. به عنوان نمونه غزل «سرزمین تو» نسیمی عطرآگین از رایحه دل انگیز این گلبانگ های عاشقانه- عارفانه را به مشام جان مخاطب می رساند:

تا چشم های عاشق من در کمین توست

صبحی به روشنای افق بر جبین توست

دیریست بی حضور نگاه زلال تو

دل پایبند بارقه اولین توست

در سروده «مادر» که تجلی احساسات و عواطف برانگیخته از حس قدرشناسی و بزرگداشت مقام والای مادر است، این شاعر وارسته به زیبایی و با ظرافت و لطافت درخور ستایشی، مقام رفیع و منیع مادر را به تصویر می کشاند:

بارانی از ترانه به لب داری، تن پوشی از نسیم بر اندامت

با هیئتی چنین که تو درآنی، گشته است آسمان و زمین رامت

رویانده است از تو خدا گل را، خاک لطیف و سبز بهشتش را

با یک اشاره از پس ابرویت، یا نازکای روشن گامت.

از جمله رباعیات و دو بیتی های این دفتر می توان به «فاصله»، «جان رها»، «همرنگ ستاره» و «آه عشق» اشاره نمود که سرشار از شور و نشاطی برخواسته از چشمه سار وجود شاعر و نگاه سبز او به هستی، زندگی و انسان است.

چهار پاره های این دفتر دارای مضامینی چون «عشق»، «مرگ»، «آفرینش»، «امید» و «توبه» می باشد که در آنها شاعر به ارائه و پرورش معانی و ارزش های عمیق انسانی و اسلامی پرداخته است. در این چهارپاره ها که حاصل کشف و تقریر حالات عاطفی شاعر است آمیزه ای از تجلی عقل و عشق در بیان اندیشه و احساس شاعر مشهود است که این جولاندهی عقل و عشق در راستای بیان باورها و مبانی اخلاقی، اعتقادی و مذهبی به خدمت گرفته شده است.

فهیمه بافنده