همنشینی خطرآفرینان با پرندگان

انواع ویروس های آنفلوآنزا که در بدن حیوانات تولید و تکثیر می شوند, می توانند انسان ها را با خطر مواجه کنند

آفتاب: انواع ویروس‌های آنفلوآنزا که در بدن حیوانات تولید و تکثیر می‌شوند، می‌توانند انسان‌ها را با خطر مواجه کنند.

آلودگی انسان به ویروس هایی نظیر زیرگونه های ان-۱ اچ ۵ یا ان۲ - اچ ۹ آنفلوآنزای پرندگان و زیرگونه های ان ۱ - اچ ۱ و ان۲ – اچ ۳ آنفلوآنزای خوکی می تواند بشدت خطرناک باشد.

مهم ترین عاملی که باعث آلوده شدن انسان می شود، تماس مستقیم یا غیرمستقیم با حیوانات مرده و زنده ناقل این بیماری یا محیط های آلوده است.

عامل بیماری: آنفلوآنزای پرندگان در اصل یک بیماری ویروسی است که به علت میزبان این ویروس با این عنوان شناخته شده. تمام ویروس های شناخته شده ای که باعث ابتلا به آنفلوآنزا در پرندگان می شود، از نوع ویروس A هستند و به همین دلیل گاهی باعنوان آنفلوآنزای نوع A نیز از آنها یاد می شود. سازش با این ویروس منحصر به یک گونه خاص از پرندگان نیست.

در واقع مصون بودن یک گونه پرنده در برابر یک نوع خاص از این ویروس به هیچ عنوان به معنای مصون بودن در برابر تمام انواع این ویروس ها نیست و دقیقا به همین دلیل است که ویروس های مختلف می توانند گونه های مختلفی از پرندگان را آلوده کنند اما واقعیت به آن تلخی ها هم که به نظر می رسد نیست، زیرا اغلب انواع ویروس های آنفلوآنزای پرندگان نمی توانند باعث بیماری در انسان ها شوند البته نگرانی هایی هم که به واسطه ویروس های آنفلوآنزای پرندگان در برهه های زمانی مختلف در بین جوامع انسانی ایجاد شده، نه تنها کم نبوده بلکه حتی آمار مرگ و میر آن هم قابل توجه است.

مهم ترین ویروس های بیماریزا: مشهورترین نوع آنفلوآنزای پرندگان، آنفلوآنزای ان۱– اچ ۵ است که سال ۲۰۰۳ شیوع آن آسیا را به لرزه انداخت. سال ۲۰۰۵ دامنه این بیماری به اروپا، خاورمیانه و حتی آفریقا هم رسید و در ژانویه ۲۰۱۲ کشور چین گزارش داد این بیماری هنوز هم در چین قربانی می گیرد. ظرف چند ماه مرگ و میرهای گسترده ای هم در ویتنام و کامبوج گزارش شد. مرگ و میرهای مرتبط با این بیماری از سال ۱۹۹۷ شروع شده و تاکنون نیز ادامه دارد.

تنها ویروس ان۱- اچ ۵ در انسان مولد بیماری نیست، زیرگونـه هـایی همچون ان ۷ – اچ ۷ و ان ۲ – اچ ۹ نیز برای انسان ها بیماریزا هستند.

شدت ابتلا به بیماری در هر یک از انواع با یکدیگر تفاوت دارد. برخی باعث علائم حاد و حتی مرگ و برخی دیگر به عوارض بالینی نسبتا عادی منجر می شوند.

راه های مقابله: با توجه به رابطه نزدیک انسان و پرندگان، احتمال ابتلا به این بیماری در انسان ها کم نیست، لذا بسیاری از سازمان های جهانی همچون سازمان بهداشت جهانی درصدد برآمده اند به نوعی درصد احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. لازم به یادآوری است تاکنون هیچ گزارش دقیقی مبنی بر احتمال آلودگی بر اثر مصرف گوشت پخته مرغ یا تخم مرغ ارائه نشده است.

جابه جایی لاشه پرندگان مرده ای که به این بیماری مبتلا بوده اند و البته تماس مستقیم با پرنده های آلوده زنده می تواند باعث ابتلای انسان به این بیماری شود.

این نکته نیز شایان توجه است که پرندگان وحشی و آزاد معمولا تنها به انواع خفیف این بیماری مبتلا می شوند در حالی که احتمال آلودگی به انواع کشنده این بیماری در پرندگان اهلی و خانگی نظیر مرغ، جوجه و حتی بوقلمون بیشتر است.

علت آن نیز به نزدیکی پرندگان اهلی برمی گردد در حالی که پرندگان آزاد به استثنای فصول

زاد و ولد از یکدیگر دوری می کنند. رعایت نکردن بهداشت و نگهداری از پرندگان در فضاهای محدود می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

نکته مهم دیگر این که گرچه انسان ها می توانند این بیماری را براحتی از پرندگان بگیرند اما در عین حال نمی توانند براحتی آن را به سایر همنوعان خود انتقال دهند.

این بیماری تنها از طریق ارتباط نزدیک و دائم منتقل می شود.

راه درازی که برای درمان در پیش است: تحقیقات اخیر نشان داده براحتی نمی توان مانع از شیوع این بیماری شد.

سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد کرده مرگ و میر پرندگان مهاجر در هر کشور به دقت مورد مطالعه قرار گیرد و نسبت به آن کوتاهی نشود.

سال ۲۰۰۷ میلادی سازمان بهداشت جهانی مجموعه ای از راهکارهای ساده را برای مواجهه با این بیماری پیشنهاد کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود: اگر در یک محیط کاری بخصوص دامداری ها و مرغداری ها مدیران با دو یا چند نفر با علائمی نظیر سرفه، تنگی نفس، نفس های

بریده بریده و تب بالای ۳۸ درجه سلسیوس مواجه شدند و وضع این افراد ظرف مدت دو هفته کماکان تغییری نکرد، باید بررسی های دقیق تر بالینی در دستور کار قرار گیرد.

تمام افرادی که کارشان به نوعی در ارتباط با پرندگان است، باید هنگام بروز این نشانه ها بسرعت با پزشک مشورت کنند.

محققان معتقدند هر چه نمونه های آزمایشگاهی بیشتری از این بیماری جمع آوری شود راحت تر می توان به روش های جلوگیری از شیوع آن نظیر تهیه واکسن فکر کرد. جهش های ژنتیکی این ویروس ظرف سال های اخیر باعث شده پزشکان نتوانند اظهار نظر قطعی بکنند.

فرناز حیدری