نگاهی به فیلم «اینجا بدون من»

گاهی واقعیت آنقدر بی‌رحم می‌شود و تحمل مصایب آنقدر دشوار که پناه بردن به رویا تبدیل به راه‌حل می‌شود. گاهی واقعیت آنچنان همه یک زندگی را فرا می‌گیرد و عرصه را تنگ می‌کند که …

گاهی واقعیت آنقدر بی‌رحم می‌شود و تحمل مصایب آنقدر دشوار که پناه بردن به رویا تبدیل به راه‌حل می‌شود. گاهی واقعیت آنچنان همه یک زندگی را فرا می‌گیرد و عرصه را تنگ می‌کند که ناخودآگاه، رویا از این سو و آن سوی خانه سرک می‌کشد و لااقل برای مدت کوتاهی هم که شده باعث می‌شود تا رنجی را که می‌بریم فراموش کنیم. این چند خط شاید فضای کلی فیلم «اینجا بدون من» جدیدترین ساخته بهرام توکلی باشد. خانواده‌ای که به سختی زندگی می‌کنند؛حالا میان همه این مشقت‌ها هر کدام از این سه نفر به شکلی می‌کوشند تا از واقعیت‌ها فرار کنند. یلدا همه هم‌وغمش رسیدگی به حیوانات شیشه‌ای‌اش است و تمیز کردن‌شان. با آنها راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کند تا با آدم‌ها. مادر مشکلات و عیب‌های دخترش را نمی‌بیند و مدام در رویای این است که او را سروسامان دهد. احسان هم عاشق سینما و نویسندگی است. او از طرفی با واقعیتی سخت مواجه است؛ اینکه باید در کنار خانواده‌اش بایستد و یاری‌شان دهد و از طرف دیگر توان این کار را هم ندارد و به همین خاطر به رویاها می‌اندیشد و البته در نهایت اوست که تلخی‌ها را به رویا پیوند می‌دهد.

فیلم در مسیر رویا و واقعیت و تلخ و شیرین حرکت می‌کند. کثرت تلخی‌ها خودش را نشان می‌دهد اما در نهایت «رویا» تفوق خودش را نشان می‌دهد و ظاهرا این راه به نظر احسان راه‌حل بهتری است. اینکه در سالن تاریک سینما بنشیند و همه تلخی‌ها را با جادوی سینما فراموش کند و خودش را به رویاها بسپارد. گویی سراسر فیلم جدال واقعیت و رویاست و می‌خواهد به ما یادآور شود که گاهی رویایی هم لازم است. چرا نباید گاهی رویایی فکر و نگاه کنیم؟ رویایی که فرار از نیستی به همراه دارد و دعوت به زندگی می‌کند، امید می‌آفریند و شاید هم باعث شود آینده بهتر ساخته شود.

«اینجا بدون من» با بازی‌های خوب و قاب‌بندی‌های فوق‌العاده به بهترین شکل، وجه مهمی از سینما را به ما نشان می‌دهد که به نظرم مدت‌هاست در سینمای ایران توجهی به آن نمی‌شود. قرار نیست سینما آینه تمام نمای واقعیت باشد. تصور می‌کنم سینمای ما خیلی زیاد به این رویاپردازی‌ها نیاز دارد. بعضی وقت‌ها باید از ترسیم زیبای یک رویا لذت برد و در آن غوطه‌ور شد و این از عهده سینما و ادبیات برمی‌آید. به قول احسان درست لحظه‌ای که چراغ‌ها خاموش می‌شوند، معجزه اتفاق می‌افتد... .

سهام‌الدین بورقانی