اندیشیدن نور پدید می آورد

فکر و اندیشه, راهی مستقیم به سوی حقایق جهان هستی است و در صورتی که فکر در پیرامون مسائل معنوی تداوم یافته و طولانی شود, ناخودآگاه انسان را به سوی معنویّت می کشاند

فکر و اندیشه، راهی مستقیم به سوی حقایق جهان هستی است و در صورتی که فکر در پیرامون مسائل معنوی تداوم یافته و طولانی شود، ناخودآگاه انسان را به سوی معنویّت می‌ کشاند.در فکر، نیروی جاذبه‌‌ای وجود دارد که شخص متفکّر را با مساله‌‌ای که درباره آن می‌‌اندیشد، پیوند می‌‌زند و میان آنها ارتباط برقرار می‌‌کند. وجود این نیرو یکی از رازهای مهم اهمیّت فکر و اندیشه است. بر اساس وجود این نیرو، انسانی که درباره خوبی‌ها یا بدی‌ها می‌‌اندیشد و تفکّر او تداوم می‌‌یابد، کم‌‌کم به‌سوی خوبی‌ها یا هر چه درباره آن فکر می‌‌کند، جذب می‌‌شود و آنها نیز به سوی او روی می‌‌آورند.این حقیقتی است که در روایات و فرمایشات خاندان وحی علیهم السلام به آن تصریح شده است. به این جهت افکار پسندیده، صفا دهنده قلب و زینت‌بخش دل و نورانی کننده باطن انسان است.

همان گونه که افکار زشت و نیز غفلت، ایجاد کننده تاریکی و ظلمت در قلب آدمی است.انسانی که فکر می‌‌کند و می‌ اندیشد، صفا و نورانیّت دارد و کسی که غافل است از نعمت تفکّر بهره‌ای ندارد و دلی زنگار گرفته و تاریک دارد.حضرت امیرالمومنین‌ علیه‌السلام در خطبه «وسیله» می‌‌فرمایند:اَلْفِکرَةُ تُورِثُ نُوراً وَالْغَفلَةُ ظُلْمَهً فکر و اندیشه، نورانیّت را به‌جای می‌گذارد و غفلت تاریکی را.اَلْفِکرُ یفیدُ الْحِکمَةَ،اندیشه افاده حکمت می‌نماید»[۱].زیرا تفکّر اگر بر اساس حق‌جویی و جست‌وجوی کمال باشد، نشان دهنده حقیقت و بیان کننده واقعیّات جهان هستی در قلمرو شأن شخص متفکّر است و این خود ایجاد کننده صفا و نورانیّت می‌ باشد. ولی غفلت از این حقایق، بر ظلمت و تیرگیهای موجود می‌‌افزاید.تحوّلی که بر اثر کثرت فکر و اندیشه، در قلب انسان ایجاد می‌ شود، او را آماده برای عمل می‌سازد؛ به این جهت فکر و اندیشه، ایجاد کننده قوّه عامله است. بنابراین، فکر نه‌تنها انسان را برای انجام مسائلی که مورد تفکّر قرار داده است مهیّا و آماده می‌‌نماید، بلکه بر اثر تداوم فکر، در انسان قوّه عامله و نیروی عمل ایجاد می‌شود و او را به سوی عمل جذب می‌‌نماید تا فکر و اندیشه، به صورت عمل و رفتار درآید.

حضرت امام صادق‌ علیه‌السلام می‌‌فرمایند: التَّفَکُّرُ یَدْعُو اِلَی الْبِرِّ وَالْعَمَلِ بِهِ.[۲]فکر، انسان را به سوی خوبی‌ها و عمل به آن دعوت می‌‌کند.فکر و اندیشه درباره راز خلقت انسان و هدف از ایجاد و پیدایش او و سرانجام و عاقبت وی، آدمی را به سوی نیکی و مقام «عبودیّت»، فرا می‌‌خواند. شما به‌وسیله «فکر و اندیشه» می‌‌توانید با رسیدن به مقام «عبودیّت»، نیروهای عظیمی را که در وجودتان به صورت نهان و نهفته وجود دارد، به فعلیّت رسانده و بیدار کنید.

ارزش تفکر در آفرینش خدا

الإمامُ الرِّضا علیه‏السلام: لَیسَتِ العِبادَةُ کَثرَةَ الصِّیامِ وَالصَّلاةِ، وَإنَّما العِبادَةُ کَثرَةُ التَّفَکُّرِ فی أمرِ اللّه .امام رضا علیه‏السلام: عبادت به فراوانی روزه و نماز نیست، بلکه عبادت به بسیار اندیشیدن در کار خداست. (تحفه العقول: ۴۴۲ منتخب میزان الحکمه: ۳۵۴).

درجه متفکران در نزد خدا

امام حسن علیه‏السلام: اُوصیکُم بتَقوَی اللّه وإدامَةِ التَّفَکُّرِ ؛ فإنَّ التَّفَکُّرَ أبو کُلِّ خَیرٍ واُمُّهُ؛ شما را به تقوای الهی و تداوم اندیشه سفارش می‏کنم؛ زیرا اندیشیدن پدر و مادر همه خوبیهاست.(تنبیه الخواطر: ۱ / ۵۲ منتخب میزان الحکمة: ۴۵۴) .الإمامُ الصّادقُ علیه‏السلام: طَلَبتُ نُورَ القَلبِ فوَجَدتُهُ فی التَّفَکُّرِ والبُکاءِ ، وطَلَبتُ الجَوازَ علَی الصِّراطِ فوَجَدتُهُ فی الصَّدَقَةِ ، وطَلَبتُ نُورَ الوَجهِ فوَجَدتُهُ فی صَلاةِ اللَّیلِ .امام صادق علیه‏السلام: روشنایی دل را جوییدم و آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم و گذر از صراط را جوییدم و آن را در صدقه دادن یافتم و نورانیّت چهره را جوییدم و آن را در نماز شب یافتم .(مستدرک الوسائل: ۱۲ / ۱۷۳ / ۱۳۸۱۰ منتخب میزان الحکمه: ۵۷۲).

* منابع در دفتر روزنامه موجود است