بهروزی نیا عودهایم را فروختم تا بربت بزنم

همیشه وقتی اسم ساز بربت را می شنویم نا خود آگاه به یاد حسین بهروزی نیا و فعالیت هایش در زمینه نوازندگی این ساز, نوازنده ای که عود می نواخت اما پس از قرن ها نزدیک به دو دهه است که این ساز بربت را با کمک استاد قنبری مهر دوباره به موسیقی ایران هدیه نمود

همیشه وقتی اسم ساز بربت را می‌شنویم نا خود آگاه به یاد حسین بهروزی نیا و فعالیت هایش در زمینه نوازندگی این ساز، نوازنده ای که عود می‌نواخت اما پس از قرن ها نزدیک به دو دهه است که این ساز (بربت) را با کمک استاد قنبری مهر دوباره به موسیقی ایران هدیه نمود.

گفتوگوی ما بیشتر به جزئیات نوازندگی این ساز مربوط می‌شود، چون معتقد هستم تکنیک نواختن بربت از عود متمایز است و بربت نواز باید تکنیک خاص خود این ساز را بر روی آن پیاده کند.

متاسفانه باب شده که تار نوازان با تکنیک تار، عود می‌نوازند و عود نوازان با تکنیک عود شروع به نواختن بربت می‌کنند و این روند کاری به جز سر خوردگی و در جا زدن برای این ساز هیچ چیز دیگری در بر نخواهد داشت.

▪ اولین سوال را این گونه مطرح می‌کنم که اصلا از کجا با این ساز آشنا شدید؟

ـ سال ها پیش عود نریمانی داشتم که دچار اشکال شد و احتیاج به تعمیر داشت، ساز را نزد استاد قنبری مهر بردم در حین این که ایشان ساز را بازدید می‌کردند تا متوجه عیب آن شوند من هم نگاهی به کارگاه انداختم و دیدم عودی با کاسه کوچکتر در کنج کارگاه گذاشته شده.

▪ از ایشان پرسیدم چرا کاسه ی این عود این قدر کوچک است؟ ایشان فرمودند این عود نیست و بربت است سازی که در قدیم از آن استفاده می‌شده.

ـ کمی با آن ساز، زدم و از صدایش خوشم آمد. گفتم می توانم از این ساز داشته باشم؟ و ایشان گفتند خیر این ساز برای موزه ساخته شده. چندی بعد یک سی دی از کارهای خودم را به ایشان هدیه دادم، استاد قنبری مهر این کار را شنیدند و روزی من را به کارگاه دعوت کردند و گفتند این ساز را ببر من و شما مسیرمان یکی است من در ساخت و احیای این ساز نقش دارم و شما در احیای نوازندگی این ساز.

مدتی با این ساز کار کردم تا دستم به آن عادت کند، این موضوع مصادف شد با یکی از کنسرت های من در خارج از کشور؛ به استاد قنبری مهر گفتم این کنسرت را با این ساز می‌خواهم بنوازم ایشان گفتند، هنوز دستت روی این ساز روان نیست و برای این که مطمئن باشی یک عود هم همراه خود ببر.

دلم به این کار راضی نشد و گفتم من باید فقط با بربت بنوازم و در آن سفر عود همراه نبردم و به جای عود بربت نواختم و به مشکل خاصی بر نخوردم و اتفاقا مورد استقبال هم قرار گرفت. من چند عود درجه یک داشتم آنها را حتی زیر قیمت فروختم که دوباره وسوسه نشوم و عود بنوازم.

▪ یکی از مشکلاتی که یک بربت نواز همیشه با آن روبرو است، نداشتن ردیف مدون برای این ساز است (که البته عود هم دچار این مشکل است) آیا شما سعی کرده اید ردیف مدونی برای بربت بنویسید؟

ـ من سال هاست که روی ردیف میرزا عبدالله کار می‌کنم و حتی مقدار زیادی از آن هم به صورت دست نویس آماده شده که هم برای نوازندگان عود قابل استفاده است و هم برای نوازندگان بربت. فکر میکنم دو سال دیگر این ردیف آماده انتشار باشد.

▪ تا به حال به این موضوع اندیشیده اید که برای این ساز یک آنسامبل خاص تشکیل دهید و یک رپرتوار خاص برای این آنسامبل بنویسید که قابلیت اجرای کنسرت در سطح حرفه ای را داشته باشد؟

ـ بله، اتفاقا چندی پیش با چند نوازنده جوان بربت که ساکن ایران هستند در این باره صحبت کرده ام که با هم همکاری کنیم و یک گروه بربت نوازان راه اندازی کنیم.

▪ مطلع هستم در سفر کوتاه تان به ایران در تابستان امسال کلاس آموزشی هم تشکیل داده اید لطفا کمی در این باره برای ما بگویید؟

ـ من در کانادا زندگی می کنم و هر چند وقت یک بار تلفن هایی به من می‌شود یا امیل هایی دریافت می‌کنم که نوازندگان این ساز دوست دارند در کلاس های آموزشی من شرکت کنند.

اغلب نمی دانند که من در ایران زندگی نمی‌کنم و به آنها وعده می‌دهم وقتی به ایران آمدم کلاس هایی برای آن ها تشکیل دهم متاسفانه در دو سال گذشته که به ایران آمدم فرصت این کار را پیدا نکردم اما این بار تصمیم گرفتم برای علاقه مندانی که مایل هستند در این کلاس ها شرکت کنند، هفته ای یک جلسه در تهران کلاس داشته باشم.

▪ این کلاس شما در چه مقطعی برگزار می گردد؟

ـ برای نوازندگانی که چند سال ساز نواخته اند. یکی از مشکلاتی که ما هم مانند همه نوازندگان جهان با آن روبرو هستیم و دست و پنجه نرم می‌کنیم، مشکلات فیزیکی هنگام نواختن است.

در تمام دنیا برای این مشکل تدبیری اندیشیده اند و روش های درمانی خاصی را در پیش گرفته اند حتی از همان روز های اول که هنر جو وارد کلاس موسیقی می‌شود آموزش هایی به آن داده می‌شود که دچار عارضه هایی مانند کمر درد، گردن درد، افتادگی شانه، مچ درد و ... نشود می بینیم که حتی یهودی منوهین از تمرینات یوگا بهره گرفته است ولی در ایران متاسفانه هیچ گاه به این مسئله اهمیت داده نشده.

آرپژ خیاط تیموریان